Γαλλικές εκλογές: Ο Μακρόν καλείται να διορίσει κυβέρνηση υπό τον φόβο ενός θεσμικού αδιεξόδου

Γρίφος παραμένει το πώς θα κυβερνηθεί η Γαλλία μετά το ανατρεπτικό αποτέλεσμα στον δεύτερο γύρο των βουλευτικών εκλογών, με πολλούς να εκφράζουν ενστάσεις ότι η χώρα κινδυνεύει να οδηγηθεί σε θεσμικό αδιέξοδο.

Και να μεν τα γαλλικά μέσα, όπως η Liberation έδειξαν ξεκάθαρα την ανακούφισή τους για την τρίτη θέση του κόμματος «Εθνική Συσπείρωση» της Μαρίν Λεπέν, ωστόσο η έλλειψη απόλυτης πλειοψηφίας από το Νέο Λαϊκό Μέτωπο, εγείρει μια σειρά από ζητήματα για την επόμενη ημέρα.

Ο Γκαμπριέλ Ατάλ παραιτήθηκε αλλά δεν σημαίνει ότι εγκαταλείπει τον θώκο

Ο Γάλλος πρωθυπουργός Γκαμπριέλ Ατάλ ανακοίνωσε ήδη από το βράδυ των εκλογών ότι θα υποβάλλει σήμερα την παραίτησή του στον Εμανουέλ Μακρόν.

Ωστόσο, δεν είναι δεδομένο ούτε υποχρεωτικό να εγκαταλείψει άμεσα τη θέση του, καθώς λίγες ημέρες πριν τη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων δήλωσε ότι είναι έτοιμος να παραμείνει στο Ματινιόν «για όσο χρονικό διάστημα το απαιτεί το καθήκον», δηλαδή μέχρι να βρεθεί διάδοχος.

Παράλληλα, δεν υπάρχει επίσημο χρονοδιάγραμμα για να ζητήσει ο Εμανουέλ Μακρόν είτε την παραίτηση της σημερινής κυβέρνησης είτε τον διορισμό νέας. Ο Γάλλος πρόεδρος δήλωσε την Κυριακή ότι περιμένει μέχρι να δομηθεί η νέα Εθνοσυνέλευση πριν λάβει τις απαραίτητες αποφάσεις και όπως επιτάσσει η δημοκρατική παράδοση.

Ωστόσο, θεωρείται δεδομένο ότι ο Μακρόν δεν μπορεί να αγνοήσει το νέο σκηνικό που προέκυψε μετά τις εκλογές. Τυχόν συγκρότηση κυβέρνησης μειοψηφίας είναι ευάλωτη στην απειλή πρότασης μομφής, η οποία θα μπορούσε να κατατεθεί ήδη από την πρώτη συνεδρίαση της μελλοντικής Εθνοσυνέλευσης, που με βάση το άρθρο 12 του γαλλικού συντάγματος έχει προγραμματιστεί για τις 18 Ιουλίου. Η πρόταση δυσπιστίας θα μπορούσε να υπερψηφιστεί. Το μπλοκ του Μακρόν διαθέτει μόνον 168 έδρες από τις 577, κάτι που σημαίνει ότι θα οδηγούσε άμεσα στην πτώση της κυβέρνησης Ατάλ.

Πώς θα επιλεγεί ο νέος πρωθυπουργός της Γαλλίας

Σε θεωρητικό επίπεδο, ο εκάστοτε Γάλλος πρόεδρος έχει την εξουσία να διορίζει όποιον επιθυμεί για πρωθυπουργό. Ωστόσο, θεσμικά δεν μπορεί να παρακάμψει τη γνώμη της πλειοψηφίας των βουλευτών, ενώ μια κυβέρνηση που θα πήγαινε κόντρα στις επιθυμίες του θα μπορούσε να αντιμετωπίσει τον σκόπελο της πρότασης μομφής.

Επομένως ο Μακρόν αναμένεται ότι θα επιλέξει έναν υποψήφιο που είναι πιθανό να κερδίσει την υποστήριξη της πλειοψηφίας των βουλευτών ή έστω να μην απορριφθεί από αυτή.

Εάν κάποιο κόμμα κέρδιζε την απόλυτη πλειοψηφία, δηλαδή τουλάχιστον 289 έδρες από τις 577, ο διορισμός πρωθυπουργού από τις τάξεις του θεωρείται θέμα αρχής, ακόμη κι αν προέρχεται από κόμμα που αντιτίθεται στον Γάλλο πρόεδρο, κάτι που συνέβη κατά τη διάρκεια των συγκυβερνήσεων υπό τον Φρανσουά Μιτεράν και τον Ζακ Σιράκ.

Όμως, κάτι τέτοιο δεν μπορεί να ισχύσει στις παρούσες εκλογές. Το Νέο Λαϊκό Μέτωπο διαθέτει μόλις 182 βουλευτές, στους οποίους θα μπορούσαν να προστεθούν περίπου 13 εκλεγμένοι βουλευτές από τα διάφορα αριστερά κόμματα, γεγονός που δίνει στον συνασπισμό μια σχετική πλειοψηφία μόλις του 1/3 των εδρών της Εθνοσυνέλευσης.

Τα πιθανά σενάρια

Με δεδομένη την έλλειψη απόλυτης πλειοψηφίας, γαλλικά μέσα εικάζουν ότι ο κίνδυνος θεσμικού αδιεξόδου είναι υπαρκτός. Τα θεσμικά όργανα δεν επιβάλλουν κανένα χρονοδιάγραμμα για τον σχηματισμό κυβέρνησης, αλλά κανένα νομοθετικό ή κανονιστικό κείμενο δεν μπορεί να υιοθετηθεί ελλείψει αυτού. Τα πιθανότερα σενάρια είναι τα εξής:

Κυβέρνηση συνασπισμού

Με δεδομένο το ότι κανένα μπλοκ δεν διαθέτει πλειοψηφία, θα μπορούσαν να ξεκινήσουν συζητήσεις για τον σχηματισμό κυβερνητικού συνασπισμού που θα τον στηρίζουν πάνω από το 50% των βουλευτών.

Τα πραγματικά δεδομένα όμως δεν δείχνουν να ευνοούν αυτό το σενάριο. Οι κυριότεροι εκπρόσωποι της Αριστεράς έχουν ήδη αποκλείσει κάθε προοπτική συμμαχίας με το μπλοκ του Μακρόν ή και τη δεξιά. Ο Εμανουέλ Μακρόν δεν έχει ακόμη τοποθετηθεί. Ωστόσο, αρκετοί Μακρονιστές έχουν αποκλείσει κάθε σενάριο συνεργασίας με την Ανυπότακτη Γαλλία του Ζαν Λυκ Μελανσόν, που παραμένει η κύρια συνιστώσα της Αριστεράς με 74 βουλευτές.

Αρνητικά είναι και σημαίνοντα στελέχη των Ρεπουμπλικανών, που απέκλεισαν συμμετοχή σε διαπραγματεύσεις και συνδυασμούς για τη δημιουργία αφύσικων πλειοψηφιών.

Κυβέρνηση μειοψηφίας

Ένα άλλο σενάριο προβλέπει τον σχηματισμό κυβέρνησης μειοψηφίας, κάτι που είχε συμβεί μετ ις κυβερνήσεις της Ελίζαμπεθ Μπορν και του Γκαμπριέλ Ατάλ, που είχαν σχετική πλειοψηφία 246 εδρών σε σύνολο 577 στην Εθνοσυνέλευση. Το προεδρικό στρατόπεδο κατάφερε να διατηρήσει αυτές τις κυβερνήσεις μειοψηφίας για δύο χρόνια, επειδή οι αντιπολιτεύσεις της δεξιάς, της αριστεράς και της άκρας δεξιάς δεν ένωσαν ποτέ τις δυνάμεις τους για να τις ανατρέψουν.

Ένα τέτοιο σενάριο θα μπορούσε θεωρητικά να επιτρέψει στο Νέο Λαϊκό Μέτωπο να κυβερνήσει, αλλά προϋποθέτει ότι τουλάχιστον 94 βουλευτές που δεν εξελέγησαν με τα χρώματα της Αριστεράς θα συμφωνήσουν να του προσφέρουν σιωπηρή στήριξη. Το προεδρικό στρατόπεδο θα μπορούσε επίσης να διατηρήσει την εξουσία, εφόσον μπορέσει να πείσει 121 βουλευτές από τη δεξιά ή την κεντροαριστερά να το αφήσουν να κυβερνήσει.

Ωστόσο, με δεδομένη την έλλειψη σαφούς και σταθερής πλειοψηφίας, μια κυβέρνηση μειοψηφίας θα είχε μόνιμα τον φόβο της μομφής στην Εθνοσυνέλευση, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε διαδοχική κυβερνήσεων.

Κυβέρνηση τεχνοκρατών

Ένα από τα σενάρια προβλέπουν τον διορισμό μίας κυβέρνησης τεχνοκρατών, με υπουργούς χωρίς κομματική ένταξη για τη διαχείριση των υποθέσεων που τρέχουν και την εφαρμογή συναινετικών μεταρρυθμίσεων, με τη στήριξη των διάφορων μπλοκ στη γαλλική Εθνοσυνέλευση κατά περίπτωση.

Αποκλείεται το σενάριο της νέας διάλυσης

Ωστόσο, παρά την απειλή αδιεξόδου, το σενάριο επιστροφής στις κάλπες αποκλείεται προς το παρόν.

Σύμφωνα με το γαλλικό σύνταγμα, για το επόμενο χρόνο δεν μπορεί να υπάρξει νέα διάλυση της βουλής. Συνεπώς η νέα Εθνοσυνέλευση καλείται να συνεδριάζει τουλάχιστον μέχρι το καλοκαίρι του 2025.