«Γκρίζα ζώνη» και η Μεσόγειος! Η Τουρκία πέτυχε αυτό που ήθελε

Στο δείπνο των ηγετών της ΕΕ στο Πόρτο την Παρασκευή, ο Έλληνας Πρωθυπουργός και ο Πρόεδρος της Κύπρου εξέθεσαν στους Ευρωπαίους συνδαιτυμόνες τις εξελίξεις στα Ελληνοτουρκικά.

• Από τον Νίκο Σταυρουλάκι

Ο μεν Κυριάκος Μητσοτάκης τα θέματα του ελληνικού διαλόγου καθώς και τα θέματα της τουρκικής προκλητικότητας σε όλα τα επίπεδα, όπως διαμορφώθηκαν το προηγούμενο διάστημα, ο δε Νίκος Αναστασιάδης ανέπτυξε στους λοιπούς ηγέτες τα «απογοητευτικά» αποτελέσματα της άτυπης Πενταμερούς για το Κυπριακό, στη Γενεύη.

Χαμένοι και οι δύο

Ωστόσο, βαδίζοντας στον πέμπτο μήνα του χρόνου, ο συνολικός απολογισμός των γεγονότων που έλαβαν χώρα το προηγούμενο διάστημα στα εθνικά θέματα είναι μάλλον απογοητευτικός. Το διπλωματικό ισοζύγιο για την Αθήνα και τη Λευκωσία κλίνει επικίνδυνα υπέρ των απαράδεκτων τουρκικών διεκδικήσεων, όπου η Αθήνα απαντά με περιφερειακές κινήσεις συμμαχιών, οι οποίες όμως δεν φαίνεται να ανατρέπουν την τουρκική προκλητικότητα.

Η τακτικές κινήσεις της ελληνικής διπλωματίας ορίζονται πλέον στην κατεύθυνση της ισχυροποίησης των σχέσεων με τρίτες χώρες, μέσω των ήδη υφιστάμενων τριμερών συμμαχιών, της δημιουργίας νέων πολυμερών σχημάτων και της ανατροπής των καταστάσεων που έχει δημιουργήσει η Τουρκία στην ανατολική Μεσόγειο, με επίκεντρο τη Λιβύη.

Το καταφέρνει;

«Η Ελλάδα επιστρέφει στη Λιβύη και θα παραμείνει» διακήρυξε ο Νίκος Δένδιας τον προηγούμενο μήνα από τη Βεγγάζη, παράλληλα με την ομαλοποίηση των ελληνολιβυκών σχέσεων. «Επιστρέφει να βοηθήσει όσο πιο πολύ μπορεί. Με τον λαό μας, με την ιδιότητα του μέλους της Ε.Ε. επιθυμεί τη φιλία με τη Λιβύη ώστε να προχωρήσει μπροστά και να γίνει ευημερούσα και σταθερή χώρα» επισήμανε περαιτέρω. Ειδική αναφορά έκανε και στην παρουσία των ελληνικών επιχειρήσεων. «Έχουν μείνει εδώ στη Λιβύη και λειτουργούν και είναι έτοιμες, επίσης, να βοηθήσουν με γνώση της περιοχής στην ανοικοδόμηση της φίλης χώρας» είπε. Ε, λοιπόν;

Στο πλαίσιο της επανεκκίνησης των σχέσεων με τη Λιβύη, μετά την πολιτική αλλαγή στην ηγεσία της χώρας, δεν υπάρχει περιθώριο αμφιβολιών ότι η Ελλάδα επιστρέφει σε περιοχές που μόνη της, με εγκληματική αφέλεια, είχε εγκαταλείψει. Αλλά, όπως πάντα συμβαίνει, «ο φευγάτος, ακόμα και εάν επιστρέψει, έχει ήδη παραχωρήσει έδαφος».

Με την κρίση των Ιμίων, το 1996, η Τουρκία γκρίζαρε το Αιγαίο. Με την κρίση που προκάλεσε με τις NAVTEX, το 2021, επάνω στην ελληνική υφαλοκρηπίδα γκρίζαρε τώρα και την ανατολική Μεσόγειο. Οι διεκδικήσεις της έχουν καταγραφεί, τις γνωρίζουν πλέον όλοι. Από εκεί και πέρα συζητά. Αλλά αυτό που επεδίωκε το πέτυχε…

Η Τουρκία πατάει γερά

Την ώρα που η Ελλάδα «βοηθά» τη Λιβύη, η Τουρκία πατάει γερά στη χώρα της Β. Αφρικής, διατηρώντας τακτικό στρατό και μισθοφόρους, ενώ αρνείται να συμμορφωθεί με τις προτροπές για αποχώρηση όλων των ξένων στρατευμάτων.

Το τουρκολιβυκό μνημόνιο παραμένει ενεργό (στα χαρτιά) και η Τουρκία το υπερασπίζεται σθεναρά, ενώ δεν διστάζει να διαλαλεί ότι πρόκειται για συμφωνία μεταξύ δύο ανεξάρτητων κρατών, όπως ανέφερε την Πέμπτη ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου στο Βερολίνο, ενώπιον του Χάικο Μάας που άκουγε άναυδος και ανήμπορος.

Στο μέτωπο της Αιγύπτου

Ακόμα και με την Αίγυπτο τελικά η Άγκυρα καταφέρνει να διεμβολίσει την ελληνοαιγυπτιακή συμμαχία. Την ίδια ημέρα που ο Τούρκος ΥΠΕΞ επισκεπτόταν το Βερολίνο, η Άγκυρα ανακοίνωσε την ολοκλήρωση ενός πρώτου διήμερου κύκλου επαφών. Είναι οι πρώτες επαφές ύστερα από οκτώ χρόνια, μολονότι μέχρι πρότινος το Κάιρο διερρήγνυε τα ιμάτιά του ότι δεν βρίσκεται σε συζητήσεις για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών μεταξύ των δύο χωρών, παρακάμπτοντας την Κύπρο και τις ελληνοκυπριακές επιδιώξεις για παρουσία στην αν. Μεσόγειο.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ, «οι επαφές πραγματοποιήθηκαν σε ένα ειλικρινές και περιεκτικό πλαίσιο». Οι αποκαλούμενες «διερευνητικές διαβουλεύσεις Τουρκίας και Αιγύπτου» πραγματοποιήθηκαν μεταξύ των αντιπροσωπιών με επικεφαλής τον Τούρκο αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών, πρέσβη Σεντάτ Ονάλ και τον ομόλογό του, πρέσβη Χαμπντί Σανάντ Λόζα. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, «στις συνομιλίες, εκτός από διμερή θέματα, συζητήθηκαν περιφερειακά ζητήματα, ιδίως η κατάσταση στη Λιβύη, στη Συρία και στο Ιράκ, και τονίστηκε η ανάγκη διασφάλισης της ειρήνης και της ασφάλειας στην ανατολική Μεσόγειο. Οι δύο πλευρές θα αξιολογήσουν τα αποτελέσματα αυτού του γύρου διαβουλεύσεων και θα αποφασίσουν για τα επόμενα βήματα».

Συμπτωματικά ο Τούρκος διαπραγματευτής είναι και επικεφαλής της τουρκικής αντιπροσωπίας στις ελληνοτουρκικές «διερευνητικές συνομιλίες» που ολοκλήρωσαν τον 62ο γύρο τους τον Μάρτιο στην Αθήνα.

Ο Ερντογάν μεθοδεύει την επόμενη «επιθετική περίοδο»

Μετά την έξαλλη, ακραία, επιθετική συμπεριφορά της Τουρκίας σε βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου στο Αιγαίο και την αν. Μεσόγειο ολόκληρο το 2020 και τους πρώτους μήνες του 2021 η τουρκική διπλωματία επέλεξε να αναδιπλωθεί με πολύ συγκεκριμένο στόχο και πολύ συγκεκριμένους λόγους. Μεθοδικά και σταθμισμένα. Και μάλιστα χωρίς να χάσει κατ’ ελάχιστον τα πρωτεία των κινήσεων.

Αναδίπλωση για την Άγκυρα δεν σημαίνει εξάλειψη της προκλητικότητας. Αυτή περιορίστηκε σκόπιμα (δεν εξαφανίστηκε) για να στηρίξει το «νέο», δήθεν φιλειρηνικό προσωπείο της Τουρκίας απέναντι στους Ευρωπαίους και Αμερικανούς ακροατές της.

«Πουλώντας» φιλειρηνικό προφίλ στους χαχόλους του Βερολίνου, του Λονδίνου και των Βρυξελλών, που επιμένουν να συμπεριλαμβάνουν την Τουρκία στη σφαίρα του δυτικού κόσμου, η Άγκυρα μεθοδεύει την επόμενη «επιθετική περίοδο». Αυτή ενδέχεται να εκδηλωθεί μετά το καλοκαίρι, αφού θα έχει ολοκληρωθεί η επόμενη Σύνοδος των ηγετών του ΝΑΤΟ. Η Σύνοδος θα συγκληθεί στις 14 Ιουνίου στην έδρα της Συμμαχίας στις Βρυξέλλες, όπου αναμένεται να τεθούν, μεταξύ άλλων, και όλα τα φλέγοντα θέματα που έχουν ανακύψει στην αν. Μεσόγειο.

Ως τότε η Τουρκία θα πολιτεύεται «εν ειρήνη» με ολίγα επεισόδια στο Αιγαίο και στην Κύπρο, ώστε να μη διανοηθεί κανείς να ξεχάσει τις επιδιώξεις της. Καθώς έχει επιτύχει να καταγράψει τις διεκδικήσεις της, ακόμα και χωρίς να χρειάζεται να στέλνει ερευνητικά σκάφη ή πλωτά γεωτρύπανα συνοδευόμενα από φρεγάτες και υποβρύχια στις περιοχές που ορίζει αυθαίρετα ως περιοχές τουρκικού ενδιαφέροντος, δεν της χρειάζονται «εντάσεις» με την Ελλάδα, η οποία «υπομένει» ασθμαίνουσα τα τουρκικά διπλωματικά βασανιστήρια.