Η ΕΕ “βαριανασαίνει”: Η καταστροφική σύνοδος των 6

Του Ζαφείρη Χατζηδήμου

Η απόφαση του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν να συγκαλέσει την περασμένη Δευτέρα κλειστή σύνοδο στο Παρίσι με επιλεγμένους Ευρωπαίους ηγέτες έχει προκαλέσει – όπως και ήταν φυσικό – έντονες αντιδράσεις. Αντί να ενισχύσει την ενότητα της ΕΕ απέναντι στις παγκόσμιες προκλήσεις, η επιλογή του να αποκλείσει κράτη-μέλη όπως η Ελλάδα, η Ρουμανία, η Τσεχία, η Βουλγαρία, η Κροατία, οι χώρες της Βαλτικής, ενδέχεται να δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα από όσα επιδιώκει να λύσει.

Ο Μακρόν, που εδώ και χρόνια φιλοδοξεί να αναδειχθεί σε «στρατηγικό ηγέτη» της Ευρώπης, φαίνεται να επιμένει σε «ναπολεόντειες» μονομερείς κινήσεις που, αντί να εδραιώνουν την επιρροή του, τον απομονώνουν.

Η σύνοδος των «μεγάλων» και οι αποκλεισμένοι…

Η σύσκεψη στο Παρίσι είχε στόχο τη δημιουργία ενός στενού πυρήνα ευρωπαϊκών δυνάμεων που θα διαμορφώσουν τη νέα αμυντική στρατηγική της ηπείρου. Ωστόσο, η επιλογή να προσκληθούν μόνο συγκεκριμένες χώρες –όπως η Γερμανία, η Ιταλία και η Πολωνία– και να αποκλειστούν άλλες, έχει δημιουργήσει την αίσθηση ενός «διευθυντηρίου» λίγων χωρών που αποφασίζουν για τους υπόλοιπους.

Η αντίδραση των αποκλεισμένων χωρών δεν άργησε να εκδηλωθεί. Η Σλοβενία, η Ρουμανία και η Τσεχία εξέφρασαν την ενόχλησή τους, ενώ η Ουγγαρία χαρακτήρισε τη σύνοδο «συνάντηση απογοητευμένων ηγετών που προωθούν την πολεμική κλιμάκωση». Η Ελλάδα, παρά τις παραδοσιακά καλές σχέσεις της με τη Γαλλία, δεν προσκλήθηκε, γεγονός που προκαλεί ερωτήματα για τον ρόλο και την επιρροή της στις ευρωπαϊκές εξελίξεις. Παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις της ελληνικής κυβέρνησης. Ή για να το θέσουμε πιο ξεκάθαρα:  «Ελλάς-Γαλλία συμμαχία», αλλά όποτε αυτό συμφέρει το Παρίσι

Οι συνεχείς αποτυχίες του Μακρόν

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Γάλλος Πρόεδρος προχωρά σε εντυπωσιακές πρωτοβουλίες που τελικά αποτυγχάνουν. Η εξωτερική του πολιτική έχει επανειλημμένα πληγεί από στρατηγικά λάθη και απώλειες:

Η συμφωνία AUKUS: Το 2021, η Γαλλία υπέστη διπλωματική ήττα όταν οι ΗΠΑ και η Βρετανία ακύρωσαν τη συμφωνία αγοράς γαλλικών υποβρυχίων από την Αυστραλία, υπογράφοντας τη Συμφωνία AUKUS, αφήνοντας το Παρίσι εκτεθειμένο.

Η Δυτική και Κεντρική Αφρική: Οι πρώην γαλλικές αποικίες, όπως το Μάλι, το Τσαντ και ο Νίγηρας, απομάκρυναν τις γαλλικές στρατιωτικές δυνάμεις και οι αφρικανικές χώρες στράφηκαν προς τη Ρωσία και την Κίνα για στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη.

Η Ευρωπαϊκή Στρατηγική Αυτονομία: Ο Μακρόν επιδιώκει την ανεξαρτητοποίηση της ΕΕ από το ΝΑΤΟ, αλλά πολλές χώρες, όπως η Πολωνία και οι Βαλτικές, αντιδρούν, θεωρώντας ότι η ασφάλειά τους εξαρτάται αποκλειστικά από τις ΗΠΑ.

Η Ψυχρή Σχέση με τη Γερμανία: Αντί να ενισχύσει τον γαλλο-γερμανικό άξονα, η σχέση του με τον Όλαφ Σολτς έχει επιδεινωθεί, καθώς το Βερολίνο προτιμά να διατηρεί την επιρροή του μέσω του ΝΑΤΟ και της διατλαντικής συμμαχίας.

Η Ελλάδα στο περιθώριο…

Η μη πρόσκληση της Ελλάδας στη σύνοδο του Παρισιού δημιουργεί εύλογα ερωτήματα: Ως χώρα με στρατηγική θέση στην Ανατολική Μεσόγειο, ενεργό ρόλο στα Βαλκάνια και σημαντική στρατιωτική συνεργασία με τη Γαλλία, η Αθήνα θα έπρεπε να είναι παρούσα σε μια τόσο κρίσιμη συζήτηση για το μέλλον της ευρωπαϊκής ασφάλειας.

Η απουσία της Ελλάδας μπορεί να ερμηνευθεί είτε ως αποτυχία της ελληνικής διπλωματίας να διεκδικήσει τον ρόλο της (το πιθανότερο) είτε ως συνειδητή επιλογή του Μακρόν να διαμορφώσει μια ατζέντα χωρίς χώρες που δεν θεωρεί πρωταγωνιστές. Σε κάθε περίπτωση, αυτή η προσέγγιση μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερο κατακερματισμό της ΕΕ και να απομακρύνει χώρες που αισθάνονται αποκλεισμένες από τις αποφάσεις των «μεγάλων».

Έκανε χειρότερη την κατάσταση

Ο Μακρόν είχε την ευκαιρία να προωθήσει την ευρωπαϊκή ενότητα, αλλά αντ’ αυτού φαίνεται να έχει δημιουργήσει νέες διχαστικές γραμμές. Η ελιτιστική του προσέγγιση ενισχύει τις εντάσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ και μπορεί να οδηγήσει σε δύο πιθανές συνέπειες:

Αποδυνάμωση της ευρωπαϊκής συνοχής: Οι χώρες που αποκλείστηκαν ενδέχεται να αμφισβητήσουν την ηγεσία της Γαλλίας και να στραφούν περισσότερο προς τις ΗΠΑ.

Ενίσχυση των ΗΠΑ: Αντί να πείσει τα κράτη-μέλη να επενδύσουν στην ευρωπαϊκή αυτονομία, τα ανατολικοευρωπαϊκά κράτη πιθανότατα θα ενισχύσουν τη στρατιωτική τους εξάρτηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο Εμανουέλ Μακρόν ήθελε να εμφανιστεί ως ο ηγέτης που θα διαμορφώσει το μέλλον της ευρωπαϊκής ασφάλειας. Αντ’ αυτού, η σύνοδος του Παρισιού θα μετατραπεί σε ένα μοιραίο λάθος που θα διχάσει ακόμη περισσότερο την Ευρώπη. Με τη μεγαλομανία του, την εμμονή του να παίρνει πρωτοβουλίες χωρίς συναίνεση και την αποτυχία του να κατανοήσει τις γεωπολιτικές πραγματικότητες, ίσως τελικά να έχει ανοίξει την πόρτα για τη διάσπαση της ΕΕ σε ένα κορυφαίας σημασίας στρατηγικό ζήτημα που απαιτεί συνοχή και ενότητα.

Αντί να ενώσει την Ευρώπη σε ένα κοινό αμυντικό μέτωπο, έστειλε το μήνυμα ότι η ασφάλεια της ηπείρου είναι προνόμιο των «μεγάλων». Αντί να δημιουργήσει στρατηγική αυτονομία, προκάλεσε ρήγματα που μπορεί να σπρώξουν τις ανατολικοευρωπαϊκές χώρες ακόμη πιο βαθιά στην αγκαλιά των ΗΠΑ. Αντί να εδραιώσει τη Γαλλία ως ηγετική δύναμη και αδιάσπαστο συνδετικό κρίκο μεταξύ των χώρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την έκανε να φαίνεται περισσότερο απομονωμένη από ποτέ.

Ο Μακρόν έπαιξε το χαρτί του «ισχυρού Ευρωπαίου ηγέτη» – και το έχασε.

neostrategy.gr