Η Ευρωπαία εισαγγελέας και ο επανεξοπλισμός της ΕΕ

Οι έρευνες της ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και η αποκάλυψη σκανδάλων, όπως στην ελληνική περίπτωση του ΟΠΕΚΕΠΕ (έπονται και άλλα;), ευνοεί το ξαναμοίρασμα της τράπουλας των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων – Ταμείων, υπέρ των προγραμμάτων του επανεξοπλισμού της ΕΕ.

Μπροστά στα νέα τετελεσμένα που επιδιώκει να διαμορφώσει η Κομισιόν με το σχέδιο ReArm Europe, σε δύσκολη θέση εκτιμάται ότι θα βρεθούν η Ελλάδα και η Πορτογαλία. Η Ιταλία και η Ισπανία, αν και θα αντιμετωπίσουν προβλήματα, πιθανώς θα βρουν διεξόδους. Κερδισμένη θα είναι κυρίως η Γερμανία. Επίσης χώρες της Βόρειας – Ανατολικής Ευρώπης που είναι κοντά στη Ρωσία. Είναι εμφανές ότι η ευρωπαϊκή Εισαγγελία δεν «αφυπνίστηκε» ξαφνικά μια πρωΐα και άρχισε να αναζητά τα πλείστα όσα σκάνδαλα υπάρχουν εδώ και χρόνια στην ΕΕ. Οι στόχοι είναι συγκεκριμένοι, όπως και οι ωφελούμενες χώρες.

Ενδεικτικό είναι το δημοσίευμα του ιστοτόπου, ibnaeu.com. «Σε μια περίοδο που η Ευρωπαϊκή Ένωση καλείται να επαναπροσδιορίσει τις προτεραιότητές της τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό «μέτωπα», ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO) αποκτά βαρύνουσα σημασία, όχι μόνο σε θεσμικό αλλά και σε οικονομικό επίπεδο.

Οι έρευνες για κακοδιαχείριση, διασπάθιση και απάτες σε κοινοτικά προγράμματα δεν περιορίζονται πια στην ανάδειξη σκανδάλων. Συνδέονται πλέον ευθέως με την ανακατανομή των ευρωπαϊκών κονδυλίων, ιδίως εκείνων του Ταμείου Ανάκαμψης, της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) και του Ταμείου Συνοχής.

Σύμφωνα με ευρωπαϊκές πηγές, η μη απορρόφηση επιχορηγήσεων ή χαμηλότοκων δανείων —είτε λόγω καθυστερήσεων είτε λόγω ευρημάτων περί ατασθαλιών— οδηγεί στη σταδιακή μεταφορά αυτών των πόρων στο πρόγραμμα Rearm, το νέο ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό εργαλείο για την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων των κρατών-μελών. Με άλλα λόγια, κεφάλαια που παραμένουν αδιάθετα εξαιτίας διοικητικής ανεπάρκειας ή έλλειψης εμπιστοσύνης από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, δεν διατηρούνται για μελλοντική χρήση από τις ίδιες χώρες· αντίθετα, ανακατευθύνονται —έστω και έμμεσα— προς στρατηγικές επενδύσεις στον τομέα της άμυνας.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να εισαγάγει νέα δομή παρακολούθησης: κάθε χώρα θα διαθέτει στο εξής έναν ενιαίο φάκελο με το σύνολο των ευρωπαϊκών κονδυλίων που πρόκειται να λάβει στο πλαίσιο του νέου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου. Ο φάκελος αυτός θα εμπεριέχει στοιχεία για την απορροφητικότητα, τη διαχειριστική ικανότητα και τα ευρήματα ελέγχων, ώστε να αποτελέσει εργαλείο αξιολόγησης κατά την ανακατανομή πόρων. Πρόκειται για μια νέα λογική επιμερισμού, όπου η επίδοση και η αξιοπιστία θα καθορίζουν σε ποιον αναλογεί τι — και όχι μόνο το ΑΕΠ ή τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά.

Η μετατόπιση αυτή επηρεάζει άμεσα τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία ενδέχεται να καλύψουν εν μέρει τις απώλειες που θα έχουν από την ΚΑΠ και το Ταμείο Συνοχής μέσα από εξοπλιστικά προγράμματα και συμμετοχή στο Rearm. Άλλες όμως, όπως η Ελλάδα και η Πορτογαλία, κινδυνεύουν να βρεθούν σε μειονεκτική θέση, χωρίς αντίστοιχα αντισταθμιστικά οφέλη. Αντιθέτως, χώρες που συνορεύουν με τη Ρωσία ή διαθέτουν υψηλό αμυντικό αποτύπωμα, φαίνεται να αποκτούν προτεραιότητα στους χρηματοδοτικούς καταμερισμούς, τόσο για λόγους ασφάλειας όσο και για πολιτική εξισορρόπηση στο πλαίσιο της ΝΑΤΟϊκής αρχιτεκτονικής.

Η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, Laura Codruța Kövesi, μιλώντας στη ρουμανική εφημερίδα Libertatea, αναφέρθηκε με χαρακτηριστική ευθύτητα στη φύση των αδικημάτων που διερευνά το γραφείο της.

Όπως δήλωσε, η απάτη στον ΦΠΑ είναι πλέον πιο επικερδής από το εμπόριο ανθρώπων ή ναρκωτικών, ενώ η μαφία εκμεταλλεύεται σύγχρονα εργαλεία, όπως τα κρυπτονομίσματα και την τεχνητή νοημοσύνη, για να εξαπατήσει τα ελεγκτικά συστήματα της ΕΕ. Στην ίδια συνέντευξη, η Kövesi τόνισε ότι σε περιπτώσεις όπως η Ρουμανία ή η Σλοβακία, παρατηρείται “εμπλοκή οργανωμένων κυκλωμάτων που έχουν πρόσβαση σε πολιτικούς και διοικητικούς μηχανισμούς”.

Αυτό που καθίσταται σαφές είναι ότι η δράση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και οι επακόλουθες πρωτοβουλίες της Κομισιόν δεν αποτελούν πλέον απλές θεσμικές παρεμβάσεις, αλλά παραμέτρους διαμόρφωσης της μελλοντικής αρχιτεκτονικής της ΕΕ. Ο νέος κοινοτικός δανεισμός, εφόσον αποφασιστεί, θα αφορά αποκλειστικά εξοπλιστικά προγράμματα, ευνοώντας κατά κύριο λόγο τη Γερμανία, η οποία διαχρονικά υστερεί σε στρατιωτικές δαπάνες. Πρόκειται για μια επιλογή με βαθιές πολιτικές και βιομηχανικές προεκτάσεις, καθώς αναμένεται να ενισχύσει τον ευρωπαϊκό αμυντικό τομέα, κυρίως μέσω μεγάλων κρατικών συμβάσεων, με επιπτώσεις στην κατανομή της ισχύος εντός ΕΕ.

Συνολικά, το τοπίο των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων μεταβάλλεται με νέους γεωγραφικούς και πολιτικούς άξονες:

– από την περιφερειακή συνοχή στη στρατηγική θωράκιση,

– από τη διοικητική ανοχή στον δημοσιονομικό καταλογισμό,

– από τις επιδοτήσεις του Νότου στα εργοστάσια εξοπλισμών του Βορρά.

Για τις χώρες του Νότου —ανάμεσά τους και η Ελλάδα— το νέο αυτό πλαίσιο συνιστά δοκιμασία θεσμικής επάρκειας αλλά και ευκαιρία στρατηγικής επανατοποθέτησης. Η απορρόφηση, η διαφάνεια και η έγκαιρη αξιολόγηση θα είναι πλέον καθοριστικά στοιχεία όχι μόνο για τη λήψη ευρωπαϊκών κονδυλίων, αλλά και για τον ρόλο κάθε χώρας στην ευρωπαϊκή γεωπολιτική ισορροπία των επόμενων ετών.

neostrategy.gr