Η κυβέρνηση «ξέχασε» να μεταφέρει στο εθνικό δίκαιο Οδηγία για τη μείωση του ΦΠΑ

Η Οδηγία 2022/542 δίνει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη της ΕΕ να εφαρμόζουν μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ, ακόμα και 0%, για συγκεκριμένα αγαθά και υπηρεσίες όπως βασικά τρόφιμα και φάρμακα.

Μόνο που η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν το έκανε, καθώς δεν έχει ενσωματώσει την ευρωπαϊκή Οδηγία στο εθνικό δίκαιο αν και θα έπρεπε η διαδικασία να έχει ολοκληρωθεί μέχρι την 1^η Ιανουαρίου 2025.

Η Ελλάδα είναι μια από τις επτά χώρες – οι άλλες είναι Βέλγιο, Βουλγαρία, Ισπανία, Λιθουανία, Πορτογαλία και Ρουμανία – στις οποίες η Κομισιόν έστειλε «επιστολή όχλησης» και ζητά εντός δύο μηνών να ολοκληρώσουν τη μεταφορά της ευρωπαϊκής Οδηγίας στο εθνικό δίκαιο διαφορετικά η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να εκδώσει αιτιολογημένη γνώμη, το πρώτο βήμα για την παραπομπή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Τι προβλέπει η Οδηγία για τον ΦΠΑ

Η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2022/542 είναι μια νομοθετική πράξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που εκδόθηκε στις 5 Απριλίου 2022, με σκοπό την εναρμόνιση και απλούστευση των κανόνων σχετικά με τον ΦΠΑ στις χώρες-μέλη της ΕΕ.

Μέσω της Οδηγίας επιτρέπεται στα κράτη-μέλη να έχουν μεγαλύτερη ευελιξία στο να εφαρμόζουν μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ για συγκεκριμένα αγαθά και υπηρεσίες που θεωρούνται κοινωνικά ή περιβαλλοντικά σημαντικά, όπως: βασικά τρόφιμα, φάρμακα, ΑΠΕ, εξοπλισμός για ΑμεΑ. Μάλιστα, δίνει τη δυνατότητα σε ένα κράτος – μέλος, να υιοθετήσει μηδενικό (0%) ΦΠΑ για ορισμένα προϊόντα και υπηρεσίες.

Η κατεύθυνση για τη μείωση του ΦΠΑ

Οι σημαντικές προβλέψεις της Οδηγίας  δίνουν σε ένα κράτος τη δυνατότητα για 0% ΦΠΑ σε βασικά είδη διατροφής όπως το γάλα, το ψωμί, τα φρούτα και τα λαχανικά – στη χώρα μας ισχύει ΦΠΑ 13% –   ενώ όσον αφορά στα φάρμακα ο στόχος είναι η ενίσχυση της πρόσβασης σε θεραπείες χαμηλού κόστους.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το σημείο που δίνει τη δυνατότητα για μειωμένο ΦΠΑ σε αγαθά και υπηρεσίες που υποστηρίζουν τη μετάβαση προς μια πιο πράσινη και βιώσιμη οικονομία και αντίστοιχα απαγορεύει τη  χρήση μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ για προϊόντα που έχουν αποδεδειγμένα αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, όπως τα ορυκτά καύσιμα.

Για παράδειγμα τα κράτη – μέλη της ΕΕ θα μπορούν να εφαρμόσουν μειωμένο ΦΠΑ σε προϊόντα όπως: φωτοβολταϊκά συστήματα, αντλίες θερμότητας, ηλιακούς συλλέκτες και άλλα συστήματα που ενισχύουν την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων.

Στον τομέα των μεταφορών προβλέπεται η δυνατότητα εφαρμογής μειωμένου ή μηδενικού ΦΠΑ στις δημόσιες συγκοινωνίες – στην Ελλάδα ισχύει ΦΠΑ 13%-, μειώνοντας έτσι το κόστος για τους πολίτες και ενισχύοντας τη χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς.

Όσον αφορά στον εξοπλισμό για ΑμεΑ, οι χώρες ενθαρρύνονται να εφαρμόζουν μειωμένους συντελεστές ή μηδενικό ΦΠΑ στα αμαξίδια, τα βοηθήματα κινητικότητας και άλλες εξειδικευμένες συσκευές. Να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα ισχύει ΦΠΑ 24%.

Γιατί λέει «όχι» η κυβέρνηση

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη σταθερά εδώ και τέσσερα χρόνια απορρίπτει τις προτάσεις της αντιπολίτευσης για τη μείωση του ΦΠΑ σε βασικά τρόφιμα με επιχείρημα πότε τον λεγόμενο «δημοσιονομικό χώρο» και πότε την εκτίμησή της ότι η μείωση δεν θα περάσει στο ράφι, παραδεχόμενη ότι η αγορά είναι ανεξέλεγκτη.

Εσχάτως ο Κωστής Χατζηδάκης παρουσίασε ακόμα ένα επιχείρημα κατά της μείωσης του ΦΠΑ, αναφέροντας ότι μια μείωση «θα βοηθούσε την κατανάλωση και εφόσον καταναλώνουμε κυρίως εισαγόμενα προϊόντα, τελικά θα αύξανε το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου».

Με ενδιαφέρον αναμένουμε να δούμε τι θα απαντήσει στην Κομισιόν και στην «επιστολή όχλησης» για τον λόγο για τον οποίο δεν μετέφερε στο εθνικό δίκαιο την Οδηγία για τη μείωση του ΦΠΑ που έτσι κι αλλιώς δεν πρόκειται να την εφαρμόσει.