Η Μάνδρα θα σωθεί εάν γκρεμιστεί

Η Μάνδρα θα σωθεί από την επόμενη δυνατή βροχόπτωση και την πλημμύρα που με μαθηματική ακρίβεια θα επιφέρει μόνον εάν γκρεμιστούν σπίτια, εργοστάσια και άλλα οικήματα που έχουν χτιστεί μέσα και πάνω από τις φυσικές διαδρομές του νερού.

Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγουν οι επιστήμονες μετά τις εικόνες καταστροφής στη Μάνδρα από την κακοκαιρία Byron που ξύπνησε μνήμες από τη φονική πλημμύρα του 2017 που στοίχισε τη ζωή σε 24 ανθρώπους, στην 3η φονικότερη πλημμύρα στην ιστορία της Αττικής.

Το μεγάλο πρόβλημα, όμως, είναι ότι ζητείται πολιτικό σθένος από την κυβέρνηση και την αυτοδιοίκηση πρώτου και δεύτερου βαθμού, ζητείται σχέδιο συγκεκριμένο με αρχή, μέση, τέλος και εξασφαλισμένα κονδύλια και χρονοδιάγραμμα που θα πείσει τους κατοίκους και τους επαγγελματίες της περιοχής ότι πράγματι μπορεί να υπάρξει ένας άλλος σχεδιασμός για την πολύπαθη Μάνδρα.

Τα αντιπλημμυρικά έργα δεν αρκούν

«Όσα αντιπλημμυρικά έργα κι αν κατασκευαστούν, αν δεν κατεδαφιστούν κτίρια — σπίτια, αποθήκες, σούπερ μάρκετ — και αν δεν ξηλωθούν δρόμοι ώστε να απελευθερωθούν οι φυσικές διαδρομές του νερού, η πόλη θα πνίγεται με κάθε τέτοια βροχή».

Τη θέση αυτή διατύπωσε ο καθηγητής Αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ και διευθυντής στο Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος, Νίκος Μπελαβίλας, ξεκαθαρίζοντας ότι «στη Μάνδρα το πρόβλημα δεν είναι η πλημμύρα, αλλά η ίδια η Μάνδρα», παρουσιάζοντας και δύο χαρακτηριστικούς χάρτες της περιοχής.

Μάνδρα 19^ος αιώνας

Ο πρώτος χάρτης είναι του 19^ου αιώνα και παρουσιάζεται σε αντιπαραβολή με τον χάρτη της πόλης του 21ου αιώνα. Όπως σημειώνει ο Νίκος Μπελαβίλας, η Μάνδρα, η παλιά αρβανίτικη κωμόπολη ήταν κτισμένη και επιβίωσε εκατοντάδες χρόνια επάνω σε έναν λόφο, ανάμεσα σε δύο ρέματα.

«Τα σπίτια βρίσκονταν 10–20 μέτρα ψηλότερα από τις κοίτες τους. Εκείνοι οι προπαππούδες δεν έχτισαν μέσα στη διαδρομή της πλημμύρας, μέσα στο νερό — κι ας μην γνώριζαν υδρογεωλογία. Αυτά μας δείχνει ο περίφημος χάρτης των Curtiusκαι Kaupertτου 1884», αναφέρει ο καθηγητής του ΕΜΠ.

Μάνδρα 20^ος-21^ος αιώνας

Ο δεύτερος χάρτης αποτυπώνει τη μετάλλαξη που σημειώθηκε στη μεταπολεμική Μάνδρα καθώς η πόλη απλώθηκε επάνω στις κοίτες των ρεμάτων.

«Στο γύρισμα του 20ου-21ου αιώνα, όταν το Θριάσιο εξερράγη με βιομηχανικές και μεταφορικές χρήσεις και οι ελαιώνες μετατράπηκαν σε κτίρια, η οικιστική–βιομηχανική ζώνη όχι μόνο συνέχισε να καλύπτει τις φυσικές πλημμυρικές κοίτες, αλλά επεκτάθηκε και επάνω στη συμβολή των δύο κλάδων που κατεβαίνουν από το όρος Πατέρας: των ρεμάτων Αγίας Αικατερίνης και Σούρες. Στραγγαλίζοντάς τα. Αυτό μας το δείχνει ο χάρτης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου του 2003. To κόκκινο σχήμα στα δεξιά είναι το νέο προβλεπόμενο κέντρο και βρίσκεται επάνω στο ρέμα, όπως και το μωβ διαγραμμισμένο τρίγωνο κάτω που είναι η βιομηχανική ζώνη αλλά και το νοτιοανατολικό τμήμα με περιοχές κατοικίας», επισημαίνει ο Νίκος Μπελαβίλας.

Γκρεμίστε

Ο καθηγητής της Αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ επισημαίνει ότι η Μάνδρα σχετικά τυχερή με την κακοκαιρία Byron καθώς τα 200–300 χιλιοστά βροχής έπεσαν λίγο νοτιότερα, προς τη θάλασσα στη Βλυχάδα και όχι στη βόρεια πλαγιά του βουνού.

«Έτσι ευτυχώς βιώσαμε μια μεγάλη πλημμύρα, αλλά όχι τον Αρμαγεδδώνα του 2017. Αλλιώς θα είχαμε τα ίδια αποτελέσματα, παρότι τόσο η τότε Περιφερειακή Αρχή της Ρένας Δούρου όσο και η επόμενη του Γιώργου Πατούλη κατασκεύασαν τα προβλεπόμενα έργα. Όπως όμως γνωρίζουμε, τέτοιοι χείμαρροι δεν τιθασεύονται σε υπόγεια κανάλια. Υπερχειλίζουν και βγαίνουν στην επιφάνεια, μετατρέποντας τους δρόμους σε ποτάμια».

Και ο Νίκος Μπελαβίλας καταλήγει προτείνοντας δραστικές λύσεις για τη Μάνδρα όπως οι κατεδαφίσεις:

«Με όλο τον σεβασμό στις περιουσίες των ανθρώπων και στις προσπάθειες της αυτοδιοίκησης, όσο αντιπλημμυρικά έργα κι αν κατασκευαστούν, αν δεν κατεδαφιστούν κτίρια — σπίτια, αποθήκες, σούπερ μάρκετ — και αν δεν ξηλωθούν δρόμοι ώστε να απελευθερωθούν οι φυσικές διαδρομές του νερού, η πόλη θα πνίγεται με κάθε τέτοια βροχή».

Τα αντιπλημμυρικά δεν λύνουν το πρόβλημα

Στο ίδιο μήκος κύματος με τον Νίκο Μπελαβίλα κινήθηκε και ο επίκουρος καθηγητής Φυσικών Καταστροφών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μιχάλης Διακάκης, με δηλώσεις του στην εφημερίδα «Καθημερινή».

Ο Μιχάλης Διακάκης επεσήμανε ότι τα αντιπλημμυρικά έργα δεν λύνουν το πρόβλημα ενώ αναφερόμενος στην πλημμύρα στην Μάνδρα από την κακοκαιρία Byron σημείωσε ότι υπήρξαν πλημμυρικά φαινόμενα αν και έχει κατασκευαστεί αντιπλημμυρικό έργο στην περιοχή μετά τη φονική πλημμύρα του 2017.

«Παρότι η βροχή είναι υποδεέστερη εκείνης του2017 και έχουμε σήμερα ένα αντιπλημμυρικό έργο που δεν υπήρχε τότε, τον αγωγό που κάνει by pass ένα μέρος του ρέματος της Αγίας Αικατερίνης και το μεταφέρει στο ρέμα στις Σούρες, παρ’ όλα αυτά εξακολουθεί να υπάρχει θέμα στη Μάνδρα», ανέφερε ο επίκουρος καθηγητής Φυσικών Καταστροφών και υπογράμμισε ότι «τα αντιπλημμυρικά έργα δεν λύνουν το πρόβλημα. Έχουν θετική συμβολή, αλλά στις μεσαίες και ισχυρές καταιγίδες δεν μπορούν να ανταποκριθούν».

Ο Μιχάλης Διακάκης σημείωσε ότι τα αντιπλημμυρικά έργα για τα οποία έχουν διατεθεί εκατοντάδες εκατομμύρια για την Αττική δεν επαρκούν στην περίπτωση ενός ακραίου καιρικού σεναρίου.

 «Σήμερα εξακολουθεί να υπάρχει ολόκληρο εργοστάσιο μέσα στο ρέμα. Πρέπει να ανοίξουμε χώρο, να γίνουν εν ανάγκη κάποιες κατεδαφίσεις, ώστε να έχουν τα ρέματα τη δυνατότητα να κατεβάζουν πολύ νερό σε μια ισχυρή βροχόπτωση. Και πάλι να ελπίζουμε να μην έχουμε κάποιο ακραίο γεγονός στην Αττική, γιατί οι κρίσιμες υποδομές είναι όλες δικτυωμένες και αλληλοεπιδρούν, σαν ντόμινο», κατέληξε ο Μιχάλης Διακάκης συμφωνώντας με την πρόταση Μπελαβίλα για κατεδαφίσεις.

neostrategy.gr