Ινδία – Ρωσία: Στρατηγική αυτονομία σε τεντωμένο σκοινί

Ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν φθάνει στην Ινδία σε μια στιγμή που χαρακτηρίζεται από έντονες γεωπολιτικές και οικονομικές προκλήσεις. Στο επίκεντρο των συζητήσεων με τον πρωθυπουργό της χώρας, Ναρέντρα Μόντι θα βρεθούν κυρίως στρατιωτικές συμφωνίες και η ενίσχυση του διμερούς εμπορίου. Ωστόσο, πάνω από τη συνάντηση αιωρείται η παρουσία μιας τρίτης παγκόσμιας δύναμης.

Η επίσκεψη έρχεται σε μια περίοδο που η Ινδία επιχειρεί να ξεπεράσει τις εντάσεις με την κυβέρνηση Τραμπ, η οποία κατηγόρησε προσφάτως τη χώρα ότι χρηματοδοτεί εμμέσως τον ρωσικό πόλεμο στην Ουκρανία μέσω των εισαγωγών πετρελαίου. Τον προηγούμενο μήνα, οι μεγαλύτερες ινδικές πετρελαϊκές εταιρείες σταμάτησαν σχεδόν ολοκληρωτικά τις αγορές ρωσικού αργού πετρελαίου φοβούμενες ότι θα γίνουν στόχος κυρώσεων.

Παρά τις πιέσεις, η σχέση Ινδίας–Ρωσίας παραμένει στενή. Για τη Μόσχα, το Νέο Δελχί αποτελεί εταίρο παγκόσμιας εμβέλειας ενώ για τον Μόντι η συνάντηση αποτελεί δοκιμασία για τη διατήρηση της στρατηγικής αυτονομίας της χώρας.

Η Ινδία εξαρτάται από τη Ρωσία για την προμήθεια στρατιωτικού εξοπλισμού, ενώ η Ρωσία βλέπει την Ινδία ως αγορά ζωτικής σημασίας για ενεργειακά προϊόντα, πρώτες ύλες και όπλα. Από την πλευρά της, η Ινδία εκμεταλλεύτηκε τις μειωμένες τιμές στο ρωσικό πετρέλαιο μετά τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Μόσχα λόγω της εισβολής στην Ουκρανία, με αποτέλεσμα περισσότερα από το ένα τρίτο των εισαγωγών πετρελαίου της χώρας να προέρχονται από τη Ρωσία τα τελευταία τρία χρόνια.

Αυτό όμως αποτέλεσε αιτία τριβών με τις ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ που επέβαλαν πρόσθετο δασμό 25% στα ινδικά προϊόντα. Η διπλωματική πρόκληση για τον Μόντι είναι επομένως μεγάλη. Πρέπει να ισορροπήσει μεταξύ της διατήρησης των στενών δεσμών με τη Ρωσία, που παραμένει ο μεγαλύτερος προμηθευτής όπλων της Ινδίας, και της ανάγκης να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις των ΗΠΑ, του σημαντικότερου εμπορικού εταίρου της χώρας. Παράλληλα, πρέπει να δείξει ότι η Ινδία διατηρεί τη στρατηγική της αυτονομία, δηλαδή την ικανότητα να καθορίζει τις διεθνείς της σχέσεις χωρίς ξένη επιβολή.

Στρατιωτική συνεργασία και ενεργειακή εξάρτηση

Η στρατιωτική συνεργασία θα βρεθεί στο επίκεντρο της συνόδου. Εκτιμάται πως το 60% του ινδικού στρατιωτικού εξοπλισμού είναι ρωσικής προέλευσης, συμπεριλαμβανομένων των μαχητικών αεροσκαφών Su-30, των συστημάτων αεράμυνας S-400 και των βαλλιστικών πυραύλων BrahMos.

Τα ρωσικά οπλικά συστήματα αποδείχθηκαν εξαιρετικά χρήσιμα στη σύντομη σύγκρουση με το Πακιστάν τον Μάιο. Τόσο χρήσιμα ώστε η Ινδία να εξετάζει τώρα την αγορά των νέων συστημάτων S-500 και των μαχητικώνSu-57 για να παραμείνει σε ισορροπία με τις στρατιωτικές εξελίξεις στην περιοχή.

Παρά την προσπάθεια της Ινδίας να διαφοροποιήσει κάπως τις πηγές της και να ενισχύσει την εγχώρια παραγωγή, η εξάρτηση από τη Ρωσία παραμένει σημαντική, όχι μόνο για τον εξοπλισμό αλλά και για την υποστήριξη, τη συντήρηση και τα ανταλλακτικά.

Στο οικονομικό πεδίο, η διμερής σχέση έχει ενισχυθεί τα τελευταία χρόνια κυρίως λόγω της αγοράς ρωσικού πετρελαίου με έκπτωση. Ωστόσο, το εμπορικό ισοζύγιο εξακολουθεί να κλίνει σημαντικά υπέρ της Ρωσίας.

Ο Μόντι αναμένεται έτσι να επιδιώξει να διευρύνει τους τομείς συνεργασίας πέρα από το πετρέλαιο και την άμυνα, εστιάζοντας σε προϊόντα όπως smartphones και ρούχα με στόχο τη διείσδυση στην ρωσική αγορά.

Παράλληλα, συζητούνται συμφωνίες για ενίσχυση της εργασιακής κινητικότητας, ώστε να διευκολυνθεί η πρόσληψη ινδικών εργαζομένων στη Ρωσία, που αντιμετωπίζει έλλειψη φτηνού εργατικού δυναμικού μετά τη μείωση εισροής μεταναστών από την Κεντρική Ασία που προκάλεσε ο πόλεμος στην Ουκρανία.

Λεπτές γεωπολιτικές ισορροπίες

Η επίσκεψη Πούτιν έχει επίσης έντονο γεωπολιτικό στίγμα. Η Μόσχα θέλει να δείξει ότι η Δύση απέτυχε να την απομονώσει λόγω της εισβολής στην Ουκρανία, και η συνάντηση με τον Μόντι, όπως και η πρόσφατη συνάντησή του με τον Σι Τζινπίνγκ στην Κίνα, στέλνει μήνυμα ότι η Ρωσίαεξακολουθεί να διαθέτει ισχυρούς συμμάχους σε μια πολυπολική παγκόσμια τάξη. Η επίδειξη στενών δεσμών με την Ινδία, ειδικά σε θέματα ενέργειας και άμυνας, υπογραμμίζει τη σημασία των σχέσεων αυτών για τη Μόσχα.

Συνολικά, η συνάντηση Πούτιν–Μόντι αποτελεί μια πολύπλοκη άσκηση ισορροπιών. Η Ινδία επιδιώκει να προστατεύσει τη στρατηγική της αυτονομία, να αναβαθμίσει την αμυντική της ετοιμότητα, να επεκτείνει τις οικονομικές της δραστηριότητες στη ρωσική αγορά και ταυτόχρονα να διατηρήσει καλές σχέσεις με τη Δύση. Η Ρωσία, από την άλλη, θέλει να να δείξει ότι εξακολουθεί να έχει σημαντικούς διεθνείς συμμάχους και διατηρεί την διεθνή επιρροή της.

Η επιτυχία της συνόδου θα κριθεί από το κατά πόσο οι δύο ηγέτες καταφέρουν να συνδυάσουν οικονομικά και στρατιωτικά συμφέροντα με γεωπολιτική στρατηγική, χωρίς να διακινδυνεύσουν τις σχέσεις με τρίτες δυνάμεις. Η ικανότητα τους να περπατήσουν σε αυτό το τεντωμένο σχοινί θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό το μέλλον των διμερών σχέσεων σε μια περίοδο έντονων διεθνών ανακατατάξεων.

neostrategy.gr