Κόβουν και τις επίσημες δηλώσεις Φιντάν!- Η αποκάλυψη του Κ-Report

«Οι δηλώσεις Χακάν Φιντάν που αφορούν τις ελληνοτουρκικές διαπραγματεύσεις και δείχνουν το στρατηγικό πλαίσιο της Άγκυρας για την εξέλιξη της συζήτησης με την Αθήνα, είτε αποσιωπήθηκαν, είτε πέρασαν στα «ψιλά γράμματα». Κάποιες από αυτές δεν μεταδόθηκαν στην Ελλάδα, όπως τα εγκωμιαστικά σχόλια του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών για τον Έλληνα πρωθυπουργό, ενώ οι απόψεις του Φιντάν υπέρ «της διπλωματίας της πίσω πόρτας» επίσης αποσιωπήθηκαν για να μην δώσουν έναυσμα στους εθνικιστές και των δύο χωρών να μιλήσουν για αδιαφανή διαδικασία».

Τα παραπάνω τονίζει μεταξύ άλλων το Κ-Report του Κώστα Καλλίτση και του Παύλου Τσίμα, που κυκλοφορεί κάθε μέρα σε συνδρομητική μορφή και με πλούσια ύλη. Κάθε Τετάρτη, μάλιστα, αποστέλλει επιπλέον το Γράμμα από την Τουρκία που επιμελούνται ο Ευάγγελος Αρεταίος και η Μαρία Ζαχαράκη. Αναδημοσιεύουμε λοιπόν σήμερα την αποκάλυψη ότι αποκρύφτηκαν σημαντικά σημεία της συνέντευξης Φιντάν (προφανώς στην Αθήνα για λόγους πολιτικού κόστους) όσο και το τι γράφει για το θέμα η Μαρία Ζαχαράκη:

Όταν η επιλεκτική ανάγνωση ασκεί διπλωματία

Η συνέντευξη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, στο τηλεοπτικό δίκτυο «Α Χαμπέρ», την περασμένη Παρασκευή, αποτελεί το πιο απτό παράδειγμα της λεπτής γραμμής που ενώνει την ενημέρωση με τη στρατηγική της εκάστοτε εξουσίας.

Στην Τουρκία, οι αναφορές του Χακάν Φιντάν για την Ελλάδα περιορίστηκαν σε μια παράγραφο, εστιάζοντας στην τετριμμένη «καλή θέληση για λύσεις», ενώ αντίστοιχα, στην Ελλάδα, αν και η συνέντευξη έλαβε κάπως μεγαλύτερη δημοσιογραφική προβολή, παρέμεινε στη σφαίρα «μία από τα ίδια», εστιάζοντας στις τετριμμένες δηλώσεις περί «πολλών θεμάτων» που θέτει ξανά η Άγκυρα στο τραπέζι.

Οι δηλώσεις Χακάν Φιντάν που αφορούν τις ελληνοτουρκικές διαπραγματεύσεις και δείχνουν το στρατηγικό πλαίσιο της Άγκυρας για την εξέλιξη της συζήτησης με την Αθήνα, είτε αποσιωπήθηκαν, είτε πέρασαν στα «ψιλά γράμματα». Κάποιες από αυτές δεν μεταδόθηκαν στην Ελλάδα, όπως τα εγκωμιαστικά σχόλια του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών για τον Έλληνα πρωθυπουργό, ενώ οι απόψεις του Φιντάν υπέρ «της διπλωματίας της πίσω πόρτας» επίσης αποσιωπήθηκαν για να μην δώσουν έναυσμα στους εθνικιστές και των δύο χωρών να μιλήσουν για αδιαφανή διαδικασία.

Τελικά, σημειώνει στην ανάλυσή της η Μαρία Ζαχαράκη, ο φόβος των εθνικιστών «έχει οδηγήσει εδώ και δεκαετίες σε ένα επικίνδυνο αποτέλεσμα: Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν εγκλωβιστεί σε έναν κύκλο περιορισμένης πληροφόρησης ή παραπληροφόρησης, όπου ο φόβος για τις αντιδράσεις μέρους της κοινής γνώμης καθοδηγεί τις εθνικές αποφάσεις και οι πολιτικοί ηγέτες δεν αποκτούν το αναγκαίο πολιτικό κεφάλαιο για να λάβουν ριζοσπαστικές αποφάσεις».

Μαρία Ζαχαράκη: Οι κρίσιμες δηλώσεις του Φιντάν

Οι πιο κρίσιμες δηλώσεις του Χακάν Φιντάν, που αφορούν το στάδιο των ελληνοτουρκικών διαπραγματεύσεων και αποκαλύπτουν το στρατηγικό πλαίσιο της Άγκυρας για την εξέλιξη της συζήτησης με την Αθήνα, είτε αποσιωπήθηκαν, είτε πέρασαν στα «ψιλά γράμματα» από τα ΜΜΕ και των δύο χωρών:

«Τώρα υπάρχει μια διαδικασία που έχει ξεκινήσει εδώ. Αυτή η διαδικασία συζητά αυτή τη στιγμή ορισμένα θέματα ανοιχτά και ειλικρινά»: Η συγκεκριμένη δήλωση του Χακάν Φιντάν διαχειρίστηκε ως μία δήλωση… by the way από τα ΜΜΕ -ένθεν κακείθεν- γιατί, αν και επιβεβαίωνε τη διάχυτη (αλλά αναπόδεικτη μέχρι τη συνέντευξη) πεποίθηση ότι οι δύο πλευρές έχουν προχωρήσει σε μια ουσιαστική διαπραγμάτευση, που αγγίζει τον πυρήνα της ελληνοτουρκικής διαφοράς στο Αιγαίο, ενδεχομένως μαζί με τις συναρτήσεις της, γιατί αποσκοπούσε προφανώς στο να αποφευχθούν ερωτήσεις ή να μην ενδυναμωθούν φωνές που απαιτούν μεγαλύτερη λογοδοσία.

Ορθολογικές λύσεις από Μητσοτάκη: «Τώρα που η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει λάβει ισχυρή υποστήριξη από το λαό, είναι σε θέση να εκφράζει την πολιτική της βούληση πίσω από πιο ορθολογικές λύσεις».

Η συγκεκριμένη δήλωση του Φιντάν δεν μεταδόθηκε από πολλά (φιλοκυβερνητικά) μέσα στην Ελλάδα. Στην ελληνική πολιτική σκηνή, θα κινδύνευε να χαρακτηριστεί είτε ως προσπάθεια της Άγκυρας να επηρεάσει την ελληνική πολιτική ατζέντα είτε, ακόμη χειρότερα, ως έμμεση επιβράβευση του πρωθυπουργού από την τουρκική ηγεσία.

Μια τέτοια ανάγνωση της δήλωσης θα έδινε πρόσφορο έδαφος στους επικριτές της κυβέρνησης περί διαλλακτικότητας απέναντι στην Άγκυρα, ενισχύοντας ιδιαίτερα απόψεις τύπου «Σαμαρά» και όσων παραμένουν καχύποπτοι απέναντι σε κάθε απόπειρα συνεννόησης με την Τουρκία.

Διπλωματία της πίσω πόρτας: «Σε ένα μέρος, όπου όλοι συναντιούνται επισήμως και όλες οι συναντήσεις καταγράφονται επίσημα, κανείς δεν θα φέρει μια πιο δημιουργική και πρωτοποριακή θέση. Όλοι ξεκινούν από το ασφαλέστερο δυνατό σημείο και διατηρούν τη θέση τους εκεί. Οι πιο δημιουργικές και εφαρμόσιμες λύσεις σε σύνθετα ζητήματα γεννιούνται πίσω από τις κλειστές πόρτες. Έχω κάνει το ίδιο πράγμα σε πολλές διαμεσολαβήσεις. Ανάλογα με την πολυπλοκότητα της πολιτικής κατάστασης, πρέπει να χρησιμοποιείται η διπλωματία της πίσω πόρτας».

Η προβολή της παρασκηνιακής διπλωματίας, που περιέγραψε ο Χακάν Φιντάν ως στρατηγική προσέγγισης με την Αθήνα, αν και αποδεκτή και καθιερωμένη στη δική του πολιτική κουλτούρα ως το πιο αποτελεσματικό εργαλείο για την επίλυση διαφορών, αποφεύχθηκε στην Ελλάδα, προκειμένου να μη θολώσει περαιτέρω το πολιτικό τοπίο και ενισχυθεί η αντίληψη περί «μειοδοσίας» ή μυστικών παζαριών για ευαίσθητα εθνικά ζητήματα.

Τουρκία: Αντίστοιχα, στην Τουρκία, η έμφαση αυτής της μεθόδου αποφεύχθηκε επίσης να προβληθεί για να μην επιβαρύνει το ήδη τεταμένο κλίμα στη δημόσια συζήτηση, ενισχύοντας τις καταγγελίες της αντιπολίτευσης και των σκληροπυρηνικών -απόστρατων κυρίως- κεμαλιστών για νέες παραχωρήσεις προς την Ελλάδα.

Η τουρκική κυβέρνηση ήδη αντιμετωπίζει κατηγορίες για υποτιθέμενες «μυστικές συμφωνίες» με την Ελλάδα, με την κατηγορία ότι παρέδωσε δεκάδες νησιά «από την πίσω πόρτα» και συνεχίζει να διεξάγει κρυφή διπλωματία με «εχθρούς», κάτι που την «έχει οδηγήσει σε ταπεινωτικές κυβιστήσεις, καταρρακώνοντας το κύρος της χώρας».

Από την απόκρυψη ή την επιλεκτική ανάγνωση των παραπάνω δηλώσεων του Τούρκου ΥΠΕΞ, όπως και πολλών άλλων (ελληνικών και τουρκικών) δηλώσεων κατά το παρελθόν, διαφαίνεται ότι δεν πρόκειται απλώς για μία προσωρινή επικοινωνιακή χειραγώγηση της κοινής γνώμης, αλλά για πάγια τακτική που πηγάζει από μία βαθύτερη πολιτική κουλτούρα σε Ελλάδα και Τουρκία.

Τις περισσότερες φορές η ανάγνωση των δηλώσεων υπουργών, ηγετών και αξιωματούχων είναι επιφανειακή και περιορισμένη σε «πιασιάρικα» σημεία, που εξυπηρετούν τη στρατηγική των διαπραγματευτών. Καμία από τις δύο κυβερνήσεις δεν θέλει να εμφανιστεί ως υπερβολικά διαλλακτική ή ότι κάνει παραχωρήσεις.

Οι κυβερνήσεις, φοβούμενες το πολιτικό κόστος, προσπαθούν να διατηρήσουν τον έλεγχο του δημόσιου διαλόγου μέσω των ΜΜΕ, προβάλλοντας μόνο εκείνες τις πτυχές που δεν θα αποτελούσαν παγίδες και δεν θα προκαλούσαν πολιτικές καταιγίδες.

Αυτό, όμως, έχει οδηγήσει εδώ και δεκαετίες σε ένα επικίνδυνο αποτέλεσμα: οι ελληνοτουρκικές σχέσεις να έχουν εγκλωβιστεί σε έναν κύκλο έλλειψης πληροφόρησης ή παραπληροφόρησης, όπου ο φόβος της κοινής γνώμης καθοδηγεί τις εθνικές αποφάσεις και οι πολιτικοί ηγέτες να μην αποκτούν το αναγκαίο πολιτικό κεφάλαιο για να λάβουν ριζοσπαστικές αποφάσεις.

Βασίλης Σκουρής

dnews.gr