Κυπριακό – Ανατολική Ουκρανία: Γιατί το Κίεβο δεν έπρεπε να έχει συμμαχήσει με την Άγκυρα

Το τελευταίο διάστημα οι εναγκαλισμοί της Αγκυρας με το Κίεβο γίνονται ολοένα εντονότεροι. Κάτι που αντικατοπτρίζεται και στον τομέα της στρατιωτικής συνεργασίας – τεχνολογίας.

Εσχάτως, έγινε γνωστό ότι η Ουκρανία θα μετάσχει σε μεγάλη τουρκική ναυτική άσκηση. Κι’ αυτό, παρ’ ότι η κατάσταση του ουκρανικού στόλου είναι μάλλον άθλια. Παρά ταύτα, Κίεβο και Αγκυρα σχεδιάζουν ακόμα και συμπαραγωγή τουρκικών κορβετών.

Επιπλέον, οι δύο πλευρές προχωρούν σε συμπαραγωγή του τουρκικού μη επανδρωμένου αεροσκάφους. Ακόμα, η Ουκρανία σπεύδει να παράσχει την τεχνολογία της σε όσους τομείς υστερεί η τουρκική πολεμική βιομηχανία. Εκτός αυτού, το Κίεβο έχει παραγγείλει τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη για τις ουκρανικές Ενοπλες Δυνάμεις. Κάτι που προκαλεί τις αντιδράσεις της Μόσχας.

Ολα δείχνουν ότι οι δύο χώρες συσφίγγουν τις σχέσεις τους, έχοντας ως βασικούς στόχους τους, η μεν Ουκρανία τη Ρωσία, η δε Τουρκία την ενίσχυση της παρουσίας της στη Μαύρη Θάλασσα και τον Καύκασο.

Αθήνα – Κίεβο

Να σημειωθεί ότι το Κίεβο επεκτείνει τις σχέσεις του με την Αγκυρα, παρ’ ότι η Ελλάδα, επανειλημμένως έχει στηρίξει την Ουκρανία τα τελευταία χρόνια, και ειδικά μετά τον πόλεμο που ξέσπασε το 2014 – 2015 ως συνέπεια των μεγάλων γεγονότων της «πλατείας Μαϊντάν», την προσάρτηση της Κριμαίας και την αυτονόμηση της Ανατολικής Ουκρανίας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, μεταξύ των άλλων, στην Ελλάδα νοσηλεύθηκαν ακόμα και τραυματίες Ουκρανοί από τον πόλεμο στην Α.Ουκρανία.

Αξιον προσοχής είναι, επίσης, ότι ο Αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα, Τζέφρι Πάϊατ, προτού έλθει στην Ελλάδα, υπηρετούσε στο Κίεβο, και είναι γνωστός για τις σφόδρα αντι-ρωσικές θέσεις του.

Κυπριακό – Α. Ουκρανία

Οι ελληνικές θέσεις, βέβαια, δεν οφείλονται μόνον στο γεγονός ότι η Αθήνα συντασσόταν με τα υπόλοιπα μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ στο όνομα της «αλληλεγγύης». Εχει τους δικούς της λόγους. Βασικός είναι η Κύπρος.

Η οποιαδήποτε αναγνώριση της παραβίασης της εθνικής ακεραιότητας και εδάφους μιας χώρας, θεωρείται αδιανόητη εκ μέρους της Αθήνας, διότι έτσι θα ήταν σαν να αναγνώριζε την εισβολή, κατοχή και διάρρηξη της ακεραιότητας της Κύπρου ως ανεξάρτητου κράτους.

Τώρα, φαίνεται ότι αντίστοιχοι προβληματισμοί εκφράζονται και στην Ουκρανία, παρά το γεγονός ότι η νυν πολιτική ηγεσία καλλιεργεί ένα άκρως θετικό κλίμα για τις σχέσεις Κιέβου – Αγκυρας.

Ενδεικτικό είναι, εξάλλου, το δημοσιεύμα της ουκρανικής ιστοσελίδας, ukrrudprom.ua, με τίτλο: «Κυπριακό. Γιατί απειλεί την Ουκρανία η τουρκική πολιτική της «διχοτόμησης». Ως γνωστόν, η Τουρκία ζητάει τώρα διχοτόμηση και δύο κράτη στην Κύπρο.

Ούτε λίγο ούτε πολύ, η ιστοσελίδα επισημαίνει ότι εάν η Άγκυρα επιμείνει σε συνομιλίες για το Κυπριακό «από μηδενική βάση», αρνούμενη να δεχτεί ως βάση τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, η Μόσχα θα μπορέσει να επικαλεστεί αυτό το προηγούμενο για το Ντονμπάς (η περιοχή της Ανατολικής Ουκρανίας, η οποία έχει αυτονομηθεί με τις πλάτες της Μόσχας).

Για την Ουκρανία, συνεχίζει το δημοσίευμα, ναι μεν οι βλέψεις της Τουρκίας για να αναδειχθεί ως η νέα μεγάλη δύναμη στη Μαύρη Θάλασσα που θα περιορίσει τις ρωσικές φιλοδοξίες, είναι καλοδεχούμενες, ωστόσο κάτι τέτοιο θα πάρει πολύ χρόνο, και, κατά συνέπεια, η Ουκρανία δεν θα αντλήσει σύντομα οφέλη. Εκτός αυτού, υπογραμμίζει, η Τουρκία έχει τα δικά της συμφέροντα και δεν ενδιαφέρεται καθόλου για τα συμφέροντα της Ουκρανίας.

Γι’ αυτό το λόγο, παρά την διεύρυνση της συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας στον αμυντικό τομέα, μεταξύ Κιέβου και Μόσχας, δεν αξίζει να βασιστούμε στην καλή θέληση της τουρκικής πλευράς, υπογραμμίζει ο συντάκτης του δημοσιεύματος.

«Ο Ερντογαν δεν είναι τοξικός»

Κατά το ουκρανικό δημοσίευμα, μπορεί ο Ερντογάν να είναι απρόβλεπτος, να χρησιμοποιεί δικτατορικές μεθόδους ακόμα και να παραβιάζει το διεθνές Δίκαιο, ωστόσο είναι περισσότερο αποδεκτός εταίρος για την ΕΕ και για τις ΗΠΑ, εν αντιθέσει με τον Πούτιν που είναι τοξικός.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, το περιεχόμενο του οποίου, ως όλα δείχνουν, εκφράζει τις αντιλήψεις που έχουν ορισμένοι κύκλοι στο Κίεβο, ο Ερντογάν δεν έχει σκοπό να αποδυναμώσει τη Δύση. Απλά, επιδιώκει να ενισχύσει τη διαπραγματευτική θέση του στον διάλογο με τη Δύση μέχρι να πετύχει συμφωνία στη βάση της ισότιμης εταιρικής σχέσης.

Κι’ αυτό κάνει, φτάνοντας στο σημείο να υπερβαίνει ακόμα και τα όρια του διεθνούς Δικαίου και των δημοκρατικών διαδικασιών. Η Άγκυρα έδειξε σαφώς την αποτελεσματικότητά της σε αυτόν τον ρόλο κατά τη διάρκεια των γεγονότων στο Καραμπάχ. Παράλληλα, όμως, ενεργεί πολύ προσεκτικά.

Αργά ή γρήγορα, σύγκρουση

Είναι προφανές, προσθέτει ο συντάκτης, ότι αυτή η λογική θα οδηγήσει αργά ή γρήγορα στην οξεία σύγκρουση Μόσχας – Άγκυρας.

Με την είσοδο της Άγκυρας στην ομάδα, όχι απλά των περιφερειακών, αλλά των ισχυρών διαπεριφερειακών δυνάμεων, μετά από μια σειρά τοπικών αντιπαραθέσεων, θα οδηγηθούν σε μια σύγκρουση μεγάλης κλίμακας.

Πολύ περισσότερο, συμπληρώνει, αν οι αντιπαραθέσεις της Τουρκίας, εντός του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, ακόμη και με την Ελλάδα και την Κύπρο, έχουν χαρακτηριστικά βραδείας εξέλιξης, και, γενικότερα, υποκύπτουν σε μια συμβιβαστική διευθέτηση, η ρωσοτουρκική αντιπαράθεση είναι κάτι διαφορετικό. Δεν εμπίπτει σε συμβιβασμούς.

Το γεγονός, ότι τους τελευταίους τέσσερις αιώνες ήταν η Ρωσία που νικούσε την Τουρκία, κάνει τον Ερντογάν να προετοιμάζει την εκδίκησή του αργά και προσεκτικά.

Παζαρεύει τα «δυνατά» χαρτιά της

Κατά το ουκρανικό δημοσίευμα, το μυστικό της τουρκικής τακτικής που προετοιμάζει το έδαφος της μελλοντικής ρεβάνς με τη Ρωσία είναι απλό: Κάθε τουρκική νίκη σε οποιαδήποτε σύγκρουση, μικρή ή μεγάλη, θα πρέπει να είναι επωφελής -ή τουλάχιστον αποδεκτή- από τις περισσότερες πλευρές του διεθνούς παράγοντα που έχουν συμφέροντα στην περιοχή. Ακριβώς αυτήν την πολιτική ακολουθεί με αυστηρή συνέπεια η Άγκυρα.

Εκτός αυτού, αναφέρει το ουκρανικό site, η Τουρκία μετατράπηκε κατά κάποιο τρόπο σε μια μικρή Κίνα, και εφόσον ενισχύσει το status της ως του σημαντικότερου παίκτη στην Ανατολική Μεσόγειο, συμφέρει κάποιον να συνεργαστεί μαζί της, παρά το κόστος κάποιων υποχωρήσεων.

Ετσι, η Ρωσία θα μετατρέπεται σε ολοένα περισσότερο τοξικό απόβλητο, και θα είναι δυσάρεστο και επικίνδυνο να έχει κάποιος σχέσεις μαζί της. Θα μοιάζει σαν να κολυμπά κάποιος σε μια πισίνα παρέα με έναν πεινασμένο κροκόδειλο.

Με άλλα λόγια, στην επόμενη επιδείνωση της κατάστασης στη Λιβύη, που όπως όλα δείχνουν είναι αναπόφευκτη, ο διεθνής παράγων θα δώσει το πράσινο φως στην Τουρκία για να κινηθεί όπως θέλει.

Αυτός, άλλωστε, αναφέρεται στο δημοσίευμα, θα είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να βάλουν μυαλό στο ανυπάκουο Κρεμλίνο, που παρακάμπτει τους μηχανισμούς του διεθνούς Δικαίου με την επιδεξιότητα ενός πορτοφολά, αναφέρει το ukrrudprom.ua.

Επίσης, σημειώνει, εντός του ΝΑΤΟ η Τουρκία έχει πλέον κατοχυρώσει τη θέση του τρίτου στη σειρά σημαντικότερου εταίρου. Αυτό της εγγυάται την ευνοϊκή αντιμετώπισή της από το πρώτο και το δεύτερο ισχυρότερα μέλη του Οργανισμού. Τις ΗΠΑ και τη Βρετανία. Τόσο εντός του ΝΑΤΟ, όσο και στις αντιπαραθέσεις με χώρες της ΕΕ. Ολα αυτά, βεβαίως, εφόσον οι απαιτήσεις της Άγκυρας δεν ξεπεράσουν τα «όρια της λογικής».

Η διώρυγα σοβαρή εστία τριβής

Σε όλα αυτά, αναφέρει ο συντάκτης του δημοσιεύματος, έρχεται να προστεθεί μια ακόμη πολλά υποσχόμενη πρωτοβουλία της Τουρκίας. Το σχέδιο για την κατασκευή της Διώρυγας της Κωνσταντινούπολης, ενός παράλληλου περάσματος με τον Βόσπορο.

Ως γνωστόν, σημειώνει, η διέλευση των Δαρδανελλίων και του Βοσπόρου ρυθμίζεται από την Σύμβαση του Montreux από το 1936. Οι περιορισμοί της Σύμβασης του Montreux δεν θα εφαρμόζονται στη νέα διώρυγα. Θα απομείνουν, ωστόσο, τα Δαρδανέλλια. Αλλά και εκεί μπορεί να κατασκευαστεί ένα παρακαμπτήριο κανάλι που θα μετατρέψει την χερσόνησο της Καλλίπολης σε νησί. Δεν συζητείται προς το παρόν, αλλά, πιθανώς, να είναι θέμα χρόνου.

Με την υλοποίηση αυτού του σχεδίου, η διέλευση των πλοίων -και των πολεμικών- από τον νέο «δρόμο», ή η απαγόρευσή της, θα γίνεται με απόφαση μόνο της τουρκικής πλευράς, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη καμία διεθνής σύμβαση.

Γι’ αυτό το λόγο, άλλωστε, σημειώνει η ιστοσελίδα, στη Μόσχα ανησυχούν με τα σχέδια της κατασκευής της Διώρυγας της Κωνσταντινούπολης.

Επικίνδυνο προηγούμενο

Ωστόσο, υπογραμμίζει ο συντάκτης του δημοσιεύματος, έως τώρα ούτε ένα από τα σχέδια της Άγκυρας δεν έχει πραγματοποιηθεί.

-Ούτε η ηγεμονία της στις περιοχές, στα νοτιοανατολικά σύνορα της ΕΕ, με τα κοιτάσματα φυσικού αερίου.

-Ούτε η ύπαρξη ενός εναλλακτικού «δρόμου» – διώρυγας από και προς τη Μαύρη Θάλασσα.

-Ούτε η επιβολή της Τουρκίας στην Υπερκαυκασία.

-Ούτε η διεύρυνση της επιρροής στο ΝΑΤΟ.

-Ούτε οι στόχοι του Συμβουλίου Συνεργασίας Τουρκόφωνων Κρατών, που ιδρύθηκε το 2009, και αποσκοπεί στο να συνενώσει όλες τις τουρκόφωνες χώρες της περιοχής κατά τα πρότυπα των χωρών που ήδη συμμετέχουν (Καζακστάν, Κιργιζία, Ουζμπεκιστάν, Αζερμπαϊτζάν και Τουρκία).

-Ούτε η ενδυνάμωση του ρόλου της ως της Νο1 ισλαμικής χώρας της περιοχής, της περισσότερο τεχνολογικά αναπτυγμένης και της περισσότερο δραστήριας σε τομείς διεθνούς συνεργασίας.

Ωστόσο, αναφέρεται στο δημοσίευμα, η η Άγκυρα είναι συνεπής και επίμονη. Ο Ερντογάν, παρά τις δικτατορικές μεθόδους του, μπορεί να μπει στην ιστορία της Τουρκίας ως ένας «δεύτερος Αττατούρκ». Και ο κόσμος μπορεί να αποκτήσει στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας μια νέα δύναμη που θα περιορίσει τις ρωσικές φιλοδοξίες.

Για την Ουκρανία, καταλήγει, μια τέτοια προοπτική είναι γενικά καλοδεχούμενη. Ομως, για να ενισχύσει τη δύναμή της η Τουρκία σε τέτοιο σημείο ώστε να μπορεί να πάρει εκδίκηση για τέσσερις αιώνες συνεχούς ήττας από τη Ρωσία, θα χρειαστεί πολύς χρόνος. Ως εκ τούτου, η Ουκρανία δεν θα αντλήσει οφέλη σύντομα. Εκτός αυτού η Τουρκία δεν ενδιαφέρεται καθόλου για τα συμφέροντα της Ουκρανίας. Εχει τα δικά της.