Λιβύη: Συμμαχία ΗΠΑ, Ιταλίας, Τουρκίας, ερήμην της Ελλάδας

Τελευταίος και καταϊδρωμένος, σπεύδει ασθμαίνοντας ο Κυριάκος Μητσοτάκης να προλάβει «διευθετήσεις» που γίνονται, ερήμην της Ελλάδας, σε συντονισμό ΗΠΑ, Τουρκίας, Ιταλίας.

Τους τελευταίους μήνες, και ιδιαίτερα το καλοκαίρι, οι συνεννοήσεις στο τρίγωνο Ουάσιγκτον, Ρώμη, Αγκυρα έτρεχαν με ταχύτατους ρυθμούς. Οι τρεις τους συντονίζονταν πως θα εξυπηρετήσουν τα συμφέροντά τους στη Μεσόγειο, με επίκεντρο τη Λιβύη. Στην πραγματικότητα, πως θα μοιράσουν τη χώρα. Ομως, η ελληνική κυβέρνηση, τότε, βρισκόταν σε διακοπές, σε κατάσταση καλοκαιρινής ραστώνης.

Τότε διαμορφώθηκε το made in USA σχέδιο, του συμβούλου του Τραμπ για θέματα Βόρειας Αφρικής και Μ. Ανατολής, Μασάντ Μπούλος, ο οποίος πρότεινε τετραμερή διάσκεψη Ελλάδας, Τουρκίας, Αιγύπτου και Λιβύης (αποκλείει την Κύπρο) με στόχο την επίλυση των διαφορών τους για τις Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες (ΑΟΖ). Ως γνωστόν, η Τουρκία έχει υπογράψει την πέραν πάσης γεωγραφικής, νομικής και γεωπολιτικής πραγματικότητας, συμφωνία της δήθεν οριοθέτησης ΑΟΖ της με τη Λιβύη.

Αυτή η πρωτοφανής κινητικότητα μεταξύ ΗΠΑ, Ιταλίας και Τουρκίας, ήταν πασίγνωστη. Αραγε, δεν γνώριζε τίποτα η ελληνική κυβέρνηση ή απλά αδιαφορούσε επειδή δεν ήθελε να χαλάσει τις καλοκαιρινές διακοπές της; Και τώρα, μόλις στις 17 Οκτωβρίου, έρχεται ο Κ. Μητσότακης να εξαγγείλει πομπωδώς ότι προτείνει τη δημιουργία ενός φόρουμ πέντε χωρών (Ελλάδα, Τουρκία, Αίγυπτο, Λιβύη συν την Κύπρο); Ποιον κοροϊδεύουν; Είναι εμφανές, όπως επεσήμανε το Neostrategy.gr, ότι τρέχουν πίσω από τις εξελίξεις, δήθεν για να προλάβουν made in USA «διευθέτηση» σε Μεσόγειο – Αιγαίο.

Το σκηνικό των τελευταίων μηνών

Για να γίνουν κατανοητά πότε και πως εκτυλίσσονται τα σχέδια των ΗΠΑ στην περιοχή μας, αλλά και για τον τρόπο που σκέφτονται οι αξιωματούχοι της Ουάσιγκτον, είναι άκρως διαφωτιστική η ανάλυση των Frank Talbot (θήτευσε στο υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ για θέματα Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής) και Karim Mezran της Πρωτοβουλίας Βόρειας Αφρικής (North Africa Initiative) στο Κέντρο Rafid Hariri του Atlantic Council, με τίτλο: US, Italy, and Turkey alignment could push the needle in Libya.

Στο δημοσίευμά τους, μεταξύ άλλων, τονίζουν:

-«Συγκλίνοντας τις στρατηγικές τους για τη Λιβύη, Ουάσινγκτον, Άγκυρα και Ρώμη μπορούν να ενισχύσουν τις οικονομικές ευκαιρίες που παρουσιάζονται στη Λιβύη.

-Ηδη, τον Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους, ήταν προφανές ότι και οι τρεις αυτοί σημαντικοί εξωτερικοί παράγοντες (ΗΠΑ, Ιταλία, Τουρκία) ευθυγραμμίζονταν με την προσέγγιση των ΗΠΑ για ισορροπημένη εμπλοκή σε όλο το φάσμα της Λιβύης. Αυτή η στρατηγική φαίνεται ρεαλιστική.

-Η πιο αξιοσημείωτη εξέλιξη κατά το διάστημα του καλοκαιριού που πέρασε, είναι ότι η Ρώμη και η Άγκυρα προσανατολίστηκαν προς ένα μοντέλο εμπλοκής στο Λιβυκό ζήτημα παρόμοιο με αυτό των ΗΠΑ.

-Η συνάντηση του Μπούλος με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, τον Αύγουστο, περιελάμβανε συζητήσεις σχετικά με δεσμεύσεις για «κοινές προσπάθειες και εμβάθυνση της συνεργασίας» στη Λιβύη.

-Η επίσκεψη του Μπούλος στη Ρώμη, τον Σεπτέμβριο, κατέδειξε την ευθυγράμμιση των τουρκικών, αμερικανικών και ιταλικών στρατηγικών. Ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών, Αντόνιο Ταγιάνι, φιλοξένησε τον Μπούλος στις 3 Σεπτεμβρίου για συνομιλίες σχετικά με τη σταθερότητα και τη διαχείριση της μετανάστευσης, ενώ τον προσκάλεσε στο Μεσογειακό («MED») Διαλόγο, τον Οκτώβριο.

-Η μακρόχρονη επιρροή της Τουρκίας και της Ιταλίας στη δυτική Λιβύη, ως υποστηρικτές της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας (GNU), με έδρα την Τρίπολη, ενισχύθηκε τον Αύγουστο του 2025, όταν ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν, και η πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι, υποδέχτηκαν από κοινού τον πρωθυπουργό της Λιβύης, Αμπντουλχαμίντ Ντμπέιμπα, στην Κωνσταντινούπολη.

-Εκτός από την τριμερή συνάντηση Μελόνι, Ερντογάν, Ντμπέιμπα, το καλοκαίρι, η Ιταλία και η Τουρκία συνεργάστηκαν και με ισχυρούς παράγοντες της ανατολικής Λιβύης. Τον Ιούνιο, η Ρώμη έδειξε ότι είναι έτοιμη να κλείσει απευθείας ντηλ με την οικογένεια Χαφτάρ (σ.σ. Ανατολική Λιβύη). Μάλιστα, ο υπουργός Εσωτερικών, Ματέο Πιαντεντόσι, συναντήθηκε με τον Σαντάμ Χαφτάρ, γιο του Χαλίφα Χαφτάρ. Τον Αύγουστο, η Τουρκία έστειλε στη Βεγγάζη τον επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών, Ιμπραήμ Καλίν, για συνομιλίες με τον Χαλίφα Χαφτάρ.

-Αυτή η έμφαση σε μια ισορροπημένη προσέγγιση και στις δύο πλευρές της Λιβύης φαίνεται να γίνεται σε συντονισμό με τις ΗΠΑ, οι οποίες έχουν επίσης δραστηριοποιηθεί στη Λιβύη τους τελευταίους μήνες, υπό την καθοδήγηση του Αμερικανού συμβούλου, Μασσάντ Μπούλος.

Αυτό φάνηκε το καλοκαίρι, με την επίσκεψη του Μπούλος, τον Ιούλιο, στην Τρίπολη και τη Βεγγάζη, όπου συναντήθηκε τόσο με τον Ντμπέιμπα, όσο και με τον Χαλίφα Χαφτάρ και τους γιούς του. Η επίσκεψη διευκόλυνε συναντήσεις μεταξύ αξιωματούχων της δυτικής και της ανατολικής Λιβύης. Σύμφωνα με πληροφορίες, μεταξύ αυτών ήταν ο Ιμπραήμ Ντμπέιμπα, ανιψιός και σύμβουλος του Ντμπέιμπα, και ο Σαντάμ Χαφτάρ, γιός του Χαλίφα Χάφταρ. Στις 12 Σεπτεμβρίου, ο Φιντάν και ο Ταγιάνι ανακοίνωσαν στη Ρώμη ότι η Τουρκία και η Ιταλία υπέγραψαν συμφωνία συνεργασίας για τη Λιβύη που θα ευνοεί τις επενδύσεις».

Η κυβέρνηση σε … μόνιμη καλοκαιρινή ραστώνη

Βεβαίως, εξαιτίας της ολέθριας ολιγωρίας της κυβέρνησης Μητσοτάκη και του υπουργείου Εξωτερικών, η Ελλάδα είναι απούσα από τη Λιβύη εδώ και χρόνια. Κι’ αυτό, παρ’ ότι η χώρα ανήκει στη σφαίρα των ελληνικών στρατηγικών συμφερόντων.

Εκτός των άλλων, ο διεθνής παράγων, και βέβαια ο αμερικανικός, γνωρίζουν ότι η Λιβύη αποτελεί μια από τις σημαντικές πύλες εισόδου προς την Αφρική. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Καντάφι, παλαιότερα, όταν τα «έσπασε» με τους Αραβες «αδελφούς» του, είχε στραφεί προς την Αφρική, και μάλιστα εμφανιζόταν σε όλες τις αφρικανικές διοργανώσεις διεκδικώντας τον τίτλο του «βασιλιά των βασιλέων» της Αφρικής (King of Kings). Το Neostrategy.gr έχει αναφερθεί αναλυτικά στο μεγάλο «παιχνίδι» που βρίσκεται και σήμερα σε εξέλιξη στην Αφρική.

Η Λιβύη έχει σημασία

Κατά την ανάλυση του Atlantic Council, «η Λιβύη είναι κεντρικής σημασίας για τα ευρωπαϊκά συμφέροντα και παραμένει στις προτεραιότητες των ΗΠΑ. Έχει τα μεγαλύτερα αποδεδειγμένα αποθέματα πετρελαίου στην Αφρική. Ωστόσο, αποτελεί πηγή αστάθειας στη Μεσόγειο και κύριο σημείο διέλευσης της παράτυπης μετανάστευσης προς την Ευρώπη. Από το 2014, η χώρα έχει διαιρεθεί, στη δυτική και ανατολική Λιβύη, που βρίσκονται υπό τον έλεγχο ένοπλων σχηματισμών, πολιτικών κύκλων και του εξωτερικού παράγοντα».

Τα τελευταία χρόνια, η Ουάσινγκτον «επικεντρώσει την πολιτική της στην οικοδόμηση σταθερότητας, με έμφαση στα θέματα της ασφάλειας και στην ανεξαρτησία βασικών θεσμών, όπως η Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου και η Κεντρική Τράπεζα της Λιβύης. Με επικεφαλής τον Μπούλος, οι ΗΠΑ έχουν δώσει ιδιαίτερο βάρος στις οικονομικές συμφωνίες, με προτεραιότητα στην υποστήριξη των αμερικανικών επιχειρήσεων που θέλουν να εισέλθουν στην επικερδή αγορά της Λιβύης».

Ταυτόχρονα, «Τουρκία, Ιταλία και ΗΠΑ ολοένα περισσότερο συνδέουν την αποκατάσταση της σταθερότητας στη Λιβύη με ενεργειακά έργα, κατασκευές υποδομών και μεγάλες εμπορικές μπίζνες. Την Ρώμη την απασχολούν επίσης οι μεταναστευτικές πιέσεις. Παράλληλα, ενδιαφέρεται για εισαγωγές φυσικού αερίου και επενδύσεις σε έργα στον τομέα της ενέργειας. Κάτι που θεωρεί ως απαραίτητα για τη μακροπρόθεσμη οικονομική ασφάλεια της Ιταλίας». Από τη μεριά της, «η Άγκυρα βλέπει τη Λιβύη τόσο ως οικονομικό όσο και ως γεωπολιτικό πεδίο. Η στρατιωτική της παρουσία και οι οικονομικές συμφωνίες που έχει, της δίνουν πλεονέκτημα, ενώ η πρόσφατη προσέγγιση των ηγετών της ανατολικής Λιβύης υποδηλώνει ότι η Τουρκία θέλει να ασκήσει επιρροή και στις δύο πλευρές της διχασμένης χώρας».

Και στη μέση τα … ελληνοτουρκικά

Κοντολογίς, η εξομάλυνση της κατάστασης στη Λιβύη, εκτός των γεωπολιτικών στόχων που εξυπηρετεί, σημαίνει μεγάλα κέρδη και για τις τρεις δυνάμεις. Ως γνωστόν, αμερικανικοί ενεργειακοί κολοσσοί έχουν βάλει στο μάτι τη Λιβύη. Ταυτόχρονα, θέλουν και τα «οικόπεδα» κάτω από την Κρήτη, ενώ ήδη κάνουν μεγάλες ενεργειακές μπίζνες στην Α. Μεσόγειο.

Στην πραγματικότητα, οι ΗΠΑ κυρίως, αλλά και η Ιταλία (με πολύ ισχυρές εταιρείες ενέργειας) και η Τουρκία, δεν θέλουν μόνο να μοιράσουν τη Λιβύη, αλλά να έχουν τον έλεγχο όλης της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Και αυτό περνάει μέσα από τη «διευθέτηση» των προβλημάτων στην περιοχή, και βέβαια των ελληνοτουρκικών. Ως εκ τούτου και η «πρόταση» Μπούλος για τετραμερή Ελλάδας, Τουρκίας, Αιγύπτου, Λιβύης.

Σαν στο σπίτι του ο Τούρκος πρέσβης

Στη Λιβύη, και ειδικά στην Τρίπολη, ο Τούρκος πρέσβης μπαινοβγαίνει μέσα στα «υπουργεία», λες και βρίσκεται σπίτι του. Αραγε, τυγχάνει αντίστοιχης μεταχείρισης ο Ελληνας πρέσβης; Να σημειωθεί πως στην Αθήνα, τον φάκελλο της Λιβύης τον χειρίζεται η υφυπουργός, Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου (όλως περιέργως η ίδια χειρίζεται πάμπολλους άλλους κρίσιμους φακέλλους).

Εκτός των πάμπολλων επαφών του Τούρκου πρέσβη στη Λιβύη, πρόσφατα ο Γκιουβέν Μπεγίτς είδε τον Μασούντ Σουλεϊμάν, πρόεδρο της Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου της Λιβύης (NOC), για να συζητήσουν θέματα του ενεργειακού τομέα, ενώ προ ημερών, ο σύμβουλος του Αμερικανού προέδρου, Μ. Μπούλος συναντήθηκε στο Παρίσι με τον επικεφαλής του προεδρικού συμβουλίου της Λιβύης, Μοχάμεντ αλ Μένφι. Ναι, ναι, ο Μέμφι ήταν ο πρέσβης της Λιβύης στην Ελλάδα – γνωστός για τη φιλική προδιάθεσή του προς τη χωρα μας – τον οποίο «έδιωξε» ο Ν. Δένδιας, όταν η Τουρκία υπέγραψε το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο για την ΑΟΖ.

neostrategy.gr