Μέρκελ-Ερντογάν στον Βόσπορο: Κάτι παραπάνω από μια αποχαιρετιστήρια συνάντηση!

Δύο ημέρες μετά την επίσκεψη Μέρκελ στην Τουρκία, συνεδριάζουν σήμερα οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ, έχοντας, σύμφωνα τουλάχιστον με τη δήλωση του εκπροσώπου της Κομισιόν, στην ημερήσια διάταξή τους, και το θέμα του «τρίτου Αττίλα», δηλαδή του ανοίγματος της περίκλειστης Αμμοχώστου.

Επίσης, την Πέμπτη και την Παρασκευή, 21 και 22 του μηνός, θα πραγματοποιηθεί η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο), έχοντας ως θέμα, μεταξύ των άλλων, το Μεταναστευτικό. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΕΣ, «θα αξιολογηθεί η εφαρμογή των συμπερασμάτων, τον Ιούνιο του 2021».

Να σημειωθεί ότι μια από τις μείζονες πτυχές του θέματος, είναι η η νέα, αναθεωρημένη συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας για το Μεταναστευτικό – Προσφυγικό. Κάτι που επιθυμεί διακαώς η Αγκυρα και σιγόνταρε συγκρατημένα η Α.Μέρκελ.

Κύπρος: Επικίνδυνες μεθοδεύσεις

Βέβαια, το κύριο θέμα της Συνόδου Κορυφής, όπως αναμένεται, θα είναι οι «τιμές της ενέργειας». Ενας ακόμα τομέας, όπως και η μάχη κατά του κορονοϊού, στον οποίο η ΕΕ έχει επιδείξει πρωτοφανή ολιγωρία.

Μένει να φανεί, ωστόσο, εάν η ηγεσία της ΕΕ θα εντάξει στην ατζέντα τις επιθετικές κινήσεις που συνεχίζει η Τουρκία στην Κύπρο, όπως η «εκδίωξη» του ερευνητικού σκάφους, Nautical Geo, η κλιμάκωση των κινήσεών της, με την αποστολή ερευνητικού σκάφους της, συνοδεία πολεμικών πλοίων της, αλλά κυρίως η «εισβολή» στην Αμμόχωστο. Κάτι που αποτελεί κατάφωρη παραβίαση των αποφάσεων του ΟΗΕ.

Η Λευκωσία, πάντως, δείχνει αποφασισμένη να θέσει τα θέματα στο τραπέζι τόσο της συνεδρίασης των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, όσο και της Συνόδου Κορυφής.

Αναφερόμενος στο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών, που συνέρχεται σήμερα στο Λουξεμβούργο, ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου, Νίκος Χριστοδουλίδης, παρατήρησε ότι η αλληλεγγύη, που εκφράζεται, είτε από πλευράς ΕΕ, είτε από τρίτα κράτη προς την Κύπρο έναντι των έκνομων ενεργειών της Τουρκίας, θα πρέπει να συνοδεύεται και με συγκεκριμένες ενέργειες. «Μέσα από τη συζήτηση που θα γίνει, να καταλήξουμε σε κάποιες συγκεκριμένες αποφάσεις», είπε.

Εκφοβισμός, όχι «παρενόχληση»

Σύμφωνα με τον κυπριακό Τύπο, πριν από τη συνεδρίαση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, ο Ν.Χριστοδουλίδης έστειλε επιστολές τόσο στον Ύπατο Εκπρόσωπο για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Άμυνας, Ζοζέπ Μπορέλ, όσο και προς τους ομολόγους του, προκειμένου να προετοιμάσει το έδαφος για να συζητηθούν τα θέματα της Αμμοχώστου, των τουρκικών ενεργειών στην κυπριακή ΑΟΖ, και της «παρενόχλησης» του Nautical Geo.

Να σημειωθεί ότι το Nautical Geo πρακτικά δεν έκανε έρευνες, αφού αναγκάστηκε να επιστρέψει σε κυπριακό λιμάνι, όπου παρέμεινε, μετά από σοβαρή «παρενόχλησή» του από μια τουρκική φρεγάτα που βρέθηκε μπροστά του και μια δεύτερη πίσω του, με εμφανή στόχο τον εκφοβισμό.

Εκτιμάται, επίσης, ότι από τον Νοέμβριο και μετά θα είναι μια «δύσκολη» περίοδος στην κυπριακή ΑΟΖ. Ήδη, η Τουρκία αποφάσισε να στείλει το ερευνητικό σκάφος, Oruc Reis, συνοδεία πολεμικών πλοίων, στη θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στην Τουρκία και στην Κύπρο, σε κάποιες περιπτώσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ.

Ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι έρευνες, με πλωτό γεωτρύπανο, πρόκειται να ξεκινήσει και η αμερικανική, Exxon Mobil, μαζί με καταριανή εταιρεία, στο «οικόπεδο» 10 της κυπριακής ΑΟΖ. Οι ΗΠΑ, μάλιστα, φέρονται να έχουν προειδοποιήσει την Τουρκία να μην προβεί σε παρενόχληση της Exxon. Η Αγκυρα, από τη μεριά της, φέρεται να έχει δεσμευθεί ότι δεν θα προβεί σε προκλήσεις.

Επιπλέον, στην αρχή του 2022, γεωτρήσεις στο «οικόπεδο» 6 της κυπριακής ΑΟΖ πρόκειται να κάνει και η ιταλική ΕΝΙ, σε συνεργασία με την γαλλική TOTAL.

Μέρκελ – Ερντογάν

Σε συνθήκες που οι εξελίξεις τρέχουν με γοργούς ρυθμούς στην ευρύτερη περιοχή, η επίσκεψη Μέρκελ στην Τουρκία, εκτός από αποχαιρετιστήρια, όπως ήταν αναμενόμενο, είχε και ουσία, σύμφωνα με τον γερμανικό Τύπο.

Ενδεικτική είναι η προσέγγιση της εφημερίδας, Tagesspiegel, για την οποία «η συνάντηση Μέρκελ – Ερντογάν είναι κάτι περισσότερο από μια αποχαιρετιστήρια επίσκεψη». Κατλα την εφημερίδα, «το διακύβευμα είναι η Προσφυγική Πολιτική».

Αλλωστε, λίγες ημέρες μετά την επίσκεψή της στην Τουρκία, η ΕΕ, στη Σύνοδο Κορυφής, θα συζητήσει την συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για το Προσφυγικό, δεδομένου ότι οι χρηματοδοτήσεις ύψους 6 δισ. ευρώ που συμφωνήθηκαν για τους Σύρους πρόσφυγες στην Τουρκία εξαντλήθηκαν, και η ΕΕ προσφέρει τώρα άλλα 3 δισ. Διαπραγμάτευση, επίσης, γίνεται και για τους εκατοντάδες χιλιάδες Αφγανούς πρόσφυγες στην Τουρκία.

Οικονομική κρίση

Ο Ερντογάν, από τη μεριά του, θέλει περισσότερα. Ζητά την αναθεώρηση της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ – Τουρκίας, προκειμένου να βοηθήσει την οικονομία της χώρας του που πλήττεται από την κρίση, σημειώνει η Tagesspiegel.

Και μπορεί ο Τούρκος πρόεδρος, συμπληρώνει η εφημερίδα, να διαλαλεί στους Τούρκους πολίτες ότι αυτοί ζουν υπέροχα (!) και ότι οι Ευρωπαίοι πεινάνε, ωστόσο γνωρίζει πολύ καλά ποιος είναι ισχυρότερος στις εμπορικές σχέσεις.

Ο Ερντογάν, λοιπόν, δεν πρέπει να αναμένει γρήγορα εξελίξεις στο θέμα της Τελωνειακής Ενωσης. Εξάλλου, η ΕΕ συνδέει την αναθεώρηση της συμφωνίας με τη χαλάρωση των σκληρών τουρκικών νόμων για την τρομοκρατία, την οποία, ωστόσο, ο Ερντογάν απορρίπτει.

Η υγεία του Ερντογάν

Από τη μεριά της, η εφημερίδα, Süddeutsche Zeitung, παρατηρεί ότι αυτή την περίοδο, ο Ερντογάν δεν δείχνει χτυπημένος μόνο πολιτικά, αλλά και από απόψεως υγείας.

Ο 67χρονος πολιτικός, σημειώνει η εφημερίδα, πρόσφατα αποκοιμήθηκε στη διάρκεια ομιλίας του, ενώ χρειάστηκε να του ψιθυρίσουν τις απαντήσεις ενώ έδινε τηλεοπτική συνέντευξη.

Οι, δε, προσπάθειες των συμβούλων του να τον εμφανίσουν ως απόλυτα υγιή άνθρωπο, δίνοντας στη δημοσιότητα ένα πολύ μικρό βίντεο που τον δείχνει να παίζει μπάσκετ, απέτυχαν. Η σκηνή με τον Ερντογάν να προσπαθεί να ρίξει τη μπάλα στο καλάθι προκάλεσε … περίεργες εντυπώσεις.

Κακές δημοσκοπήσεις

Σύμφωνα με τις περισσότερες δημοσκοπήσεις, το κυβερνών κόμμα, AKP, έχει πέσει κάτω από το 30%. Η αντιπολίτευση, το CHP («κεμαλική», αξιωματική αντιπολίτευση), το Iyi και άλλα μικρότερα κόμματα, κερδίζει έδαφος έναντι του Ερντογάν και του ημι-φασιστικού, όπως το χαρακτηρίζει η γερμανική εφημερίδα, συγκυβερνώντος κόμματος, MHP.

Το μόνο που λείπει τώρα στην αντιπολίτευση είναι ο κατάλληλος υποψήφιος, παρατηρεί η Süddeutsche Zeitung, η οποία θεωρεί ότι κυρίως τα προβλήματα στην οικονομία κάνουν, πλέον, τον Ερντογάν να φαίνεται σχεδόν ξεπερασμένος και όχι ως ο παντοδύναμος που εμφανιζόταν για περίπου δύο δεκαετίες.

Η στενή σχέση με τους πολίτες, για την οποία ήταν γνωστός ο Ερντογάν ως δεινός ρήτορας, έχει χαθεί. Η εντύπωση είναι πλέον ότι κυβερνά με έναν μικρό κύκλο συμβούλων, δεν θέλει να ακούει αντιρρήσεις και έχει χάσει την επαφή με τον λαό, καθώς και με το κυβερνών κόμμα του, το ΑΚΡ.

Την ίδια στιγμή, ο τουρκικός λαός των 80 εκατομμυρίων περνάει ολοένα χειρότερα. Ο πληθωρισμός είναι περί το 20%, η τουρκική Λίρα χάνει διαρκώς την αξία της και οι εισαγωγές προϊόντων καθίστανται ακριβότερες. Σε όλα αυτα προσετέθη ο κορονοϊός που επηρέασε την οικονομία, και έχει ως αποτέλεσμα ο αριθμός των κρουσμάτων να ξεπερνά καθημερινώς τους 30.000 ανθρώπους.

Το θαυματουργό εργαλείο που είχε παλαιότερα ο Ερντογάν, οι μεγαλομανίες του για υποδομές, δρόμους, γέφυρες, αεροδρόμια, κ.λ.π., δεν λειτουργεί πλέον. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα έργα για το «Κανάλι της Κωνσταντινούπολης», το οποίο ο Τούρκος πρόεδρος χαρακτήρισε ως «το πιο τρελό μου έργο», δεν ξεκινούν. Μέχρι τώρα μόνο μια γέφυρα έχει θεμελιωθεί, ενώ συνολικότερα το σχέδιο δέχεται έντονη κριτική.

Ελληνο-τουρκικά – εμπάργκο όπλων

Με αφορμή την αποχαιρετιστήρια επίσκεψη Μέρκελ, το Δίκτυο Συντακτών Γερμανίας, RND, κάνει λόγο για «τέλος εποχής», ενώ εκτιμά ότι η νέα εποχή που ξεκινά στις γερμανο-τουρκικές και ευρω-τουρκικές σχέσεις είναι γεμάτη αβεβαιότητες.

Η Süddeutsche Zeitung, από τη μεριά της, χαρακτηρίζει τον Ερντογάν «παλιό, ίσως και καλό, αλλά σίγουρα όχι πάντοτε αγαπημένο φίλο» της Μέρκελ. Υπογραμμίζει, δε, ότι η καγκελάριος έχει εμπειρία σχετικά με τη διαχείριση του συχνά δύσκολου ηγέτη, ενώ η Tagesspiegel αναφέρει ότι πέρυσι, η Γερμανία μεσολάβησε για την ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο. Ωστόσο, οι επικριτές της Μέρκελ την κατηγορούν ότι άσκησε πολύ μικρή πίεση στον Ερντογάν, επειδή η ίδια δεν ήθελε να τον εξοργίσει λόγω της συνεργασίας της ΕΕ με την Τουρκία στο Προσφυγικό.

Η Μέρκελ, σημειώνει με νόημα η Süddeutsche Zeitung, τη στιγμή που βρισκόταν στην Τουρκία, θα έπρεπε να ήξερε ότι η Άγκυρα σχεδιάζει μια νέα στρατιωτική επιχείρηση στη Συρία και έτσι ετοιμάζεται για μια νέα διαμάχη με τις ΗΠΑ, οι οποίες στηρίζουν τους Κούρδους της Συρίας.

Από τη μεριά του, το το Δίκτυο Συντακτών Γερμανίας (RND) θεωρεί σίγουρο ότι η καγκελάριος δεν ήθελε ποτέ να ρισκάρει ενδεχόμενη ρήξη με τον Τούρκο πρόεδρο, τον οποίο, κατά την δεκαεξάχρονη θητεία της, συνάντησε περισσότερες φορές από οποιονδήποτε άλλο ηγέτη εκτός ΕΕ.

Η Tagesspiegel, επίσης, τονίζει ότι, παρά τα προβλήματα που υπήρχαν στις σχέσεις ΕΕ – Τουρκίας, η Μέρκελ αρνήθηκε την αντιπαράθεση με την αυταρχική κυβέρνηση Ερντογάν, και αντίθετα στράφηκε προς μια «θετική ατζέντα».

Παρά ταύτα, παρατηρεί το RND, η θέση της Μέρκελ κατά της πλήρους ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ ήταν πάντα σταθερή. Αντ’ αυτής προέκρινε τη λύση της «προνομιακής εταιρικής σχέσης». Σε αυτό το πλαίσιο προωθούσε την Τελωνειακή Ενωση της ΕΕ, ενώ αυτή ήταν που αντιτάχθηκε στις επιδιώξεις της Ελλάδας, της Κύπρου και της Γαλλίας να επιβληθεί εμπάργκο όπλων στην Τουρκία.

Νέα γερμανική κυβέρνηση

Τώρα, με την αποχώρηση της Μέρκελ, σημειώνει το Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (DPA), η Τουρκία χάνει μια σύμμαχο και «προστάτιδα» και μάλιστα η ήττα του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) στις εκλογές ήταν μεγάλο χτύπημα για τον Ερντογάν, που ήλπιζε σε νίκη του CDU και στην ανάληψη της Καγκελαρίας από τον Αρμιν Λάσετ.

Ο Ολαφ Σόλτς του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος μπορεί μεν ως πρώην υπουργός Οικονομικών να γνωρίζει καλά την οικονομική σημασία της Τουρκίας, πάντα όμως τηρούσε κριτική στάση σε σχέση με την επέκταση της Τελωνειακής Ενωσης.

Οι «Πράσινοι» στο υπουργείο Εξωτερικών

Μάλιστα, συνεχίζει το DPA, με τη συμμετοχή των «Πρασίνων» στον κυβερνητικό συνασπισμό, μπορεί να ενισχυθεί το αρνητικό κλίμα έναντι της Τουρκίας στο Βερολίνο. Σημειώνει, δε, ότι ο βουλευτής των «Πρασίνων», Τζεμ Οζντεμίρ, αποτελεί έναν από τους σφοδρότερους επικριτές του Ερντογάν στη Γερμανία.

Η εφημερίδα, Tagesspiegel, επίσης, αναφέρει ότι αναλυτές στην Τουρκία αναμένουν ότι η νέα γερμανική κυβέρνηση θα ακολουθήσει μία πιο σκληρή στάση έναντι της Άγκυρας.

Κάτι που θα συμβεί στην περίπτωση που οι Πράσινοι αναλάβουν το υπουργείο Εξωτερικών. Πόσο μάλλον, αφού επιμένουν στο σεβασμό των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων της γυναίκας, ενώ κατηγορούν τη Μέρκελ ότι δεν αντιτάχθηκε ιδιαίτερα στην επιθετική πολιτική του Ερντογάν.

Ωστόσο, σημειώνει η εφημερίδα, δεν αναμένεται να υπάρξει πλήρης ρήξη. Εξάλλου, παρατηρεί, η συνεργασία μεταξύ ΕΕ – Τουρκίας στο Προσφυγικό συνεχίζεται παρά τις εκατέρωθεν κατηγορίες.

Πολιτικοί κρατούμενοι

Πάντως, το Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (DPA) αναφέρει ότι λίγο πριν από την επίσκεψη Μέρκελ στην Τουρκία, οι «Πράσινοι» κατηγόρησαν την κυβέρνηση ότι στο «φλέγον ζήτημα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και της Δημοκρατίας», η πολιτική που ακολουθεί «κάθε άλλο παρά βασίζεται στις αξίες. Χρειάζεται επειγόντως επανεκκίνηση των σχέσεων με την Τουρκία που να βασίζεται στις αξίες».

Για τους «Πράσινους», ωστόσο, προσθέτει το DPA, μια από τις προϋποθέσεις είναι η «άνευ όρων απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατουμένων, όπως του αντιπολιτευόμενου πολιτικού, Σελαχετίν Ντεμιρτάς (σ.σ. ηγέτη του φιλοκουρδικού, αριστερού κόμματος, HDP) ή του μαικήνα, Οσμάν Καβαλά».

Ο τελευταίος είναι προφυλακισμένος από τον Νοέμβριο του 2017, ενώ ο Ντεμιρτάς βρίσκεται στη φυλακή από τον Νοέμβριο του 2016. Και στις δύο περιπτώσεις, η Τουρκία δεν εφάρμοσε τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για την αποφυλάκισή τους.

Φυλακισμένοι Γερμανοί

Εκτός των παραπάνω, σημειώνει η Tagesspiegel, ένα ακόμα πρόβλημα είναι η φυλάκιση Γερμανών πολιτών για δήθεν εχθρικές δηλώσεις για την Τουρκία. Να σημειωθεί ότι, λίγο πριν από το ταξίδι της Μέρκελ, τουρκικό δικαστήριο καταδίκασε τον Μαχμούτ Γκιουνές (Mahmut Günes) σε σχεδόν τρία χρόνια φυλάκιση, επειδή υϊοθέτησε (!) στα social media επικριτικά σχόλια για την τουρκική πολιτική στη Συρία. Κατά την άποψη της Γερμανίας, τέτοιες αποφάσεις είναι απαράδεκτες.

Ωστόσο, περίπου 120 Γερμανοί είναι σήμερα φυλακισμένοι στην Τουρκία ή τους έχει απαγορευτεί η έξοδος από τη χώρα. Σε πολλές περιπτώσεις για πολιτικούς λόγους.

Μπορεί να θεωρείται, καταλήγει το Δίκτυο Συντακτών Γερμανίας (RND), ότι η Μέρκελ ήταν μία από τους λίγους πολιτικούς που άκουγε ο Ερντογάν, στην πραγματικότητα όμως η επιρροή της στον Τούρκο πρόεδρο ήταν περιορισμένη.

Κάτι που φαίνεται από την περίπτωση του ανταποκριτή της εφημερίδας, Welt, στην Τουρκία, Ντενίζ Γιουσέλ (Deniz Yücel), ο οποίος έμεινε στις τουρκικές φυλακές για περισσότερο από έναν χρόνο, αλλά και από τις υποθέσεις Γερμανών πολιτών που κρατούνται στην Τουρκία.

Οπως επίσης και από την περίπτωση του υπερασπιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, Ο.Καβαλά, την αποφυλάκιση του οποίου ναι μεν η Άνγκελα Μέρκελ έχει επανειλημμένως ζητήσει από τον Ερντογάν, αλλά παραμένει άγνωστο κατά πόσο έχει επιμείνει (!).