Μεταναστευτικό: Τα ΚΥΤ του νοτίου Αιγαίου «οδηγός» για τις κλειστές δομές σε Χίο και Λέσβο

Ήταν Φεβρουάριος του 2017 όταν και το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel παρουσίαζε μία φρικώδη κατάσταση στη Μόρια της Λέσβου η οποία δε, χειροτέρευε μέρα με την ημέρα. Στα λεγόμενα hotspots επικρατούσε η ανομία, τα ναρκωτικά και η εκμετάλλευση του ανθρώπινου πόνου. Από τότε έχουν αλλάξει πολλά.

Σήμερα, πέντε χρόνια μετά, η Μόρια όπως και άλλες δομές στα νησιά του Αιγαίου δεν υπάρχουν, νέα ελεγχόμενα κλειστά κέντρα μεταναστών δημιουργούνται, οι ροές έχουν ελαχιστοποιηθεί, ενώ οι διαμένοντες μετανάστες στα νησιά είναι πολύ λιγότεροι από το παρελθόν. Η αναφορά του πρωθυπουργού, απευθυνόμενος στην πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ στην πρόσφατη συζήτηση στη Βουλή ήταν χαρακτηριστική, αφού ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε πως η κυβέρνηση έχει «τσακίσει τα κυκλώματα των διακινητών», ενώ για τις 130 δομές τις οποίες παρέλαβε η ΝΔ το 2019, είπε πως πλέον αυτές έχουν γίνει 35.

Την ίδια ώρα, αναλυτικότερα, κοιτώντας τα τελευταία επίσημα στοιχεία, τον Ιανουάριο του 2021 οι διαμένοντες σε δομές μεταναστών στη χώρα μας έφταναν τους 63.915, εκ των οποίων το 25%, δηλαδή κάτι λιγότερο από 16.000 βρίσκονταν στα νησιά, όταν φέτος, ο συνολικός τους αριθμός φτάνει τους 31.508 ενώ στα νησιά βρίσκονται πλέον 3.044!

Το πρόβλημα έχει λυθεί; Η απάντηση είναι «όχι», ωστόσο για πρώτη φορά την τελευταία δεκαετία η χώρα μας δείχνει να έχει σε μεγάλο βαθμό τον έλεγχο και να μην τρέχει να κυνηγά τις εξελίξεις. Η πορεία μέχρι σε αυτό το σημείο δεν ήταν ευθύγραμμη, ούτε και εύκολη. Οι πληγές που έχει αφήσει το μεταναστευτικό στην ευρύτερη κοινωνία και ειδικά στις τοπικές ήταν μεγάλες και, ίσως, οι περισσότερες δεν έχουν ακόμη γιατρευτεί. Άλλωστε το μεταναστευτικό αποτέλεσε για αρκετούς πεδίο δόξης λαμπρό για την άρθρωση πολιτικού λόγου και τη διαμόρφωση αφηγήματος.

Και ποιος δεν θυμάται τα άγρια επεισόδια στα νησιά του Βορείου Αιγαίου, τον Φεβρουάριο του 2020 μεταξύ των κατοίκων και των δυνάμεων των ΜΑΤ; Τότε, στην πρώτη προσπάθεια που είχε γίνει από πλευράς κυβέρνησης για την κατασκευή κλειστών κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης μερίδα του κόσμου είχε αντιδράσει. Πρωταγωνιστής των τότε επεισοδίων ήταν ο περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου, Κώστας Μουτζούρης ο οποίος, αν και τον Νοέμβριο του 2019 δημοσίευε στο Facebook πως διεκδικεί τη δημιουργία κλειστού ΚΥΤ, τον Φεβρουάριο του 2020 εμφανιζόταν αδιάλλακτος και πλήρως αντίθετος όσον αφορά στη δημιουργία ενός ΚΥΤ.

«Διεκδικούμε (με βάσιμες ελπιδες) για τη Λέσβο την δημιουργία μιας ΚΛΕΙΣΤΗΣ δομής για περιορισμένο αριθμό μεταναστών σε θέση εκτος κατοικημένων περιοχών με ταυτόχρονη πλήρη εκκένωση του ΚΥΤ Μόριας και κατανομή των υπολοίπων στην υπόλοιπη Ελλάδα. Το ίδιο και για την Χίο και την Σάμο», έγραφε χαρακτηριστικά στην προσωπική του σελίδα στο Facebook ο περιφερειάρχης στις 6 Νοεμβρίου 2019.

Λίγα χιλιόμετρα νοτιότερα και δύο μήνες πριν, τον Νοέμβριο του 2019, ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, Γιώργος Χατζημάρκος, τασσόταν υπέρ των κλειστών δομών καθώς εκεί, όπως ο ίδιος είχε πει σε συνέντευξή του δίνεται προτεραιότητα στην περίθαλψη των ανθρώπων αυτών που φτάνουν στην χώρα μας και ύστερα προχωρούν οι διαδικασίες ταυτοποίησης και μάλιστα σε χώρους πλήρως ελεγχόμενους. Ο ίδιος άνθρωπος, τον Μάρτιο του 2020 (έναν μήνα μετά τα επεισόδια), με επιστολή του προς τον υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότη Μηταράκη, ζητούσε ο ίδιος όπου λειτουργούσαν δομές μεταναστών στην περιφέρεια ευθύνης του, να μετατραπούν σε κλειστές προκειμένου να αποτραπεί μετάδοση του κορωνοϊού.

Περνώντας στο σήμερα, ο κ. Χατζημάρκος, προ ημερών είδε τον υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότη Μηταράκη να του απονείμει, Διαμνημόνευση Μεταναστευτικής Αρωγής Β` Τάξης. Κατά την τοποθέτησή του μάλιστα ο κ. Χατζημάρκος τόνισε πως με το έργο που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια έχουν βοηθηθεί όλοι οι νησιώτες. «Στο πρόσωπό μου βραβεύετε τους νησιώτες, δηλαδή τη συντριπτική πλειοψηφία. Η σιωπηρή συντριπτική πλειοψηφία. Πρέπει να το λέμε αυτό. Αυτοί οι φωνασκούντες είναι μία μειονότητα, απομονωμένη από την κοινωνία. Και μέσα από αυτόν τον θόρυβο προσπαθούν να αποκτήσουν έναν ρόλο, να φανούν μεγαλύτεροι, να φανούν περισσότεροι, σοφότεροι, εξυπνότεροι. Δεν είναι όμως», είπε χαρακτηριστικά.

Πλέον, δύο χρόνια μετά τα επεισόδια του Φεβρουαρίου του ’20, οι κλειστές δομές δημιουργούνται σταδιακά η μία μετά την άλλη οδηγώντας τις παλαιότερες ανοιχτές και υπεράριθμές σε κλείσιμο διασφαλίζοντας τόσο την ποιότητα ζωής των μεταναστών όσο και των κατοίκων. Άλλωστε και η άποψη των ίδιων των κατοίκων πλέον είναι υπέρ των κλειστών δομών. Χαρακτηριστικά ήταν τα ευρήματα της έρευνας της GPO τον περασμένο Οκτώβριο για την εφημερίδα Παραπολιτικά στα οποία φαινόταν ότι το 77% δήλωνε ότι καλώς αντικαταστάθηκε η δομή στο Βαθύ στη Σάμο, ένα αποτέλεσμα που μπορεί να αποτελέσει και οδηγό για τα υπόλοιπα νησιά, όπως η Λέσβος.

Τα τρία παραδείγματα

Το ΚΥΤ στη Σάμο: Είναι δυναμικότητας 3.000 φιλοξενούμενων, η οποία αναλύεται ως εξής: 1.560 άτομα γενικός πληθυσμός, 240 ασυνόδευτα ανήλικα, 240 ευάλωτες ομάδες, μονογονεϊκές οικογένειες, γυναίκες, 960 στο ΠΡΟΚΕΚΑ (Προαναχωρησιακά Κέντρα Κράτησης Αλλοδαπών). Ο προϋπολογισμός κατασκευής είναι περίπου 38 εκ. ευρώ (πλέον ΦΠΑ) και χρηματοδοτείται 100% από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το ΚΥΤ στη Λέρο: Η νέα Κλειστή Ελεγχόμενη Δομή στη Λέρο που εγκαινιάστηκε αναπτύσσεται σε έκταση περίπου 60 στρ., στην τοποθεσία Λέπιδα. Είναι δυναμικότητας 2.140 φιλοξενούμενων, η οποία αναλύεται ως εξής: 1.440 άτομα γενικός πληθυσμός, 100 ασυνόδευτα ανήλικα, 240 ευάλωτες ομάδες, μονογονεϊκές οικογένειες, γυναίκες και 360 άτομα στα ΠΡΟΚΕΚΑ. Ο προϋπολογισμός κατασκευής είναι σύνολο 35,30 εκ. ευρώ και χρηματοδοτείται 100% από την Ευρωπαϊκή Ένωση – Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης/ Επείγουσα Βοήθεια.

Το ΚΥΤ στην Κω: Είναι δυναμικότητας 2.140 φιλοξενούμενων, η οποία αναλύεται ως ακολούθως:, 960 άτομα γενικός πληθυσμός, 100 ασυνόδευτα ανήλικα, 480 ευάλωτες ομάδες, μονογονεϊκές οικογένειες, γυναίκες, 600 άτομα στα ΠΡΟΚΕΚΑ. Ο προϋπολογισμός κατασκευής είναι σύνολο 39,36 εκ. ευρώ και χρηματοδοτείται 100% από την Ευρωπαϊκή Ένωση – Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης/ Επείγουσα Βοήθεια.

Πλέον, παρά τις όποιες καθυστερήσεις, οι πληροφορίες θέλουν την κυβέρνηση και το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου να προχωρούν στην υλοποίηση των ΚΥΤ ακολουθώντας τις προβλεπόμενες διαδικασίες σε Λέσβο και Χίο, αλλά και όσον αφορά στην αναβάθμιση και επέκταση του φυλακίου στον Έβρο.

Την ίδια ώρα, μία φράση που χρησιμοποιεί συχνά πυκνά στις δημόσιες τοποθετήσεις του ο αρμόδιος υπουργός, Νότης Μηταράκης ο οποίος λέει «όποιος δεν θέλει τις δομές, θέλει τις ροές», είναι χαρακτηριστική «δείχνοντας» αυτούς οι οποίοι εμμένουν να αντιδρούν, την ώρα μάλιστα που τα προαναφερθέντα ΚΥΤ και αποτελούν οδηγό για την αντιμετώπιση του ζητήματος και στις άλλες περιοχές που σήκωσαν το βάρος της μεταναστευτικής κρίσης.