Μητσοτάκης-Ερντογάν: Το βεβαρημένο παρελθόν των συναντήσεων!

Με μετρημένες προσδοκίες προσέρχεται στη σημερινή, τέταρτη κατά σειρά συνάντησή του με τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, όπως δήλωσε πριν από μερικές ημέρες. Οι προηγούμενες τρεις συναντήσεις όχι μόνο δεν έφεραν κανένα αποτέλεσμα, αλλά, όπως έδειξαν και οι μετέπειτα εξελίξεις, οι σχέσεις επιδεινώθηκαν, καθώς η Τουρκία κλιμάκωνε τις προκλήσεις της με νέες απαράδεκτες διεκδικήσεις εις βάρος της Ελλάδας (Προσφυγικό – Έβρος, «Orus Reis», τουρκολιβυκό σύμφωνο, θέμα αποστρατιωτικοποίησης και κυριαρχίας των νησιών).

• Από τον Πάνο Σώκο

Η σημερινή συνάντηση γίνεται εν μέσω του πολέμου που κήρυξε η Ρωσία στην Ουκρανία και με την Τουρκία όχι μόνο να μην είναι απομονωμένη, όπως λέει η κυβερνητική προπαγάνδα τα τελευταία χρόνια, αλλά να έχει αναβαθμισμένο και διαμεσολαβητικό ρόλο στον πόλεμο  Ρωσίας – Ουκρανίας, ενώ ο Ταγίπ Ερντογάν υπολογίζεται ως ένας αξιόπιστος συνομιλητής των ΗΠΑ, των ηγετών της Ε.Ε., αλλά και των δύο εμπόλεμων πλευρών.

Κι όλα αυτά παρά το γεγονός ότι η Τουρκία αρνήθηκε να συμμετάσχει στις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας. Παράλληλα, γίνεται μόλις έναν μήνα μετά τις δηλώσεις του Μεβλούτ Τσαβούσογλου, που αμφισβήτησε την κυριαρχία της χώρας μας στα νησιά.

1. Στη Νέα Υόρκη – Τουρκολιβυκό σύμφωνο για τις ΑΟΖ

Η πρώτη συνάντηση των ηγετών της Ελλάδας και της Τουρκίας έγινε στη Νέα Υόρκη, στις 26 Σεπτεμβρίου 2019. Είχε κριθεί από την κυβέρνηση ικανοποιητική και οι συνεργάτες του πρωθυπουργού έλεγαν ότι ο κ. Μητσοτάκης έθεσε όλα τα θέματα και υπήρξε συμφωνία για συνεργασία στη μείωση των προσφυγικών ροών. Ο Ερντογάν είχε αναφερθεί στη συμβολή του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στην εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων και είχε δηλώσει ότι ελπίζει να κάνει το ίδιο και ο γιος του!

Όμως, το αμέσως επόμενο διάστημα, η Τουρκία κλιμάκωσε τις προκλήσεις της. Αποκορύφωμα ήταν η υπογραφή, στις 27 Νοεμβρίου 2019, του παράνομου τουρκολιβυκού συμφώνου για τις θαλάσσιες ζώνες (η Τουρκία είχε ανακοινώσει ότι τα ελληνικά νησιά δεν έχουν θαλάσσιες ζώνες, παρά μόνο χωρικά ύδατα 6 ναυτικών μιλίων) και η αποστολή στον ΟΗΕ συντεταγμένων με τα εξωτερικά όρια της υφαλοκρηπίδας που διεκδικεί η Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο σε βάρος της Ελλάδας.

2. Στο Λονδίνο – Έβγαλαν το «Oruc Reis» και «έστησαν» τον Έβρο

Η δεύτερη συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έγινε τρεις μήνες μετά (4 Δεκεμβρίου 2019), στο περιθώριο της συνάντησης των ηγετών των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ στο Λονδίνο και με το κλίμα πάλι εις βάρος της χώρας μας, καθώς αυτή τη φορά στο τραπέζι ήταν ένα ακόμα γεγονός, η παράνομη τουρκολιβυκή συμφωνία, θέμα που έθεσε στη συνάντηση ο πρωθυπουργός. «Κατεγράφησαν οι εκατέρωθεν διαφωνίες» είπε και τόνισε: «Θέλω να διαβεβαιώσω τον ελληνικό λαό ότι δυσκολίες στη σχέση με την Τουρκία υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν. Εκτιμώ ότι, εφόσον και οι δύο πλευρές δείξουν καλή διάθεση, αυτές τελικά μπορούν να ξεπεραστούν».

Δύο μήνες μετά, η Τουρκία προχώρησε σε μια διπλή πρόκληση-απειλή:

• Το ερευνητικό σκάφος «Oruc Reis» στις 31 Ιανουαρίου πέρασε την ελληνική υφαλοκρηπίδα και τότε σήμανε συναγερμός στο ελληνικό επιτελείο. Το υπουργείο Εθνικής Άμυνας είχε ανακοινώσει τότε ότι το τουρκικό σκάφος είχε περάσει στην ελληνική υφαλοκρηπίδα λόγω… παράσυρσής του από ισχυρούς ανέμους!
  
• Στις 28 Φεβρουαρίου 2020, η τουρκική κυβέρνηση προχώρησε μονομερώς στο άνοιγμα των συνόρων της προς την Ελλάδα για να περάσουν οι πρόσφυγες και μετανάστες που επιδιώκουν να φτάσουν στην Ε.Ε. Δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες έφθασαν στα ελληνοτουρκικά σύνορα κατά μήκος του Έβρου, καθοδηγούμενοι από επίσημους και ανεπίσημους φορείς του τουρκικού κράτους, και χρησιμοποιούμενοι ως εργαλείο με σκοπό την κατάρρευση της συνοριακής γραμμής Ελλάδας και Τουρκίας. Η ελληνική κυβέρνηση διέκοψε τη λειτουργία του τελωνείου στις Καστανιές Έβρου, προκειμένου να αποτραπεί η ανεξέλεγκτη είσοδος στο ελληνικό έδαφος, ενώ οι ελληνικές αστυνομικές δυνάμεις με τη βοήθεια πολιτών κατάφεραν να εμποδίσουν την άτακτη, αλλά κατευθυνόμενη ουσιαστικά από την Τουρκία είσοδο.

• Οι επόμενοι μήνες ήταν από τους πιο έντονους τα τελευταία χρόνια και το καλοκαίρι του 2020 θα μπορούσε να πει κανείς ότι η ψυχραιμία απέτρεψε ένα θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο. Τον Ιούλιο του 2020, μέσω των ερευνών που άρχισε να διεξάγει το «Oruc Reis» στα νότια του Καστελλόριζου, η Άγκυρα ουσιαστικά οδήγησε σε μια παρατεταμένη κρίση, η οποία διήρκεσε μέχρι τις 29 Νοεμβρίου. Με πρόσχημα την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία τμηματικής οριοθέτησης ΑΟΖ, η Αγκυρα αναζωπύρωσε την προκλητικότητα. Στις 12 Αυγούστου συνέβη ένα σοβαρό επεισόδιο, με τη σύγκρουση των φρεγατών «Λήμνος» και «Kemal Reis», γεγονός που οδήγησε το τουρκικό πλοίο για επισκευή.

3. Στις Βρυξέλλες – Θέμα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών

H τρίτη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν έγινε στις 14 Ιουνίου 2021 στις Βρυξέλλες, στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ. Στόχος, σύμφωνα με την κυβέρνηση, ήταν να αποφευχθεί η ένταση στο Αιγαίο και να υπάρξει ένα «ήσυχο καλοκαίρι ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία».

Φαινομενικά, δεν υπήρξε ένταση στο Αιγαίο ανάλογη εκείνης του 2020, όμως η Τουρκία άρχισε να αναδεικνύει πιο έντονα και μεθοδικά από ποτέ θέμα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών. Τον περασμένο Φεβρουάριο, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Τσαβούσογλου επιχείρησε να εγείρει και θέμα κυριαρχίας των νησιών. Είπε συγκεκριμένα σε συνέντευξή του στην Τουρκία: «Στον ΟΗΕ στείλαμε δύο επιστολές, επειδή η Ελλάδα παραβιάζει το καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης των νησιών. Τα νησιά αυτά παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα με τις Συνθήκες της Λωζάννης του 1923 και των Παρισίων του 1947, με τον όρο της αποστρατιωτικοποίησής τους. Ομως, η Ελλάδα άρχισε να παραβιάζει αυτό το καθεστώς από τη δεκαετία του 1960». Και συμπλήρωσε: «Στην επιστολή που γράψαμε αναφέραμε πως η Ελλάδα παραβιάζει τους όρους των συνθηκών. Αυτά τα νησιά δόθηκαν υπό όρους και, σε περίπτωση που η Ελλάδα δεν αλλάξει στάση, τότε είναι συζητήσιμη η κυριαρχία των νησιών αυτών, διότι παραβιάζει τους όρους. Στείλαμε τις επιστολές μας. Θα παρακολουθούμε το ζήτημα αυτό. Αν χρειαστεί, θα κάνουμε τις τελευταίες μας προειδοποιήσεις και μετά ξεκινά αυτή η συζήτηση».

Ακολούθησε διάβημα διαμαρτυρίας προς την Άγκυρα και συγκεκριμένα προς τον Τούρκο επιτετραμμένο του υπουργείου Εξωτερικών, με το οποίο υπογραμμίστηκαν στην τουρκική πλευρά η έντονη δυσαρέσκεια της Ελλάδας, καθώς και η διαμαρτυρία της για τις πρόσφατες δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων, οι οποίοι αμφισβήτησαν την ελληνική κυριαρχία επί των νησιών του Αιγαίου – αιτιάσεις που απέρριψε η ελληνική πλευρά ως παράνομες και ανυπόστατες. Παράλληλα, τονίστηκε ότι οι εν λόγω δηλώσεις δεν είναι απλώς αντιπαραγωγικές, αλλά αποτελούν κλιμάκωση της τουρκικής προκλητικής συμπεριφοράς.

newsbreak.gr