Ο άγνωστος πόλεμος Δύσης-Ανατολής για τον έλεγχο του Telegram

Αυτοανακηρυγμένος ως φίλος της ελευθερίας, ο Ντούροφ αρέσκεται να παρουσιάζεται ως προστάτης των πολιτών έναντι της κυβερνητικής παρακολούθησης. Οι αρχές στη Γαλλία, ωστόσο, τον ερευνούν τώρα για την υπεράσπιση μιας πολύ λιγότερο ευγενικής ομάδας ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων παιδόφιλων, εμπόρων ναρκωτικών και γκάνγκστερ.
Αλλά το ερώτημα παραμένει: Ποιος είναι τελικά ο Παβλόφ Ντούροφ;
Ενας μάρτυρας της ελευθερίας του λόγου ή ένας σκοτεινός εγκληματίας;
Η πραγματικότητα του Ντούροφ είναι πολύ πιο περίπλοκη, με ένα πράγμα να είναι σίγουρο: η εξουσία και ο Ντούροφ δεν ήταν ποτέ οι καλύτεροι φίλοι.

Το ένταλμα σύλληψης εκδόθηκε στο πλαίσιο ανεξάρτητης έρευνας από τις γαλλικές αρχές, όπως δήλωσε ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν, ο οποίος τόνισε ότι η σύλληψη του Ντούροφ δεν είχε πολιτικά κίνητρα (και όποιος θέλει το πιστεύει).
Η σύλληψη αυτή προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, τόσο στη Ρωσία όσο και διεθνώς, με πολλούς να ισχυρίζονται ότι υπήρχαν πολιτικά κίνητρα πίσω από αυτή την ενέργεια, ειδικά δεδομένης της επιρροής του Telegram στην επικοινωνία και την πολιτική έκφραση σε διάφορες χώρες​.

Οι προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και των Ηνωμένων Πολιτειών να ρυθμίσουν ή ακόμα και να περιορίσουν τη χρήση του Telegram οφείλονται κυρίως σε ανησυχίες για την ασφάλεια, τη διαχείριση παράνομου περιεχομένου και τη διατήρηση της τάξης στο διαδίκτυο. Παρά το γεγονός ότι αυτές οι ανησυχίες έχουν ενταθεί ενόψει των επερχόμενων αμερικανικών εκλογών, η επιθυμία για αυστηρότερη ρύθμιση του Telegram δεν περιορίζεται μόνο σε αυτό το πλαίσιο.

«Η σύλληψη του [Ντούροφ] μπορεί να έχει πολιτικά κίνητρα και να είναι ένα εργαλείο για την απόκτηση πρόσβασης στις προσωπικές πληροφορίες των χρηστών του Telegram», δήλωσε ο Αντιπρόεδρος της Ρωσικής Δούμας, Βλαντισλάβ Νταβάνκοφ, σε μήνυμά του στο Telegram. «Αυτό δεν μπορεί να επιτραπεί. Αν οι γαλλικές αρχές αρνηθούν να απελευθερώσουν τον Πάβελ Ντούροφ, προτείνω να καταβληθεί κάθε προσπάθεια να μεταφερθεί στα ΗΑΕ ή στη Ρωσική Ομοσπονδία. Με τη συγκατάθεσή του, φυσικά.»
Η ρωσική πρεσβεία απαίτησε να έχει πρόσβαση στον Ντούροφ, αλλά το Κρεμλίνο δεν έχει εκδώσει ακόμα επίσημα δήλωση για τη σύλληψη. «Πριν πούμε οτιδήποτε, πρέπει να περιμένουμε να ξεκαθαρίσει η κατάσταση», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ.

Η ανησυχία της Μόσχας είναι ότι ο Ντούροφ μπορεί να παραδώσει τα κλειδιά κρυπτογράφησης στις γαλλικές αρχές, επιτρέποντάς την πρόσβαση στην πλατφόρμα και σε οποιαδήποτε επικοινωνία που οι χρήστες θεωρούσαν κρυπτογραφημένη.

Παράλληλα, δόθηκαν οδηγίες σε αξιωματούχους. Υπηρεσίες πληροφοριών και υπηρεσίες επιβολής του νόμου να διαγράψουν όλες τις επικοινωνίες τους από το Telegram, σύμφωνα με το κανάλι Baza που έχει εξαιρετική πληροφόρηση μέσα από την ρωσικής Προεδρίας.

Σύμφωνα πάντα με το Baza οι οδηγίες που δόθηκαν ήταν: «Όλοι όσοι είναι συνηθισμένοι να χρησιμοποιούν την πλατφόρμα για ευαίσθητες συζητήσεις πρέπει να διαγράψουν αυτές τις συνομιλίες αμέσως και να μην το ξανακάνουν» και μάλιστα ανέφερε πως η άποψη που επικρατεί στο Κρεμλίνο είναι ότι: Ο Ντούροφ έχει πλέον εγκλωβιστεί για τα καλά και για να τον αφήσουν ελεύθερο θα ζητήσουν να  δώσει τα κλειδιά (την πρόσβαση δηλαδή στις υπηρεσίες πληροφοριών στον πυρήνα του Telegram). Και θεωρούν σχεδόν σίγουρο ότι θα τα δώσει.

Οι εκλογές στις ΗΠΑ

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η συζήτηση για το Telegram αποκτά μια διαφορετική διάσταση λόγω των επικείμενων προεδρικών εκλογών. Πλατφόρμες όπως το Telegram έχουν κατηγορηθεί ότι φιλοξενούν λογαριασμούς που παραπληροφορούν, ο οποίος είναι ένας αποδεδειγμένος καλός τρόπος για επηρεάσει μια ομάδα συμφερόντων τη διαδικασία των εκλογών.

Ο Έλον Μασκ, ιδιοκτήτης της πλατφόρμας X (πρώην Twitter), εξέφρασε την υποστήριξή του προς τον Ντούροφ μετά τη σύλληψή του, επισημαίνοντας τις ανησυχίες του για την ελευθερία του λόγου και υπονοώντας ότι μπορεί να υπάρχουν πολιτικά κίνητρα πίσω από τις ενέργειες κατά του Telegram​.

Και παρά τον ιδιόρυθμο χαρακτήρα του, ο Ελον Μασκ μπορεί να μην έχει άδικο. Ο Ντούροφ δεν θεωρούταν ποτέ άνθρωπος που αγαπούσε τα media. Πριν από μερικούς μήνες λοιπόν, σε μια σπάνια συνέντευξη με τον συντηρητικό σχολιαστή μέσων Tucker Carlson, ισχυρίστηκε ότι είχε πιεστεί από τις υπηρεσίες πληροφοριών διαφόρων χωρών να τους δώσει πρόσβαση στο Telegram – μέσω μιας κερκόπορτας – επισημαίνοντας πως οι ΗΠΑ ήταν αυτές που τον πίεσαν ιδιαίτερα, αλλά ότι πάντοτε αρνείτο.

Ισως και ο ίδιος ο Ντούροφ να γνώριζε πως κάτι δεν πήγαινε καλά.  Γι’  αυτό πριν από τη σύλληψή του στο Παρίσι το περασμένο Σαββατοκύριακο, ο Ντούροφ βρέθηκε στο Αζερμπαϊτζάν, όπου, σύμφωνα με πληροφορίες, προσπάθησε να έχει συνάντηση με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος βρισκόταν εκείνο το χρονικό διάστημα επίσημη επίσκεψη στο Μπακού.
Κανείς δεν ξέρει αν αυτή η συνάντηση έγινε. Όμως ανεξαρτήτως της φύσης των σχέσεών του με τη Ρωσία, φαίνεται πως ζήτησε τη βοήθειά της.

Το κατηγορητήριο των γαλλικών αρχών

Οι δύο κύριες κατηγορίες που έχουν απαγγελθεί στον Παβλόφ Ντούροφ από τις γαλλικές αρχές αφορούν:
Η πρώτη, την παράνομη Δραστηριότητα. Το Telegram έχει κατηγορηθεί ότι χρησιμοποιείται για τη διευκόλυνση παράνομων δραστηριοτήτων, όπως ξέπλυμα χρήματος, διακίνηση ναρκωτικών, και διάδοση υλικού παιδικής πορνογραφίας. Αυτές οι κατηγορίες έχουν προκαλέσει αυξημένη πίεση στις αρχές για την επιβολή αυστηρότερων κανόνων ή ακόμα και για το κλείσιμο της πλατφόρμας​.

Η δεύτερη, την περιορισμένη Συμμόρφωση με τους Κανονισμούς. Σε χώρες της ΕΕ όπως η Γερμανία, το Telegram βρίσκεται ήδη αντιμέτωπο με τις δικαστικές αρχές της χώρας, για τη μη συμμόρφωση με τους τοπικούς κανονισμούς σχετικά με τη διαχείριση παράνομου περιεχομένου. Οι αρχές έχουν εκφράσει την ανησυχία ότι η πλατφόρμα δεν παρέχει επαρκή εργαλεία για την αναφορά παράνομου περιεχομένου, κάτι που είναι απαραίτητο για τη διασφάλιση της νομιμότητας​.

Όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά

Στα τέλη της τρίτης δεκαετίας της ζωής του ο Παβλόφ Ντούροφ, εξακολουθεί να συνδυάζει την απομονωμένη συμπεριφορά του «σπασίκλα» επικεφαλής του Facebook, Μαρκ Ζούκερμπεργκ, με την αντικομφορμιστική εκκεντρικότητα και τον ναρκισσισμό του Έλον Μασκ.
Ακολουθώντας έτσι τα χνάρια του αδελφού του Νικολάι, ο οποίος ήταν παιδί-θαύμα στα μαθηματικά και φημολογείται ότι είναι ο πραγματικός εγκέφαλος πίσω από την επιτυχία των Ντούροφ.

Ανεξάρτητα από τα γεγονότα, ο συλληφθείς Ντούροφ έχει δύο στοιχεία που είναι υπέρ του. Το πρώτο είναι ότι η υπόθεσή του λαμβάνει χώρα στη Γαλλία, όπου η πολιτική κατάσταση που υπάρχει εκεί είναι ρευστή και κάθε λάθος που θα έχει σχέση με προσπάθεια φίμωσης της ελευθερίας του λόγου,  θα κοστίσει στον πρόεδρο της χώρας Εμανουέλ Μακρόν. Το δεύτερο είναι ότι η υπόθεσή του θα εξελιχθεί εν μέρει στον χώρο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και κατά συνέπεια στο δικαστήριο της δημόσιας κοινής γνώμης.
Κρίνοντας από το παρελθόν του, αυτή είναι ίσως η αρένα για την οποία ο Ντούροφ, ο καλλιτέχνης της πληροφορικής του θεάματος, προετοιμαζόταν σε όλη την ενήλικη ζωή του.