Ο Ερντογάν ξέρουμε πού το πάει – Ο Μητσοτάκης μας μπερδεύει…

Το τελευταίο διάστημα υπήρξαν δυο περιστατικά – δυσανάλογα μεταξύ τους, αλλά συνδεόμενα – σχετικά με την εξωτερική πολιτική της χώρας.

Το ένα ήταν η ομιλία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στον ΟΗΕ, την οποία ο ίδιος προέβαλε ως επιτυχία του. Το άλλο ήταν μια εξομολόγηση του υπουργού Εξωτερικών που θα έπρεπε να βάλει φωτιά στα τόπια, αλλά δεν άνοιξε μύτη. Να αρχίσουμε από το πρώτο.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις εμπείρων διπλωματικών παραγόντων, η ομιλία Μητσοτάκη στον ΟΗΕ ήταν η πιο περίεργη παρέμβαση που έκανε ποτέ Έλληνας Πρωθυπουργός από αυτό το βήμα: περιείχε τα αυτονόητα, αλλά δεν είχε τα κρίσιμα. Περιέγραψε την τουρκική επιθετικότητα και παραβατικότητα και την ελληνική απάντηση, αλλά συνέχισε να αφήνει ανοιχτά θέματα.

Προς επίρρωση της εκτίμησης τους, αναφέρουν ότι χρησιμοποίησε με έμφαση τον όρο «διαφορές» με την Τουρκία – χωρίς να τις προσδιορίσει- δεν είπε λέξη για «υφαλοκρηπίδα» και πρότεινε ως «άλλο δρόμο» το εξής μοντέλο ελληνοτουρκικής «συνύπαρξης»:

-«Οκτώ χρόνια μετά τα τραγικά γεγονότα του 1922, οι ηγέτες της Ελλάδας και της Τουρκίας είχαν το θάρρος να υπογράψουν μια Συμφωνία Ειρήνης και Φιλίας».

Το πιάσαμε το υπονοούμενο, που βάζει τον αυτό του στη θέση του Ελευθερίου Βενιζέλου. Αλλά μάλλον του διέφυγε κάτι: η συμφωνία με τον Κεμάλ, έγινε με την Ελλάδα βαριά ηττημένη. Τα «τραγικά γεγονότα» ήταν το κουρέλιασμα του ελληνικού στρατού και η πυρπόληση της Σμύρνης.

Για να κεφαλαιοποιήσει στο εσωτερικό ακροατήριο την παρουσία του στα Ηνωμένα Έθνη ο Πρωθυπουργός έκανε στο υπουργικό Συμβούλιο κάποιες αναφορές.

-«Ότι είχε να πει η Ελλάδα το είπε καθαρά στον ΟΗΕ, τόσο για τις «κόκκινες γραμμές της», όσο και για την φιλική της διάθεση απέναντι στον Τουρκικό λαό»… «Η άλλη όχθη μπορεί να επαναλαμβάνει μονότονα τα ψέματα και τις απειλές της. Σε αυτό το γαϊτανάκι, όμως, έχει μείνει μόνη»… «Απέναντί τους, άλλωστε, δεν έχουν μόνο την Ελλάδα, έχουν ολόκληρη την Ευρώπη, αλλά και τους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ».

Για όλα αυτά υπάρχει αντίλογος. Αν ως κόκκινες γραμμές στην αναφορά του εννοούνται οι ελληνικές απαντήσεις σε περίπτωση τουρκικής επίθεσης, σημαίνει ότι ως κόκκινη γραμμή ορίζει τον …πόλεμο.

Πριν από αυτόν φαίνεται να ακολουθεί – και να καλλιεργεί- χίμαιρες.

Όπως ο ισχυρισμός ότι η Ελλάδα μπορεί να στηρίζεται στους συμμάχους της. Ισχύει, αλλά μόνο στα λόγια: καμία κύρωση δεν έχει επιβληθεί στην τουρκική αυθαιρεσία. Ο συμμαχικός παράγοντας πάντα κρατάει ίσες αποστάσεις και συστήνει «να τα βρούμε διμερώς».

Δεν ισχύει επίσης ότι οι Τούρκοι έχουν μείνει μόνοι. Και ο τελευταίος πρωτοετής σε σχολή Διεθνών σχέσεων αντιλαμβάνεται ότι η Τουρκία ανήκει στις ισχυρές περιφερειακές δυνάμεις και με το Ουκρανικό ο ρόλος της στην περιοχή αναβαθμίσθηκε.

Η επιμέρους «κόντρα» με τους Αμερικάνους έχει εκατέρωθεν διαπραγματευτικό χαρακτήρα. Ποτέ δεν θα έχαναν από το ΝΑΤΟ μια χώρα που «βλέπει» στον Καύκασο, στο Ιράν, έχει ηγετικό ρόλο στον μουσουλμανικό κόσμο, ελέγχει τα Στενά και τις μεταναστευτικές ροές και φιλοξενεί πυρηνικές βάσεις.

Είναι προφανές ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει μια ιδιαίτερη προσωπική γνώμη για αυτά τα πράγματα και με βάση αυτή ασκεί ΙΧ πολιτική. Παρακάμπτοντας την ελληνική διπλωματία που είναι η «μνήμη» της διεθνούς πορείας της χώρας. Πρακτικά ασκεί εξωτερική πολιτική χωρίς τον υπουργό Εξωτερικών.

Αυτό είναι το δεύτερο περιστατικό των ημερών. Το ανέδειξε ο ίδιος ο Νίκος Δένδιας, αναφερόμενος στο μυστηριώδες γεύμα του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ταγίπ Ερντογάν στο Βόσπορο.

Προβλήθηκε από την κυβερνητική προπαγάνδα ως «νέα αρχή» και πρωθυπουργική επιτυχία, για να αποδειχθεί σύντομα το τέλος της συνεννόησης και φιάσκο. Ο Τούρκος πρόεδρος να μιλάει για «συμφωνίες που δεν τηρήθηκαν» και ο Έλληνας πρωθυπουργός δεν τον διαψεύδει.

Με πολύ καθαρό τρόπο ο Νίκος Δένδιας άδειασε τον Πρωθυπουργό και διαχώρισε τη θέση του: «Δεν μπορώ να ιχνηλατήσω τι έγινε στον Βόσπορο. Εμένα μου μεταφέρθηκε ως θετική συνάντηση». Δεν ήταν.

Από όλα αυτά προκύπτει ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης, έχει λανθασμένη αντίληψη για την κατάσταση στη περιοχή και τον ρόλο κάθε χώρας, αλλά και για τον …δικό του ρόλο.

Βλέπει μόνο την πλευρά της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας που άφορα την Ελλάδα- χωρίς να τη συνδυάζει με τις υπόλοιπες. Αυτή η πολιτική είναι «ανθελληνική», αλλά αυτό είναι υποσύνολο της στρατηγικής της Άγκυρας.

Η Ελλάδα δεν είναι το μεγαλύτερο από τα πεδία στα οποία προσπαθεί να είναι παρούσα. Ο διαγκωνισμός για τους υδρογονάνθρακες στο Αιγαίο ανεβαίνει διαρκώς στην ατζέντα της, αλλά δεν είναι η κορυφή της. Ότι τελευταία ανεβαίνει και η εθνικιστική ρητορική του Ερντογάν κατά των «Ελλήνων» οφείλεται κυρίως σε προεκλογικές σκοπιμότητες: ποντάρει στην ένταση για να διασωθεί εκλογικά.

Η αναθεωρητική διάθεση της Τουρκίας, όπως εκδηλώνεται με επιμονή τα τελευταία χρόνια, δεν αφορά μόνο την Ελλάδα. Η σκακιέρα την οποία παίζει είναι μεγαλύτερη και έχει περιγραφεί στο βιβλίο του Αχμέτ Νταβούτογλου, «Το στρατηγικό βάθος: Η διεθνής θέση της Τουρκίας».

Αυτό που κυρίως παραβλέπει ο Μητσοτάκης είναι σε ότι αφορά την Ελλάδα η προκλητικότητα της Άγκυρας συνδέεται ιστορικά με την ελληνική στάση. Όταν οι ελληνικές κυβερνήσεις κινήθηκαν στη γραμμή «η μόνη διαφορά μας είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας των νησιών- μεταξύ μας ή στη Χάγη» οι Τούρκοι έβρισκαν παντού τοίχο.

Κλιμάκωσαν την αμφισβήτηση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, όταν αυτή η θέση αλλοιώθηκε. Τα Ίμια ήταν το μεγάλο λάθος της ελληνικής πλευράς που επικυρώθηκε με τη διαβόητη «συμφωνία τη Μαδρίτης», με την οποία η κυβέρνηση Σημίτη, αναγνώρισε «ζωτικά συμφέροντα» των Τούρκων στο Αιγαίο.

Ο Μητσοτάκης έπιασε εξ αρχής το νήμα από εκείνο το σημείο και το συνεχίζει. Δείχνοντας διατεθειμένος να καθίσει στο τραπέζι του διάλογου με ατζέντα που δεν δέχθηκαν ποτέ οι προκάτοχοι του, τους έδωσε αέρα να αμφισβητούν, όχι δικαιώματα μόνο, αλλά κυριαρχία πλέον. Εδάφη.…

Σ΄ αυτή τη φάση, οι Τούρκοι δεν επιδιώκουν να πάρουν κάτι. Επιδιώκουν να μπουν όλα στο τραπέζι. Όσο τους δίνει την εντύπωση ότι μπορούν να το εξασφαλίσουν θα πιέζουν και οι «εταίροι και σύμμαχοι» θα κινούνται στην ίδια κατεύθυνση.

Αν η Ελλάδα τους κόψει το βήχα, επιστρέφοντας στη «μια διαφορά και τίποτε άλλο», η πολιτική τους θα ακυρωθεί- αφού μόνο με γενικό ελληνοτουρκικό πόλεμο θα έχει νόημα. Αυτό δεν μπορούν να το επιχειρήσουν…

Σε αυτό το σκηνικό τις επιδιώξεις του Ερντογάν τις ξέρουμε. Ο Μητσοτάκης όμως ποτέ δεν έχει εξηγήσει γιατί παρεκκλίνει από το «δόγμα της μίας διαφοράς» και ποια είναι η τελική επιδίωξη της πολιτικής του, όταν μιλάει για «διαφορές», ανοίγοντας την όρεξη της Άγκυρας.

Δεν εξηγεί ούτε γιατί δεν συζήτησε ποτέ αυτά τα -εθνικά- θέματα με την αξιωματική αντιπολίτευση τουλάχιστον. Ή γιατί, όπως φαίνεται, δεν τα συζητάει ούτε με τον …υπουργό Εξωτερικών .

Από αυτή την άποψη κανείς δεν ξέρει πού το πάει, αν και πολλοί κάτι υποψιάζονται……

Γιώργος Λακόπουλος

ieidiseis.gr