O… «Λαγουμιτζής» και η «δικαστίνα»

Ορισμένοι πολιτικοί όταν φεύγουν από το προσκήνιο, αποσύρονται διακριτικά. Κάποιοι γράφουν βιβλία, κάποιοι κάνουν διαλέξεις, κάποιοι πηγαίνουν για ψάρεμα — κι έπειτα υπάρχει κι εκείνος που, σύμφωνα με την Ζωή Κωνσταντοπούλου, πήγε στο λαγούμι του. Έτσι απλά. Όχι σπίτι, όχι γραφείο, όχι έστω ένα ταπεινό παρατηρητήριο της πολιτικής. Στο λαγούμι.

Δεν είναι βέβαια καθόλου σίγουρο αν ο Αλέξης Τσίπρας συμφωνεί με αυτήν την εκδοχή. Αλλά δεν έχει και μεγάλη σημασία. Διότι στη Ζωή δεν αντιμιλάς. Η Ζωή δεν κάνει διάλογο – εκδίδει αποφάσεις. Δεν θυμάται – τεκμηριώνει. Δεν ονειρεύεται – στοιχειώνει.

Και το «λαγούμι» της Ζωής δεν είναι μια απλή λέξη. Είναι μια καταδίκη. Μια εξορία σε κάποιο υπόγειο όπου στοιβάζονται, σαν αρχεία μελιτζανί φακέλων, τα μεγάλα «αν» της σύγχρονης Αριστεράς. Εκεί που φυλάσσονται οι εντολές των δημοψηφισμάτων, οι προσδοκίες που έγιναν υπογραφές κάτω από τρίτα μνημόνια, και τα «go back κυρία Μέρκελ» που γίναν χαμόγελα σε αίθουσες Τύπου.

Εκεί, λέει η Ζωή, πρέπει να μείνει ο Αλέξης. Και να μην ξαναβγεί.

Μόνο που ο Αλέξης, είτε τον αγαπά κανείς είτε όχι, δεν είναι ούτε δειλός, ούτε αδιάφορος. Είναι απλώς κουρασμένος. Πιο κουρασμένος από όσο επιτρέπει να δείξει. Και σίγουρα πολύ πιο κουρασμένος από όσο καταλαβαίνει η Ζωή. Δεν έχει ανάγκη από λαγούμια. Έχει ανάγκη από ησυχία. Όχι γιατί ξόφλησε – αλλά γιατί του ξέφυγαν πολλά. Κι όταν σου ξεφεύγει ο ρους της ιστορίας μέσα από τα χέρια σου, δεν έχει σημασία πόσο νέος ή φιλόδοξος ή ικανός υπήρξες.

Έχεις απλώς το βλέμμα ενός ανθρώπου που κάποτε περπάτησε σε λεωφόρους με χειροκροτήματα κι έπειτα βρέθηκε μόνος σε κάτι πολύ στενό, χωρίς έξοδο κινδύνου. Κάτι σαν… λαγούμι.

Κι από πάνω του, η Ζωή. Αγέρωχη, οργισμένη, δικαιωμένη στο δικό της αφήγημα, με το βλέμμα εκείνο που θα μπορούσε να γκρεμίσει θεσμούς μόνο με τη χρήση νομικής ορολογίας.
Στήνει μικρόφωνα, σηκώνει φωνές, απαγγέλλει άρθρα με την άνεση ραψωδού και την αποφασιστικότητα Επτανήσιου δασκάλου Δημοσίου Δικαίου. Θέλει να κυβερνήσει. Όχι τώρα – όταν είναι έτοιμη. Προς το παρόν, ετοιμάζεται. Κι όσο ετοιμάζεται, περιπολεί. Σαν σκοπός έξω από το λαγούμι.

Ο Αλέξης δεν απαντά. Δεν επιτίθεται. Δεν υπερασπίζεται τον εαυτό του. Μπορεί να το κάνει αργότερα, αν ποτέ το θελήσει.

Ίσως και ποτέ.

Η Ζωή στήνει μικρόφωνα, σηκώνει φωνές, απαγγέλλει άρθρα με την άνεση ραψωδού και την αποφασιστικότητα Επτανήσιου δασκάλου Δημοσίου Δικαίου. Θέλει να κυβερνήσει. Όχι τώρα – όταν είναι έτοιμη. Προς το παρόν, ετοιμάζεται. Κι όσο ετοιμάζεται, περιπολεί. Σαν σκοπός έξω από το λαγούμι.

Γιατί η σιωπή του, αυτή η σιωπή του που μοιάζει με αποχώρηση, δεν είναι φόβος – είναι η πιο σιωπηλή παραδοχή πως η ιστορία του δεν πήγε όπως έπρεπε. Κι αυτό είναι ήδη μεγάλη τιμωρία.

Αλλά η Ζωή δεν ησυχάζει. Η Ζωή δεν αρκείται σε τιμωρίες που δεν έχουν διαβιβαστεί στον Άρειο Πάγο. Θέλει οριστικά αποτελέσματα. Θέλει φράσεις με κόκκινη υπογράμμιση. Θέλει όλο το βάρος της εποχής να το σηκώσει σαν γραπτό αιτιολογημένο βούλευμα. Και φυσικά, θέλει να διαγράψει τα πρόσωπα που απέτυχαν – για να γράψει η ίδια το δικό της, στο μέλλον. Καθαρό, άσπιλο, αμόλυντο από παραχωρήσεις. Το μόνο που μένει είναι να τη ρωτήσει κανείς: έχει χώρο και για την ανθρωπιά εκεί που πας;

Η επιστροφή στο λαγούμι δεν είναι λοιπόν επιλογή του Αλέξη – είναι προτροπή μιας άλλης πολιτικής. Της πολιτικής της τιμωρίας. Της αυστηρής μητέρας που φωνάζει στον παραστρατημένο γιο πως δεν είναι αρκετό που μετάνιωσε. Πρέπει και να τιμωρηθεί εφ’ όρου. Και να μην ξανασηκώσει κεφάλι.

Μόνο που η ζωή – όχι η Ζωή – είναι αλλιώς. Έχει επιστροφές, έχει συγγνώμες, έχει και αποσιωπήσεις. Έχει και εκείνους που απέτυχαν, αλλά τουλάχιστον προσπάθησαν. Που δεν τα κατάφεραν, αλλά δεν έφυγαν με ελικόπτερο. Έφυγαν με τα πόδια. Και τώρα κάθονται κάπου ήσυχα, όχι σε λαγούμια, αλλά στο περιθώριο, όπως τους αξίζει: όχι ως καταδικασμένοι, αλλά ως απογοητευμένοι.
Και αυτό, όσο και να προσπαθεί κανείς να το γελοιοποιήσει, έχει μια απλή, σχεδόν τρυφερή τραγικότητα. Ίσως και λίγη αξιοπρέπεια…