Ο πόλεμος στη Γάζα σωσίβιο εξουσίας για τον Νετανιάχου

 

Του Ζαφείρη Χατζηδήμου

Ύστερα από δίμηνη παύση, το Ισραήλ επανεκκίνησε με σφοδρότητα τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Λωρίδα της Γάζας, εγκαινιάζοντας μια νέα, πιο επιθετική φάση του πολέμου, με τη στρατηγική στόχευση να μετατοπίζεται σταθερά από την αναχαίτιση της Χαμάς στην αναδιάταξη του ίδιου του παλαιστινιακού χάρτη. Η επιχείρηση με την ονομασία «Θάρρος και Ξίφος» επεκτάθηκε τόσο σε γεωγραφικό όσο και σε πολιτικό βάθος, με τις Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF) να προχωρούν σε εκατοντάδες αεροπορικές επιδρομές μέσα σε λίγες ώρες και τον υπουργό Άμυνας Ισραέλ Κατζ να δηλώνει ανοιχτά πως στόχος είναι η κατάληψη “μεγάλων περιοχών” της Γάζας για τη δημιουργία “μόνιμων ζωνών ασφαλείας”. Την ίδια στιγμή, η ισραηλινή κυβέρνηση τονίζει ότι δεν στοχεύει σε επανακατοχή, αν και οι εξελίξεις στο έδαφος μαρτυρούν ακριβώς το αντίθετο.

Σύμφωνα με παλαιστινιακές πηγές, οι τελευταίες επιχειρήσεις είχαν ως αποτέλεσμα πάνω από 1.000 νεκρούς, περιλαμβανομένων γυναικών και παιδιών. Το Ισραήλ από την πλευρά του ισχυρίζεται ότι εξουδετέρωσε περισσότερους από 200 μαχητές της Χαμάς, ανάμεσά τους και ανώτερα στελέχη της οργάνωσης. Η επίθεση συνοδεύτηκε από επανατοποθέτηση στρατευμάτων στον διάδρομο της Νετσαρίμ και ενίσχυση της στρατιωτικής παρουσίας στην περιοχή του Φιλαδέλφειας, στα σύνορα με την Αίγυπτο, προκαλώντας περαιτέρω ανησυχίες για στρατηγικό έλεγχο της εξόδου της Γάζας προς τον εξωτερικό κόσμο.

Η αναζωπύρωση των εχθροπραξιών δεν προέκυψε εν κενώ. Οι ισραηλινές αρχές αντιμετωπίζουν πολλαπλή πίεση: από τη μία την κοινωνική δυσαρέσκεια για τη διαχείριση της κρίσης των ομήρων, και από την άλλη την πολιτική αστάθεια που εντείνεται από νέα σκάνδαλα, όπως αυτό που τα ισραηλινά ΜΜΕ αποκαλούν «Qatargate», το οποίο περιλαμβάνει καταγγελίες για χρηματισμό συμβούλων του Νετανιάχου από το Κατάρ με σκοπό τη θετική παρουσίαση του Εμιράτου στο ισραηλινό πολιτικό σκηνικό. Παράλληλα, βρίσκεται σε εξέλιξη η συνταγματική του σύγκρουση με τους θεσμούς: ο πρωθυπουργός επιχειρεί να αποκτήσει μεγαλύτερο έλεγχο στον διορισμό δικαστών του Ανώτατου Δικαστηρίου, προκαλώντας νέο γύρο αντιδράσεων και κινητοποιήσεων.

Η πολιτική αναταραχή εντείνεται ακόμη περισσότερο από την επιστροφή του ακροδεξιού κόμματος «Εβραϊκή Δύναμη» στον κυβερνητικό συνασπισμό. Ο Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ, που είχε αποχωρήσει τον Ιανουάριο καταγγέλλοντας την απελευθέρωση Παλαιστινίων κρατουμένων, επανήλθε στην κυβέρνηση με αντάλλαγμα τη στήριξη των νέων στρατιωτικών επιχειρήσεων, γεγονός που ερμηνεύεται από πολλούς ως ξεκάθαρη πολιτική συναλλαγή για τη διατήρηση της εξουσίας. Στο τηλεοπτικό του διάγγελμα, ο Νετανιάχου τόνισε πως «οι διαπραγματεύσεις από εδώ και πέρα θα γίνονται μόνο υπό πυρά», υπονοώντας ότι η στρατιωτική πίεση θα είναι το μόνο εργαλείο διαλόγου.

Παράλληλα, το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης (ICC) έχει εκδώσει ένταλμα σύλληψης κατά του Νετανιάχου για εγκλήματα πολέμου, αλλά εκείνος πραγματοποίησε διήμερη επίσκεψη στην Ουγγαρία, η οποία με τη σειρά της ανακοίνωσε την αποχώρησή της από το ΔΠΔ, προκαλώντας παγκόσμιες αντιδράσεις και υποψίες για συντονισμένη προσπάθεια υπονόμευσης του διεθνούς δικαίου.

Εντείνεται καθημερινά η ανησυχία στον αραβικό κόσμο ότι το Ισραήλ, με τη συναίνεση των ΗΠΑ, σχεδιάζει τον βίαιο εκτοπισμό του παλαιστινιακού πληθυσμού εκτός της Λωρίδας της Γάζας,

 

Αντιδράσεις για τους ομήρους

Οι οικογένειες των ομήρων αντιδρούν με αυξανόμενη ένταση, υποστηρίζοντας ότι η κυβέρνηση θυσιάζει τις ζωές των αγαπημένων τους για πολιτικούς λόγους. Παλαιότερα απελευθερωμένοι όμηροι έχουν δηλώσει δημοσίως ότι αισθάνονται εγκαταλειμμένοι, ενώ διαδηλώσεις πραγματοποιούνται καθημερινά σε Τελ Αβίβ και Ιερουσαλήμ. Δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν τη βαθιά ρωγμή στην ισραηλινή κοινωνία: περίπου το 63% θεωρεί πως ο Νετανιάχου πρέπει να παραιτηθεί, ενώ λιγότεροι από τους μισούς υποστηρίζουν τη στρατηγική του για την επίλυση της κρίσης των ομήρων.

Η διαδικασία της εκεχειρίας έχει πλέον ουσιαστικά καταρρεύσει. Η αρχική συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ, Αιγύπτου και Κατάρ προέβλεπε τρεις φάσεις: απελευθέρωση ομήρων, ανταλλαγή κρατουμένων, σταδιακή αποκλιμάκωση. Ολοκληρώθηκε μόνο η πρώτη, με την απελευθέρωση 30 ζωντανών ομήρων και την επιστροφή 8 σορών. Η Χαμάς πρότεινε τη μετάβαση στη δεύτερη φάση, απαιτώντας πολιτικά ανταλλάγματα, μεταξύ των οποίων και την αποφυλάκιση του Μαρουάν Μπαργούτι. Το Ισραήλ απέρριψε τις προτάσεις, κατηγορώντας τη Χαμάς για καθυστέρηση και για τακτικισμό

Η Μέση Ανατολή στα όρια της…

Στο γεωπολιτικό επίπεδο, οι εξελίξεις στη Γάζα διασταυρώνονται με τις επιθέσεις των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα και τις προειδοποιήσεις της κυβέρνησης Τραμπ προς την Τεχεράνη. Η Ουάσινγκτον, η οποία φέρεται να διεξήγαγε απευθείας συνομιλίες με εκπροσώπους της Χαμάς χωρίς να ενημερώσει το Ισραήλ, έχει καταστήσει σαφές ότι η στρατηγική της εστιάζει στον περιορισμό του «σιιτικού άξονα», αλλά και στην αποτροπή μιας πλήρους κατάρρευσης της παλαιστινιακής υπόθεσης, εφόσον αυτή διαταράσσει τις περιφερειακές ισορροπίες.

 

 

Η ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα χαρακτηρίζεται πλέον από διεθνείς οργανισμούς ως «ανεξέλεγκτη». Το σύστημα υγείας έχει καταρρεύσει, ο πληθυσμός βρίσκεται σε συνθήκες απόλυτης εξαθλίωσης, ενώ η συνεχιζόμενη πολιορκία εμποδίζει την παροχή βοήθειας. Περισσότεροι από 1.800.000 Παλαιστίνιοι έχουν εκτοπιστεί και επιβιώνουν υπό άθλιες συνθήκες. Σε αυτό το πλαίσιο, εντείνεται καθημερινά η ανησυχία στον αραβικό κόσμο – τόσο μεταξύ κυβερνήσεων όσο και σε επίπεδο κοινής γνώμης – ότι το Ισραήλ, με τη σιωπηρή ή και ενεργή συναίνεση των Ηνωμένων Πολιτειών, σχεδιάζει τον βίαιο εκτοπισμό του παλαιστινιακού πληθυσμού εκτός της Λωρίδας της Γάζας, όχι προς τις παραδοσιακές περιοχές υποδοχής του Μασρέκ (Αίγυπτος, Ιορδανία, Λίβανος) ή του Μαγκρέμπ, αλλά προς τρίτες χώρες στην Αφρική ή την Ασία, ενδεχομένως μέσω συμφωνιών επανεγκατάστασης. Η συζήτηση αυτή – μέχρι πρότινος ταμπού – άρχισε να απασχολεί πλέον και επίσημα φόρα, προκαλώντας έντονη αντίδραση από οργανισμούς όπως η Αραβική Λίγκα και η Οργάνωση Ισλαμικής Συνεργασίας.

Μέσα σε αυτό το πολυεπίπεδο αδιέξοδο, οι διαπραγματεύσεις παραμένουν ουσιαστικά παγωμένες. Νέες προτάσεις για περιορισμένη ανταλλαγή ανθρωπιστικής βοήθειας και σορών απορρίπτονται εκατέρωθεν ή δεν υλοποιούνται. Η Χαμάς εμμένει ότι δεν πρόκειται να αποχωρήσει από τη Γάζα και απορρίπτει κάθε «μεταβατική διοίκηση», ενώ το Ισραήλ δηλώνει ρητά ότι δεν θα δεχτεί καμία λύση στην οποία η Χαμάς θα διατηρήσει πολιτική ή στρατιωτική παρουσία.
Εν μέσω αυτών, η Λωρίδα της Γάζας παραμένει το πιο αιματηρό και τραγικό θέατρο ενός πολέμου χωρίς ορίζοντα, ενός πολέμου στον οποίο κάθε μέρα γεννάει περισσότερους νεκρούς, περισσότερους πρόσφυγες και περισσότερη οργή.

neostrategy.gr