Ο Πριγκόζιν και οι άλλοι επικριτές του Πούτιν που… έφυγαν άκλαυτοι

Ένα αεροπλάνο Embraer που πιστεύεται ότι μετέφερε τον επικεφαλής της ομάδας Wagner Γεβγκένι Πριγκόζιν συνετρίβη την Τετάρτη, με αποτέλεσμα όλοι οι επιβάτες του να βρουν φριχτό θάνατο.

Όπως γράφει χαρακτηριστικά το Forbes, πάρα πολλοί υπέθεσαν ότι η συντριβή δεν ήταν ένα φρικτό ατύχημα, αλλά μια ακόμα περίπτωση όπου ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν τιμωρεί τους επικριτές του.

Ενώ ο Πούτιν δεν ανέλαβε ποτέ την ευθύνη για τους θανάτους των επικριτών του, είχαν προηγηθεί δημόσιες κριτικές ή καταδίκες του ισχυρού ανήρ της Ρωσίας σε πολλούς εξ αυτών.

Ενδεικτικά, το Fobres, αλλά και διάφορα ΜΜΕ ανά τον πλανήτη (όπως π.χ. το skynews), αναφέρουν τους εξής που έπεσαν σε… δυσμένεια και πέθαναν υπό μυστηριώδεις συνθήκες:

• Ο πρώην πράκτορας της ρωσικής FSB, Αλεξάντερ Λιτβιένκο, πέθανε τον Νοέμβριο του 2006 στο Λονδίνο, σχεδόν τρεις εβδομάδες αφότου ήπιε τσάι δηλητηριασμένο με ραδιενεργό πολώνιο-210, ένα σπάνιο και πολύ ισχυρό ραδιενεργό ισότοπο. Μια δημόσια έρευνα του Ηνωμένου Βασιλείου διαπίστωσε ότι ο ίδιος ο Πούτιν πιθανότατα ενέκρινε τη δολοφονία του Λιτβιένκο, πρώην κατασκόπου και κριτικού του Ρώσου Προέδρου. Πριν φύγει από τη Ρωσία και του δοθεί η βρετανική υπηκοότητα, ο Λιτβινένκο είχε κατηγορήσει τον Πούτιν για διαφθορά. Κατηγόρησε επίσης τον Ρώσο πρόεδρο για μια σειρά από βομβιστικές επιθέσεις σε πολυκατοικίες που βοήθησαν στην έναρξη του Δεύτερου Πολέμου της Τσετσενίας το 1999, η δημοτικότητα του οποίου τον βοήθησε να έρθει στην εξουσία.

• Η Άννα Πολιτκόβσκαγια, 48χρονη δημοσιογράφος και ακτιβίστρια ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σφοδρή επικριτής του  Πούτιν, δολοφονήθηκε βάναυσα αφότου δέχθηκε πολλές απειλές για τη ζωή της. Η Πολιτκόβσκαγια επέστρεφε από το παντοπωλείο στο διαμέρισμά της στη Μόσχα στις 7 Οκτωβρίου 2006 – στα γενέθλια του Πούτιν- όταν πυροβολήθηκε τέσσερις φορές από κοντινή απόσταση. Το σώμα της βρέθηκε σε ανελκυστήρα. Πέντε άνδρες καταδικάστηκαν για τη δολοφονία το 2014 – αν και παραμένει άγνωστο ποιος την διέταξε. Η δημοσιογράφος ειδικεύτηκε στην αποκάλυψη κρατικής διαφθοράς και παραβιάσεων δικαιωμάτων. Κέρδισε διεθνή αναγνώριση για τις αναφορές της στην εφημερίδα Novaya Gazeta που επικρίνει τον Πούτιν, για τις ρωσικές καταχρήσεις στην Τσετσενία και για το βιβλίο της «Η Ρωσία του Πούτιν».

• Ο εξόριστος μεγιστάνας Μπόρις Μπερεζόφσκι, ήταν κάποτε ηγέτης των λεγόμενων «ολιγαρχών» που ασκούσαν την εξουσία κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Μπόρις Γέλτσιν τη δεκαετία του 1990. Αλλά αφού ξεκίνησε διαμάχη με τον Πούτιν -ο οποίος λέγεται ότι είχε επιλεγεί από τον Μπερεζόφσκι ως διάδοχος του Γέλτσιν- διέφυγε και εγκαταστάθηκε στη Βρετανία, όπου έγινε ειλικρινής επικριτής του νέου προέδρου. Βρέθηκε νεκρός σε ένα μπάνιο στο σπίτι του στο Berkshire τον Μάρτιο του 2013, σε μια –κατά τα φαινόμενα- αυτοκτονία. Μια έρευνα για τον θάνατό του κατέγραψε μια ανοιχτή ετυμηγορία.

• Ο Ρώσος ηγέτης της αντιπολίτευσης Μπόρις Νέμτσοφ πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε λίγα μέτρα από το Κρεμλίνο καθώς πήγαινε στο σπίτι του τη νύχτα με την κοπέλα του, τον Φεβρουάριο του 2015. Η δολοφονία στη Μόσχα ήταν η πιο υψηλού προφίλ πολιτική δολοφονία στη Ρωσία από τότε που ανέβηκε στην εξουσία ο Πούτιν το 1999. Ο 55χρονος Νεμτσόφ, πρώην αντιπρόεδρος στην κυβέρνηση του Μπόρις Γέλτσιν, είχε επικρίνει τον Ρώσο πρόεδρο σε μια σειρά αναλυτικών εκθέσεων. Πριν από το θάνατό του, εργαζόταν σε μια έκθεση για τον ρόλο της Ρωσίας στην Ουκρανία. Πέντε άνδρες καταδικάστηκαν για τη δολοφονία του το 2017.

• Η Νατάλια Εστεμίροβα, βραβευμένη ακτιβίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα, απήχθη κοντά στο σπίτι της στις 15 Ιουλίου 2009 στην πρωτεύουσα της Τσετσενίας, Γκρόζνι. Αρκετές ώρες αργότερα το σώμα της βρέθηκε σε μια δασική περιοχή, με τραύματα από πυροβολισμούς στο κεφάλι και στο στήθος. Η 51χρονη είχε συλλέξει στοιχεία για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τσετσενία από την έναρξη του δεύτερου πολέμου εκεί το 1999. Συνεργάστηκε επίσης με την ερευνήτρια δημοσιογράφο Άννα Πολιτκόβσκαγια, η οποία δολοφονήθηκε το 2006.

• Ο Αμερικανός δημοσιογράφος Πολ Κλέμπνικοφ, τότε εκδότης του Forbes Ρωσίας, σκοτώθηκε έξω από το γραφείο του από πυροβολισμούς μέσα από αυτοκίνητο, στη Μόσχα το 2004. Εργάστηκε για να αποκαλύψει τη διαφθορά και τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Ρωσία και είχε δημοσιεύσει μια λίστα με τους πλουσιότερους ανθρώπους της Ρωσίας.

• Ο Ντένις Βορονένκοφ, πρώην πολιτικός, ένθερμος επικριτής του Πούτιν, πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε στο Κίεβο τον Μάρτιο του 2017. Προηγουμένως μέλος της κομμουνιστικής παράταξης στην κάτω βουλή του ρωσικού κοινοβουλίου, ο Βορονένκοφ διέφυγε στην Ουκρανία το 2016 και του δόθηκε η ουκρανική υπηκοότητα. Ο τότε πρόεδρος της Ουκρανίας Πέτρο Ποροσένκο περιέγραψε τη δολοφονία του ως «πράξη κρατικής τρομοκρατίας» από τη Ρωσία – μια κατηγορία που απέρριψε γρήγορα το Κρεμλίνο.Ο δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων Στάνισλαν Μαρκέλοβ, ο οποίος εκπροσώπησε Τσετσένους πολίτες σε υποθέσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά του ρωσικού στρατού, και η δημοσιογράφος Αναστάζια Μπαμπούροβα, που έγραψε άρθρα επικριτικά για τον Πούτιν, πυροβολήθηκαν και σκοτώθηκαν κοντά στο Κρεμλίνο το 2009.

• Ο Ρώσος πολιτικός και εκατομμυριούχος Πάβελ Αντόφ είχε ασκήσει κριτική στον πόλεμο του Πούτιν με την Ουκρανία. Τον Ιούνιο του 2022, τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης δημοσίευσαν ένα μήνυμα WhatsApp που αποδίδεται στον Αντόφ, το οποίο έλεγε ότι ο βομβαρδισμός με πυραύλους στην Ουκρανία ήταν «τρομοκρατία». Ο Αντόφ μέσω του ρωσικού κοινωνικού δικτύου VK αρνήθηκε τη σύνταξη του μηνύματος, επιμένοντας ότι υποστήριξε την «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» της Ρωσίας στην Ουκρανία. Τον Δεκέμβριο του 2022, πέθανε αφού φέρεται να έπεσε από δωμάτιο ξενοδοχείου στην Ινδία. Το πτώμα του 65χρονου βρέθηκε μέσα σε λίμνη αίματος έξω από τα καταλύματά του στην ανατολική πολιτεία Odisha, όπου βρισκόταν σε διακοπές με άλλους τρεις Ρώσους υπηκόους.

Θάνατοι από το ξεκίνημα του πολέμου στην Ουκρανία

Αρκετά ανώτερα στελέχη της βιομηχανίας πετρελαίου και φυσικού αερίου είχαν ύποπτο τέλος από το ξεκίνημα της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.

• Ο Ραβίλ Μαγκάνοφ, πρόεδρος της δεύτερης μεγαλύτερης ρωσικής εταιρείας παραγωγής πετρελαίου, της Lukoil, ο οποίος είχε επικρίνει ανοιχτά τον πόλεμο στην Ουκρανία, φέρεται να πέθανε τον Σεπτέμβριο του 2022 αφού έπεσε από το παράθυρο του έκτου ορόφου στο Κεντρικό Κλινικό Νοσοκομείο της Μόσχας. Το ρωσικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων TASS μετέδωσε τον θάνατο ως αυτοκτονία, επικαλούμενο πηγή επιβολής του νόμου. Σε ανακοίνωσή της, η εταιρεία είπε ότι πέθανε «μετά από σοβαρή ασθένεια».
• Τον θάνατό του ακολούθησαν οι θάνατοι άλλων επτά Ρώσων στελεχών ενέργειας από τις αρχές του 2022. Ανάμεσά τους ήταν το πρώην ανώτατο στέλεχος της Lukoil, Αλεξάντερ Σουμπότιν, το σώμα του οποίου ανακαλύφθηκε στο υπόγειο μιας εξοχικής κατοικίας στην περιοχή της Μόσχας.
• Έχουν επίσης αναφερθεί θάνατοι που συνδέονται με τον ρωσικό κρατικό ενεργειακό γίγαντα Gazprom. Ο επικεφαλής μεταφορών Λεονίντ Σούλμαν, βρέθηκε νεκρός σε ένα εξοχικό σπίτι και το στέλεχος Αλεξάντρ Τιλακόφ βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του στην Αγία Πετρούπολη το επόμενο πρωί μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
• Το 2010, ο πρόεδρος της Πολωνίας Λεχ Καζίνκσκι και άλλοι 95 σκοτώθηκαν σε αεροπορικό δυστύχημα στη Ρωσία. Πολωνοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η συντριβή ήταν μια «πολιτική δολοφονία» που ενορχηστρώθηκε από το Κρεμλίνο. Η Ρωσία αρνήθηκε τους ισχυρισμούς. Το 2022, μια πολωνική κυβερνητική επιτροπή δημοσίευσε έκθεση, που ισχυριζόταν ότι μια σκόπιμη έκρηξη τοποθετημένων εκρηκτικών, προκάλεσε τη συντριβή.
• Ο Αλεξάντερ Περεπίλισνι βρέθηκε νεκρός κοντά στο πολυτελές σπίτι του σε κτήμα έξω από το Λονδίνο, αφού είχε βγει για τζόκινγκ τον Νοέμβριο του 2012. Ο 44χρονος Ρώσος αναζήτησε καταφύγιο στη Βρετανία το 2009, αφότου βοήθησε μια ελβετική έρευνα για ρωσικό πρόγραμμα ξεπλύματος βρώμικου χρήματος. Ο ξαφνικός θάνατός του προκάλεσε ενδείξεις ότι μπορεί να είχε δολοφονηθεί. Η βρετανική αστυνομία απέκλεισε το ενδεχόμενο εγκληματικής ενέργειας, παρά τις υποψίες ότι μπορεί να είχε δηλητηριαστεί με μια σπάνια ουσία. Σε προανάκριση ακούστηκε ότι στο στομάχι του βρέθηκαν ίχνη του θανατηφόρου δηλητηρίου από το φυτό γιασεμί.
• Ο Σεργκέι Γιουσένκοφ ήταν ένας Ρώσος πολιτικός που προσπαθούσε να αποδείξει ότι το ρωσικό κράτος βρισκόταν πίσω από τον βομβαρδισμό μιας πολυκατοικίας. Σκοτώθηκε το 2003 έχοντας εκτελεστεί με έναν πυροβολισμό στο στήθος, λίγες ώρες αφότου η πολιτική του οργάνωση, η Φιλελεύθερη Ρωσία, αναγνωρίστηκε από το υπουργείο Δικαιοσύνης ως κόμμα, είχε αναφέρει το BBC.

Οι… παραλίγο

• Ο Αλεξέι Ναβάλνι, ισχυρός επικριτής του Πούτιν και πρώην ηγέτης ρωσικού αντιπολιτευόμενου κόμματος, παραλίγο να σκοτωθεί μετά από δηλητηρίαση με Novichok, έναν νευρικό παράγοντα που αναπτύχθηκε από τη ρωσική κυβέρνηση, το 2020 σε μια επίθεση που η Γερμανίδα Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ είχε περιγράψει ως απόπειρα να «σιωπήσει» ο Ναβάλνι.
• Το 2018, ο Ρώσος διπλός πράκτορας Σεργκέι Σκρουπάλ ήταν μεταξύ των τεσσάρων ατόμων που εκτέθηκαν στο Novichok – ενώ οι Ρώσοι αξιωματούχοι δεν ανέλαβαν ποτέ την ευθύνη για το περιστατικό. Η τότε πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Τερέζα Μέι είχε πει ότι η επίθεση ήταν μια απόπειρα δολοφονίας που πιθανότατα εγκρίθηκε «σε ανώτερο επίπεδο του ρωσικού κράτους».

Ο «απόστολος της ανταπόδοσης»

«Ο Πούτιν είναι κάποιος που γενικά πιστεύει ότι η εκδίκηση είναι ένα πιάτο που σερβίρεται καλύτερα κρύο», είπε ο διευθυντής της CIA Ουίλιαμ Μπερνς σε ετήσιο φόρουμ ασφαλείας στο Άσπεν τον περασμένο μήνα.

Και πρόσθεσε τη χαρακτηριστική ατάκα: «Από την εμπειρία μου, ο Πούτιν είναι ο απόλυτος απόστολος της ανταπόδοσης».

«Ο Πούτιν ποτέ δεν συγχωρεί και ποτέ δεν ξεχνά», είπε πρόσφατα ο Μπιλ Μπράουντερ, Βρετανοαμερικανός επιχειρηματίας που κάποτε ήταν μεταξύ των μεγαλύτερων ξένων επενδυτών στη Ρωσία, πριν γίνει σκληρός επικριτής του Πούτιν.

«Ο Πούτιν αρέσκεται να δολοφονεί τους αντιπάλους του με εύλογη ασάφεια, ώστε να μπορεί να πει «το διερευνούμε αυτό»», πρόσθεσε ο Μπράουντερ.

«Αλλά ανεπίσημα μπορεί να κοιτάξει όλους τους άλλους στα μάτια και να πει «αυτό συμβαίνει με τους προδότες».

«Ο Πούτιν εκτιμά την πίστη πάνω από όλα», είχε δηλώσει στο CNN ο Ντμίτρι Αλπέροβιτς, μέλος του Συμβουλευτικού Συμβουλίου Εσωτερικής Ασφάλειας, αφότου ο Πριγκόζιν ηγήθηκε μιας σύντομης ένοπλης εξέγερσης στην οποία οι μισθοφόροι του Βάγκνερ κινήθηκαν προς τη Μόσχα τον Ιούνιο.

«Μπορείς να κλέψεις, μπορείς να σκοτώσεις, μπορείς να γίνεις εγκληματίας. Αλλά το μόνο πράγμα που δεν μπορείς να είσαι, είναι άπιστος».

Το παρασκήνιο με τον Πριγκόζιν και το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου

Ο Πριγκόζιν ήταν στη λίστα των επιβατών ενός τζετ που συνετρίβη 60 μίλια βόρεια της Μόσχας την Τετάρτη, σύμφωνα με Ρώσους αξιωματούχους. Και τα δέκα άτομα που επέβαιναν στο αεροπλάνο (τρεις πιλότοι και επτά επιβάτες) σκοτώθηκαν.

Κάποιοι εικάζουν ότι είναι πιθανό ο αρχηγός της Wagner να είναι ακόμα ζωντανός, παρά το γεγονός ότι η Ρωσική Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Αερομεταφορών επιβεβαίωσε στο κρατικό RIA News ότι ο Πριγκόζιν σκοτώθηκε. Ανεξάρτητα, ο φερόμενος θάνατος του Πριγκόζιν δεν έρχεται από το πουθενά.

Ενώ ο Πριγκόζιν και ο Πούτιν είχαν κάποτε στενή σχέση, η πρόσφατη εξέγερση δημιούργησε μια τεταμένη δυναμική μεταξύ των δύο ηγετών. Τον Ιούνιο, ο Πριγκόζιν έκανε μια δυναμική πρόκληση στον Πούτιν και παραλίγο να φτάσει στη Μόσχα πριν συμφωνήσει απότομα να ακυρώσει την προέλαση.

Η σχέση τους χρονολογείται περίπου 30 χρόνια πίσω, όταν ο κατάδικος που έγινε εστιάτορας στην Αγία Πετρούπολη, έγινε γνωστός ως «σεφ του Πούτιν» αφού η επιχείρηση catering που διηύθυνε κέρδισε συμβόλαια με τη ρωσική κυβέρνηση.

Ο Πριγκόζιν ηγήθηκε της ομάδας μισθοφόρων, περίπου 25.000 στρατιώτες, από το 2014 και βοήθησε τη Μόσχα στην πορεία. Η ομάδα ήταν γνωστή για μερικές από τις πιο έντονες μάχες στην πρώτη γραμμή της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία πριν ο Πριγκόζιν ισχυριστεί ότι η ρωσική κυβέρνηση διέταξε επίθεση στους στρατιώτες του, οδηγώντας στην εξέγερση, η οποία έληξε όταν ο οι δύο άνδρες υποτίθεται ότι συμφώνησαν ο όμιλος Wagner να μετεγκατασταθεί στη Λευκορωσία.

Ωστόσο, ο πρόεδρος της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο δήλωσε αργότερα ότι ο Πριγκόζιν δεν βρισκόταν στη χώρα και οι ακριβείς όροι οποιασδήποτε συμφωνίας που τερμάτισε την ανταρσία, παραμένουν ασαφείς.

Η FSB, υπηρεσία πληροφοριών της Ρωσίας, ήταν πιθανότατα πίσω από τη συντριβή που σκότωσε τον Πριγκόζιν, δήλωσαν οι βρετανικές αρχές στο BBC την Πέμπτη.

Ο ηγέτης της Wagner στοχοποιήθηκε λόγω απιστίας στον Πούτιν, δήλωσαν στο BBC ανώνυμες πηγές άμυνας.

newsbreak.gr