Οι παλιές βαρονίες του ΣΥΡΙΖΑ και το μετέωρο βήμα του Τσίπρα

Στην πιο κρίσιμη καμπή των πολιτικών εξελίξεων, με την κυβέρνηση να πασχίζει να ξεφύγει από τη διελκυστίνδα υγειονομικών, οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων, που προκαλεί η πανδημία, ο ΣΥΡΙΖΑ μοιάζει όλο και πιο πολύ να ζει ως κόμμα αυτό που περιέγραψε ο Αντόνιο Γκράμσι: «Ο παλιός κόσμος πεθαίνει και ο νέος κόσμος πασχίζει να γεννηθεί, τώρα είναι η εποχή των τεράτων»! Σε μία καλύτερη εκδοχή αυτής της κυνικά εύστοχης ανάλυσης, θα έλεγε κανείς ότι ο κ. Αλέξης Τσίπρας μετεωρίζεται ανάμεσα στον παλιό ΣΥΡΙΖΑ, των βαρόνων, των δημογερόντων και των δελφίνων, από τη μία και στη νέα, ανοιχτή, πολυσυλλεκτική και νεανική παράταξη, με την οποία θέλει να επιστρέψει στην εξουσία!

Προϊόντος του χρόνου, όλο και πληθαίνουν στον ΣΥΡΙΖΑ και όχι μόνο, εκείνοι που θεωρούν ότι ο κ. Τσίπρας αδυνατεί να αλλάξει το κόμμα του και να συγκρουστεί με πρόσωπα και καταστάσεις, ιδίως με όσους και όσα παραπέμπουν σε ένα κόμμα από το παρελθόν. Δεν αναφέρονται σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπως αυτή του κ. Παύλου Πολάκη, ο οποίος επιμένει στο δικό του ιδιόμορφο τρόπο αντιπολίτευσης, ούτε στην υπόθεση με τον κ. Νίκο Παππά για τον οποίο θα υπάρξουν εξελίξεις στη Βουλή με τη σύσταση προανακριτικής επιτροπής για τις τηλεοπτικές άδειες του 2016. Επισημαίνουν πιο δομικά προβλήματα για την παρουσία, το αποτύπωμα και το μήνυμα που στέλνει ο ΣΥΡΙΖΑ, το δημόσιο λόγο και την εικόνα του οποίου εξακολουθούν να χρωματίζουν στελέχη της παλαιάς γενιάς.

Η ιστορία για παράδειγμα με τις δηλώσεις του κ. Θόδωρου Δρίτσα για την τρομοκρατία έφερε το πρόβλημα αυτό ξανά στην επιφάνεια, όπως και την αναποφασιστικότητα του προέδρου του κόμματος να στείλει ένα μήνυμα προς τους επίδοξους «Νέστορες» της παράταξης. Όπως διευκρινίζεται συχνά από τα ηγετικά κλιμάκια του ΣΥΡΙΖΑ ο κ. Τσίπρας έχει πορευτεί με αυτά τα στελέχη περίπου 30 χρόνια και είναι εξαιρετικά άβολο και αμήχανο, είτε να τους περιθωριοποιήσει με κυνικό τρόπο, είτε να λάβει μέτρα πειθαρχικού τύπου εναντίον κάποιων που ξεπερνούν τα εσκαμμένα.

Η φουρνιά πάντως στελεχών που είναι ήδη προχωρημένης ηλικίας, ή έχουν τρεις και τέσσερις δεκαετίες παρουσία στην πρώτη γραμμή, ακόμα κι αν βιολογικά δεν είναι υπέργηροι, αποτελεί για τον ΣΥΡΙΖΑ του κ. Τσίπρα και της υπό διαμόρφωση «προοδευτικής παράταξης», κάτι σαν βαρίδι, αν όχι σιδερένια μπάλα δεμένη με αλυσίδα στα πόδια του αρχηγού. Οι δε εξελίξεις, που πυροδοτήθηκαν από τα όσα έγιναν εκείνη την Κυριακή στη Νέα Σμύρνη κατέδειξε μία σοβαρή αναντιστοιχία. Ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ επιθυμεί να εκφράσει την αγωνία των νέων για το μέλλον και τη διαμαρτυρία τους για τα επίχειρα της πανδημίας, το κόμμα αναδύει «γεροντοκρατία», όση (ημιτελή κατά τα φαινόμενα) προσπάθεια κι αν κάνει ο κ. Τσίπρας προωθώντας στην Κουμουνδούρου νεώτερα στελέχη. «Με τέτοιο περιθώριο επιρροής στη νεολαία το να έχεις στην προμετωπίδα τους γέροντες είναι σαν να φτιάχνεις νεανικό κλαμπ και να εμφανίζεις στη μαρκίζα τους αδελφούς Κατσάμπα» έλεγε με πίκρα στέλεχος του κόμματος.

Το πρόβλημα γίνεται πιο έντονο, καθώς αρκετοί προβεβλημένοι δημογέροντες, δεν αρκούνται μόνο στο να έχουν παρουσία και φιλοδοξίες, παρότι κανονικά έχει κλείσει ο κύκλος τους, αλλά βρίσκονται ανοιχτά απέναντι στους σχεδιασμούς του κ. Τσίπρα για την ανασύνθεση της παράταξης. Έξι συν δύο είναι οι πλέον χαρακτηριστικές περιπτώσεις, που παραπέμπουν στον παλιό ΣΥΡΙΖΑ και λειτουργούν ηθελημένα ή αθέλητα, ως τροχοπέδη, για την μετεξέλιξη του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης σε μια σύγχρονη παράταξη.

Οι πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι οι κύριοι Θοδωρής Δρίτσας, Νίκος Βούτσης, Πάνος Σκουρλέτης, Δημήτρης Βίτσας, Δημήτρης Παπαδημούλης, Ευκλείδης Τσακαλώτος, που μαζί με τους κυρίους Αλέκο Φλαμπουράρη και Γιάννη Δραγασάκη συνθέτουν την παλιά «βαρονία». Κι αυτό παρότι οι δύο τελευταίοι είναι εντελώς διαφορετικές περιπτώσεις από την πρώτη εξάδα και πάντως παραμένουν στον ένα ή τον άλλο βαθμό κοντά στον κ. Τσίπρα – αντιθέτως η πρώτη εξάδα δεν νιώθει καθόλου άνετα με τα ανοίγματα στην κεντροαριστερά και διακατέχεται από μόνιμο φόβο για μετατροπή του ΣΥΡΙΖΑ σε αρχηγικό κόμμα!

Θοδωρής Δρίτσας

Ο 74χρονος κ. Δρίτσας είχε καταφέρει να παραμείνει για πολύ καιρό «εκτός ραντάρ» καίτοι οι σχέσεις του με τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ είχαν διαταραχθεί από την εποχή της διακυβέρνησης. Ο τότε πρωθυπουργός είχε θέσει από το 2016 τον Πειραιώτη φαρμακοποιό εκτός κυβέρνησης (ήταν υπουργός Ναυτιλίας) και αυτό είχε κοστίσει στο ιστορικό στέλεχος. Το γεγονός ότι η σύντροφος του τελευταίου, η κυρία Τασία Χριστοδουλοπούλου κόπηκε κακήν κακώς από τα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του 2019, επιδείνωσε το κλίμα στις σχέσεις μεταξύ των δύο ανδρών και εκλήφθηκε από πολλούς ως προπομπός και για την αποστράτευση σύντομα του ίδιου του κ. Δρίτσα. Οι πλέον καχύποπτοι στους διαδρόμους της Κουμουνδούρου δεν αποκλείουν και το ενδεχόμενο να ήταν εσκεμμένη βολή κατά της προσπάθειας που κάνει ο κ. Τσίπρας να στραφεί προς το κέντρο, η δήλωσή του για τον Κουφοντίνα και τη «17Νοέμβρη»! Τα κροκοδείλια δάκρυα που έχυσε μετά ο τομεάρχης Άμυνας του ΣΥΡΙΖΑ δεν έπεισαν τους προεδρικούς του κόμματος, αλλά είναι μάλλον δεδομένο ότι η υπομονή της Κουμουνδούρου μαζί του έχει εξανεμιστεί!

Νίκος Βούτσης

Με τον 70χρονο κ. Νίκο Βούτση τα πράγματα είναι μπερδεμένα – τουλάχιστον σε όσους έχουν ζήσει την εποχή, που ο πρώην πρόεδρος της Βουλής είχε ρόλο μέντορα και συμβούλευε συχνά και κατά τεκμήριο καθοριστικά τον κ. Τσίπρα. Κάποια στιγμή η σχέση αυτή διαταράχθηκε και μάλιστα επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, όταν ο τότε πρωθυπουργός σταμάτησε να τον καλεί στο Μέγαρο Μαξίμου και να του ζητάει τη γνώμη του για τα μεγάλα θέματα. Ο κ. Βούτσης αρέσκονταν να πλασάρεται ως ο συνδετικός κρίκος του κ. Τσίπρα με την «αριστερόστροφη» πτέρυγα του κόμματος, αλλά αυτή η «υπηρεσία» υποχωρούσε σταδιακά όλο και περισσότερο στην ιεράρχηση των ενδιαφερόντων, που είχε ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ. Έως ότου τελικά ο κ. Βούτσης έκανε και το «μοιραίο» λάθος με την περιβόητη ρουσφετολογική τροπολογίας μετάταξης στη Βουλή αποσπασμένων υπαλλήλων – μεταξύ αυτών και συγγενικά πρόσωπα στελεχών του κόμματος (ονόματα και μη χωριό), που εξέθεσε την τότε κυβέρνηση, μαζί με κάποιους της γαλάζιους παράταξης, που έσπευσαν συναινετικά να αξιοποιήσουν γνωριμίες, όπως πρόλαβε να πει η Τασία Χριστοδουλοπούλου για την περίπτωση της κόρης της.

Στο δρόμο προς τις εθνικές εκλογές, είχε προλάβει δε να επιβάλλει τη σύζυγό του ως υποψήφια δήμαρχο στην Κηφισιά – εκθέτοντας τελικά τον ΣΥΡΙΖΑ, καθότι το ποσοστό 3,61 που έλαβε η κυρία Αγγελική Παπάζογλου ερμηνεύτηκε και ως αποδοκιμασία στην αμετροέπεια του τότε προέδρου της Βουλής. Μέσα σε αυτό το κλίμα, αμέσως μετά τις εκλογές ο κ. Βούτσης πέρασε στο «αντι-Τσίπρα» στρατόπεδο και χρεώνεται σε εκείνους, που θεωρούν ότι «χωρίς τον ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης δεν υπάρχει»!

Πάνος Σκουρλέτης

Η δε σύμπλευσή του με τους «53» και τον κ. Πάνο Σκουρλέτη λειτουργεί ως κάρφος στο μάτι των προεδρικών. Ο 59χρονος πρώην γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ θεωρείται από τις περιπτώσεις στις οποίες ισχύει η διαπίστωση «έχει καεί» – με την πολιτική έννοια του όρου φυσικά! Όντας από πολύ μικρός σε κομματικά οφίκια, μοιάζει να έχει κάνει ένα μακρύ κύκλο στην πολιτική και κομματική ζωή, χωρίς όμως να πείσει ποτέ για το παραμικρό – και κυρίως δεν δείχνει ότι έχει πολιτικό μέλλον! Πρόκειται για τον άνθρωπο που δεν έχει εκλεγεί ποτέ στη Βουλή με σταυρό προτίμησης, ενώ ο κ. Τσίπρας ουσιαστικά ξεκινούσε κάθε ανασχηματισμό από κείνον. Όχι για να του αναθέσει κρίσιμες αποστολές, αλλά για να τον μετακινήσει ως αποτυχημένο από το υπουργείο, στο οποίο τον είχε βάλει! Είναι ίσως ο μοναδικός που πέρασε από τέσσερα υπουργεία, καθώς ο τότε πρωθυπουργός δεν τολμούσε να τον θέσει εκτός κυβέρνησης.

Όταν τελικά το έκανε, του έδωσε ως «αντάλλαγμα» τη θέση του γραμματέα του κόμματος, απ’ όπου οδήγησε τον ΣΥΡΙΖΑ στην οργανωτική του αποδιάρθρωση και το εκκωφαντικά αρνητικό ρεκόρ των μηδέν (αριθμός 0) περιφερειών και μετρημένων στα δάκτυλα του ενός χεριού δήμων στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019. Αποτέλεσε μοναδικό παράδειγμα γραμματέα κόμματος, που ήταν μονίμως στη γκρίνια και τα μαχαίρια με τον πρόεδρό του. Παρότι του ανατέθηκε η κοινοβουλευτική εκπροσώπηση του ΣΥΡΙΖΑ στην παρούσα φάση όλοι αντιλαμβάνονται ότι η σχέση Τσίπρα – Σκουρλέτη παρουσιάζει λιγότερη ζωή κι από αυτή που ανακαλύπτει το Perseverence της NASA στον Άρη – ή έστω είναι πιο άτονη κι απ’ τις μονοσύλλαβες λέξεις!

Δημήτρης Βίτσας

Τέταρτος στη χορεία των «βαρόνων», χωρίς να υπάρχει βέβαια κάποια «πιστοποιημένη» σειρά, θεωρείται από πολλούς ο 65χρονος κ. Δημήτρης Βίτσας, ο οποίος έχει καταγραφεί στην κομματική διαδρομή ως «ο γραμματέας των συνιστωσών». Δεν ήταν αποτυχημένη η θητεία του στην κορυφή του κομματικού οργανογράμματος, αλλά συμβολίζει μία ιστορία του παραπέμπει σε ένα παρελθόν, το δεν έχει καμία σχέση με το κόμμα του μέλλοντος που θέλει ο κ. Τσίπρας.

Δημήτρης Παπαδημούλης

Ο 66χρονος Δημήτρης Παπαδημούλης είναι ή μάλλον έχει εξελιχθεί σε μία ιδιότυπη περίπτωση τον ΣΥΡΙΖΑ. Μέχρι να προκύψει η ιστορία με τα ακίνητα και την περίφημη «Παπαδημούπολη», διατηρούσε με τον κ. Τσίπρα μία αρκετά καλή σχέση, αλλά η συγκεκριμένη ιστορία έφερε τον πρόεδρο του κόμματος σε εξαιρετικά άβολη και δύσκολη θέση, αναγκάζοντάς τον να προχωρήσει σε δημόσια «επίπληξη» προς το ιστορικό στέλεχος. Στον δραστήριο ευρωβουλευτή χρεώνουν ότι διεκδικούσε πάντα ρόλο «παιδονόμου» στο κόμμα και υπό αυτή την έννοια είχε προκαλέσει πικρόχολα σχόλια, αφού εμφανιζόταν ως θεματοφύλακας της κομματικής νομιμότητας, έως ότου βέβαια το θέμα με τη λατρεία στα ακίνητα να πλήξει ακόμα και το περίφημο «ηθικό πλεονέκτημα» της αριστεράς. Το πολιτικό μέλλον για τον κ. Παπαδημούλη προδιαγράφεται δυσοίωνο: η «σπιτοσυλλογή» πιθανότατα τον θέτει εκτός επόμενων ευρωεκλογών, αλλά μάλλον του φράζει και το δρόμο για την εσωτερική πολιτική σκηνή. Και είναι κρίμα, όπως λένε κάποιοι στην Κουμουνδούρου, καθώς ο ευρωβουλευτής είναι από τους λίγους που πληρώνουν κανονικά την παχυλή, με βάση τον μισθό της ευρωβουλής, συνδρομή στο κόμμα!

Ευκλείδης Τσακαλώτος

Ο 61χρονος κ. Ευκλείδης Τσακαλώτος δεν είναι η πιο εύκολή περίπτωση στον ΣΥΡΙΖΑ για τον κ. Τσίπρα. Ο πρώην τσάρος της οικονομίας είδε να εκτινάσσονται οι (πολιτικές, γιατί έχει και κανονικές) μετοχές του όταν ο πρώην πρωθυπουργός τον έχρισε διάδοχο του κ. Γιάνη Βαρουφάκη. Στη συνέχεια και με αποκορύφωμα την καταστροφική εκλογική στρατηγική, την οποία καθόρισε σε μεγάλο βαθμό ο καθηγητής και απόφοιτος της Οξφόρδης, οι σχέσεις τους οδηγήθηκαν στο ναδίρ – ου μην και στην ευθεία σύγκρουση τους τελευταίους μήνες. Παρότι ο «άνθρωπος με το σακίδιο» θα μπορούσε να χαρακτηριστεί δικαίως ως ο «μνημονιακότερος» των υπουργών Οικονομικών της δεκαετούς κρίσης, επιμένει να εμφανίζεται ως η «αριστερή συνείδηση» του ΣΥΡΙΖΑ, κάτι που εξοργίζει την ηγετική ομάδα και τους προεδρικούς όλων των βαθμίδων και αποχρώσεων.

Εκτόξευσε δε και δύο τρεις «βόμβες» κατά του ίδιου του κ. Τσίπρα, αμφισβητώντας τις επιλογές του σε τέτοιο βαθμό, που πολλοί τον θεωρούν «δελφίνο» και επίδοξο διάδοχο όταν έλθει η ώρα. Με δεδομένο ότι ταυτίστηκε με το μοντέλο της πιο άγριας φορολογίας σε βάρος της μεσαίας τάξης, για την οποία παραμένει «κόκκινο πανί», είναι περίπου αδιανόητο να του εμπιστευτεί κάτι σχετικό με την οικονομία στο μέλλον ο κ. Τσίπρας, του οποίου όλη η έγνοια είναι πώς θα κερδίσει ακριβώς αυτά τα μεσαία στρώματα – εξ ου και τον εκπαραθύρωσε από τομεάρχη Οικονομίας! Το αδιέξοδο αυτής της σχέσης το αντιλαμβάνονται και οι δύο πλευρές, με αποτέλεσμα να μην μιλιούνται σχεδόν οι δύο άνδρες.

Γιάννης Δραγασάκης

Ξεχωριστή περίπτωση είναι ο 74χρονος κ. Γιάννης Δραγασάκης, ο οποίος χαίρει μεν ευρύτερης εκτίμησης για τη μακρόχρονη πορεία του και τη συμβολή του στις στρατηγικές αναλύσεις της ηγεσίας, αλλά είναι εξαιρετικά δύσκολο να συμπεριληφθεί για παράδειγμα σε επόμενο κυβερνητικό σχήμα του ΣΥΡΙΖΑ. Ως προεστός μπορεί να έχει παρουσία, ακόμα και ως σοφός συμβουλάτορας, αλλά πέραν αυτών δεν φαίνεται να περιλαμβάνεται στα σχέδια του κ. Τσίπρα. Κάποιοι επιμένουν να του χρεώνουν ότι είναι η επιτομή του πολιτικού που «για κάθε πρόβλημα έχει μία επιτροπή να συστήσει και όχι μία απόφαση να λάβει», ενώ ορισμένοι δεν ξεχνούν ότι με τη δική του προτροπή οι τράπεζες έκαναν «φτερά» από τον δημόσιο έλεγχο.

Αλέκος Φλαμπουράρης 

Ο 83χρονος κ. Αλέκος Φλαμπουράρης παραμένει στενός και έμπιστος συνεργάτης του κ. Τσίπρα, αλλά μοιάζει απίθανο να διεκδικήσει στο μέλλον κάτι περισσότερο από άνθρωπος ειδικών αποστολών του προέδρου, εγκαταλείποντας οποιοδήποτε θεσμικό ρόλο, κυρίως λόγω ηλικίας. Άλλωστε έτσι κι αλλιώς έχει αποσυρθεί από το κεντρικό κάδρο – έχει καταγραφεί σε αυτό και ως «ο άνθρωπος με τον φραπέ». Κάποιοι ανέμεναν ότι θα παραιτούνταν ήδη μέσα στο 2020 από βουλευτής, για χάρη των Οικολόγων Πρασίνων, στο πλαίσιο μίας πολιτικής συμφωνίας με το κόμμα αυτό, αλλά κάτι τέτοιο δεν συνέβη.