Οικογένεια Ελευθερουδάκη: Η σύλληψη της Μαρίνας, το «λουκέτο» και η περιπέτεια των πλειστηριασμών

Η σύλληψη της Μαρίνας Ελευθερουδάκη, σήμερα Δευτέρα, στο Νέο Ψυχικό, φαίνεται πως είναι μία μόνο από τις πράξεις του «δράματος» που εκτυλίσσεται, τα τελευταία χρόνια, με πρωταγωνίστρια την άλλοτε κραταιά, στον χώρο του βιβλίου, οικογένεια.

Μέσα στην «καταιγίδα» των πλειστηριασμών, αποτέλεσμα της ουσιαστικής χρεοκοπίας της οικονομίας και της αγοράς κατά την πολύχρονη κρίση, ξεχωρίζουν ορισμένα γνωστά ονόματα, τα οποία είτε ατύχησαν επιχειρηματικά είτε για διάφορους λόγους βρέθηκαν φορτωμένα με υψηλά χρέη προς τις τράπεζες. Ανάμεσα σε αυτά περιλαμβάνεται και το όνομα της οικογένειας Ελευθερουδάκη, που ταυτίστηκε όσο καμία άλλη με τον χώρο του βιβλίου στην Ελλάδα.

Στις 25 Μαΐου 2022, το ηλεκτρονικό σφυρί «απείλησε» την οικία της οικογένειας στο Ψυχικό.

Ειδικότερα, όπως είχε αποκαλύψει το newmoney.gr, είχαν προγραμματιστεί τρεις πλειστηριασμοί σε βάρος της Σοφίας, της Μαρίνας και της Βιργινίας Ελευθερουδάκη για ιδιοκτησίες τους (διαμερίσματα, αποθήκες κ.ά.) επί ακίνητου στην περιοχή του Ψυχικού, με τιμές πρώτης προφοράς 437.900 ευρώ, 426.700 ευρώ και 305.300 ευρώ, αντίστοιχα. Οι ιδιοκτησίες αυτές βαρύνονται με δεκάδες προσημειώσεις και υποθήκες, ενώ η κατάσχεση έγινε από την Alpha Bank, -που είναι και η επισπεύδουσα-, για ποσό 300.000 ευρώ, ως μέρος συνολικής απαίτησης ύψους 1.862.117,87 ευρώ.

Η διαδικασία, ωστόσο, τέθηκε σε αναστολή και επαναπρογραμματίστηκε για τις 28 Ιουνίου 2023, δίχως ωστόσο να πραγματοποιηθεί και εκείνη τη φορά, με αποτέλεσμα να οριστεί εκ νέου για τις 18 Οκτωβρίου -ήτοι, πριν από μόλις πέντε ημέρες.

Η περιπέτεια των πλειστηριασμών, βέβαια, για την οικογένεια Ελευθερουδάκη, είχε ξεκινήσει, αρχικά, από τον Ιανουάριο του 2020, όταν βρέθηκε στο στόχαστρο το αρχοντικό της στις Σπέτσες, ένα διώροφο ακίνητο 250 τ.μ. σε οικόπεδο 550 τ.μ. στην Κουνουπίτσα, που είναι γνωστό ως «οικία Καστριώτη» και έχει κηρυχτεί διατηρητέο μνημείο. Το αρχοντικό που έχτισε ο προπάππος καραβοκύρης Χρήστος Καστριώτης, κουβαλούσε πλήθος «βαρών» (υποθήκες, προσημειώσεις κ.ά.) και κατασχέθηκε για χρέη προς τη Eurobank. Έτσι, βγήκε σε πλειστηριασμό με πρώτη τιμή προσφοράς στα 1,68 εκατ. ευρώ που ήταν άγονος, ενώ ακολούθησαν και άλλοι

Όπως είναι προφανές, οι εν λόγω πλειστηριασμοί έχουν άμεση σύνδεση με την οικονομική κρίση στον χώρο του βιβλίου και την πτώση των έντυπων εκδόσεων στην ψηφιακή εποχή.

Όλα αυτά τα «πέτρινα χρόνια», έγιναν διάφορες κινήσεις από πλευράς της διοίκησης για τη διάσωση της επιχείρησης, ενώ υπήρξαν συζητήσεις με τις τράπεζες πάνω σε ένα σχέδιο εξυγίανσης. Ωστόσο, ούτε αυτό μπόρεσε να δώσει το «φιλί της ζωής».

Περί το 2018 έγινε, κατά πληροφορίες, μια προσπάθεια να βρεθεί λύση στο θέμα των χρεών, μέσω του εργαλείου του εξωδικαστικού συμβιβασμού. Η εταιρεία φέρεται να κατέθεσε αίτηση στη σχετική πλατφόρμα, με το σύνολο των οφειλών της να φτάνει τα 30 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων περί τα 17 εκατ. αφορούσαν δάνεια προς τις τράπεζες, και άλλα 13 εκατ. οφειλές προς το Δημόσιο και άλλους πιστωτές.

Η αρχή και η «ένδοξη» πορεία
Στην πορεία της, η οικογένεια Ελευθερουδάκη έζησε ένδοξες εποχές, κυριαρχώντας στην αγορά, ωστόσο η συνέχεια ήταν αρνητική, αναγκάζοντας αρχικά στον περιορισμό του δικτύου καταστημάτων και τελικά στο λουκέτο του τελευταίου εμβληματικού «σημείου αναφοράς», επί της οδού Πανεπιστημίου. Ήταν πριν από σχεδόν έξι χρόνια, στις 30 Σεπτεμβρίου 2016, όταν έκλεισε αυτό το τελευταίο κατάστημα του Ελευθερουδάκη, «παγιδεύοντας» πίσω από τα ρολά μια ιστορία 118 χρόνων -από το 1898, που ο Κωνσταντίνος Ελευθερουδάκης έβαλε τον θεμέλιο λίθο της ομώνυμης επιχείρησης.

Ο Κωνσταντίνος Ελευθερουδάκης αρχικά ήταν εργαζόμενος και μετά συνεταίρος στο διεθνές βιβλιοπωλείο Μπεκ και Μπαρτ της οδού Μητροπόλεως. Από το 1918 άνοιξε το πρώτο δικό του κατάστημα στην πλατεία Συντάγματος, γωνία Σταδίου και Καραγεώργη Σερβίας που εξελίχθηκε σε έναν πραγματικό ναό του βιβλίου. «Έλαμπε ολόκληρο, γινόταν ένας κόσμος πέρα από τον κόσμο» όπως έγραψε κάποτε ο Άγγελος Τερζάκης για το μεγαλύτερο βιβλιοπωλείο της Αθήνας.

Ο Κ. Ελευθερουδάκης συνέθεσε την πρωτοποριακή για την εποχή της και όχι μόνο, 24τόμη ελληνική εγκυκλοπαίδεια και ο γιος του Γιώργος ανέπτυξε την μηχανογράφηση της εταιρείας και ιδιαίτερα το επιστημονικό και ξενόγλωσσο τμήμα της.

Το 1962 το βιβλιοπωλείο μεταφέρθηκε στην οδό Νίκης, όπου παρέμεινε για περισσότερα από 30 χρόνια. Με τον πρόωρο θάνατο του Γιώργου Ελευθερουδάκη, η γυναίκα του Βιργινία ανέλαβε τα ηνία και υπήρξε άξια συνεχιστής του έργου του ιδρύοντας το πρώτο υποκατάστημα στον Πύργο Αθηνών και βάζοντας με αυτόν τον τρόπο τα θεμέλια για την μελλοντική ανάπτυξη της εταιρείας μέσω αλυσίδας τουλάχιστον 16 καταστημάτων σε διάφορες περιοχές της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης κ.ά.

Το 1995 ήταν ένα έτος-σταθμός, με την τολμηρή απόφαση για τη δημιουργία του πρώτου οκταώροφου βιβλιοπωλείου στην Ελλάδα -επί της Πανεπιστημίου- συνολικής επιφάνειας 2.300 τ.μ., που είχε τα πάντα, «δικαιώνοντας» το επαναλαμβανόμενο motto πολλών δεκαετιών των πελατών, ότι «μόνο στον Ελευθερουδάκη θα μπορέσω να το βρω».

Η οικονομική κρίση
Όταν η χώρα μπήκε στην οικονομική κρίση η επιχείρηση, έχοντας περάσει στα χέρια της τρίτης γενιάς της οικογένειας, με τη Σοφίκα και τη Μαρίνα Ελευθερουδάκη στο «τιμόνι», βρέθηκε αντιμέτωπη με μια πρωτόγνωρη κατάσταση, μέσα σε συνθήκες οικονομικής ασφυξίας. Άρχισαν τα λουκέτα σε καταστήματα στρατηγικού ενδιαφέροντος, όπως του Πύργου των Αθηνών, της Γλυφάδας, της Κηφισιάς, της Μυκόνου.

Το εγχείρημα με το flagship store της Πανεπιστημίου κράτησε με μεγάλες δυσκολίες μέχρι το 2011, για να ακολουθήσει η αναζήτηση νέας στέγης. Ήδη σε εκείνη τη χρήση ο κύκλος εργασιών είχε μειωθεί στα 9,5 εκατ. ευρώ από 14,5 εκατ. ευρώ το 2010, -δηλαδή κατά 5 εκατ. ευρώ σε ένα χρόνο-, με τις ζημίες να αυξάνονται (στα 3,4 εκατ. ευρώ) και τις υποχρεώσεις να ξεπερνούν τα 21 εκατ. ευρώ.

Η μετακόμιση που έγινε το 2013, -και πάλι στην Πανεπιστημίου-, έμελλε να είναι και η τελευταία καθώς η παρατεταμένη και βαθιά ύφεση, σε συνδυασμό με τη χαριστική βολή των capital controls δεν επέτρεψαν τη διατήρηση ούτε αυτού του «ύστατου οχυρού». Ακολουθώντας έτσι την τύχη άλλων μεγάλων ονομάτων του χώρου, όπως η «Εστία», ο «Παπασωτηρίου», ο «Φλωράς».

Πριν πέσουν τα ρολά όσον αφορά τα φυσικά καταστήματα, η οικογένεια Ελευθερουδάκη έστειλε το δικό της αποχαιρετιστήριο μήνυμα: «Κλείνουμε το βιβλιοπωλείο μας και σκεφτόμαστε “έξω από το κουτί”, συμμετέχουμε στο διεθνή προβληματισμό με θέμα το βιβλίο και προετοιμαζόμαστε για το επόμενο μας “βιβλιοπωλείο”, αλλά αρνούμαστε να το κάνουμε, όσο δεν υπάρχει θετικό και σταθερό επιχειρηματικό περιβάλλον στη χώρα μας»…

Παράλληλα με το τέλος, ανακοινώθηκε και μια (νέα) αρχή. Και τούτο καθώς έκτοτε ο «Ελευθερουδάκης» εξακολουθεί να υπάρχει, αλλά λειτουργεί αποκλειστικά μέσω του e-shop «books.gr».