OTA: Απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ ανοίγει τον δρόμο για μονιμοποίηση συμβασιούχων

Σε απόφαση – σταθμό με την οποία μπορεί να να ανοίξει ο δρόμος για την μονιμοποίηση συμβασιούχων που απασχολούνται με διαδοχικές συμβάσεις στον τομέα της καθαριότητας των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, κατέληξε το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Συγκεκριμένα, το ανώτατο δικαιοδοτικό όργανο της ΕΕ με σημερινή του απόφαση δικαίωσε απολύτως εργαζόμενους συμβασιούχους στον τομέα καθαριότητας του Δήμου Αγίου Νικολάου στην Κρήτη που είχαν προσφύγει στην ελληνική δικαιοσύνη, καθώς έκρινε ότι η έννοια «διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου», καλύπτει και την αυτοδίκαιη παράταση των συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρόνου των εργαζομένων στον τομέα της καθαριότητας των Ο.Τ.Α.

Το ιστορικό

Η οδηγία 1999/70/ΕΚ σχετικά με τη συμφωνία πλαίσιο για την εργασία ορισμένου χρόνου που συνήφθη από τη CES, την UNICE και το CEEP μεταφέρθηκε στο ελληνικό δίκαιο με το προεδρικό διάταγμα 164/2004, το οποίο προβλέπει μέτρα για την πρόληψη της καταχρηστικής χρησιμοποίησης διαδοχικών συμβάσεων ή σχέσεων εργασίας ορισμένου χρόνου. Σύμφωνα με αυτό, η σύναψη διαδοχικών συμβάσεων ορισμένου χρόνου επιτρέπεται, όταν αυτό δικαιολογείται από αντικειμενικούς λόγους και τηρούνται ορισμένες άλλες απαιτήσεις, όπως η έγγραφη σύναψη κάθε νέας συμβάσεως εργασίας, και εφόσον τηρείται το ανώτατο όριο των τριών παρατάσεων της διάρκειας των συμβάσεων.

Παράλληλα, παραμένει εφαρμοστέος ο νόμος 2112/1920, ο οποίος ορίζει ότι μια σύμβαση ορισμένου χρόνου είναι άκυρη αν ο καθορισμός της ορισμένης διάρκειας δεν δικαιολογείται εκ της φύσεως της συμβάσεως, αλλά ετέθη σκοπίμως προς καταστρατήγηση των διατάξεων περί υποχρεωτικής καταγγελίας της συμβάσεως εργασίας. Το άρθρο 103 του Συντάγματος, μετά την αναθεώρηση του 2001, απαγορεύει ρητά τη μετατροπή των συμβάσεων ορισμένου χρόνου του προσωπικού του δημόσιου τομέα σε συμβάσεις αορίστου χρόνου.

Κατά τη διάρκεια του 2015, ο Μ.Β. κ.λπ. απασχολήθηκαν από τον Δήμο Αγίου Νικολάου με συμβάσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου, ορισμένου χρόνου, στις υπηρεσίες καθαριότητας. Οι συμβάσεις αυτές, καταρτισθείσες αρχικά για χρονικό διάστημα οκτώ μηνών, παρατάθηκαν με διάφορες νομοθετικές παρεμβάσεις έως τις 31 Δεκεμβρίου 2017, ημερομηνία κατά την οποία, ο Δήμος Αγίου Νικολάου κατήγγειλε τις συμβάσεις αυτές. Η συνολική τους διάρκεια κυμάνθηκε μεταξύ 24 και 29 μηνών.

Κατά τους ενάγοντες, η χρήση διαδοχικών συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρόνου είναι καταχρηστική και αντιβαίνει στον σκοπό και στο πνεύμα της συμφωνίας-πλαισίου και για το λόγο αυτό, προσέφυγαν ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Λασιθίου ζητώντας αφενός να αναγνωριστεί η ακυρότητα της καταγγελίας των συμβάσεων εργασίας τους και αφετέρου να υποχρεωθεί ο εναγόμενος Δήμος να τους απασχολεί δυνάμει συμβάσεων εργασίας αορίστου χρόνου.

Το Μονομελές Πρωτοδικείο Λασιθίου (αιτούν δικαστήριο) αποφάσισε να αναστείλει τη διαδικασία και να υποβάλει στο ΔΕΕ τρία προδικαστικά ερωτήματα. Με το πρώτο προδικαστικό ερώτημα, ζητεί να διευκρινιστεί αν, κατά τη ρήτρα 1 και ρήτρα 5, σημείο 2, της συμφωνίας-πλαισίου, στην έννοια «διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου» υπόκειται και η αυτοδίκαιη παράταση συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρόνου εργαζομένων στον τομέα της καθαριότητας των Ο.Τ.Α, στην περίπτωση κατά την οποία, η παράταση πραγματοποιήθηκε δυνάμει εθνικών διατάξεων και χωρίς τη τήρηση έγγραφου τύπου.

Με το δεύτερο και το τρίτο προδικαστικό ερώτημα, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, να διευκρινιστεί, αν η ρήτρα 5, σημείο 1, της συμφωνίας-πλαισίου έχει την έννοια ότι, σε περίπτωση καταχρηστικών διαδοχικών συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρόνου, η υποχρέωση του αιτούντος δικαστηρίου να ερμηνεύσει και να εφαρμόσει, όλες τις κρίσιμες διατάξεις του εσωτερικού δικαίου με στόχο την επιβολή προσηκουσών κυρώσεων, περιλαμβάνει την εφαρμογή εθνικής διάταξης που επιτρέπει τη μετατροπή διαδοχικών συμβάσεων ορισμένου χρόνου σε συμβάσεις εργασίας αορίστου χρόνου, παρά την ύπαρξη εθνικής διάταξης συνταγματικής περιωπής που απαγορεύει τέτοια μετατροπή στον δημόσιο τομέα.

Με την σημερινή απόφαση, το ΔΕΕ κρίνει, σχετικά με το πρώτο ερώτημα, ότι η έννοια «διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου» της συμφωνίας-πλαισίου, καλύπτει και την αυτοδίκαιη παράταση των συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρόνου των εργαζομένων στον τομέα της καθαριότητας των Ο.Τ.Α, η οποία έλαβε χώρα δυνάμει ρητών εθνικών διατάξεων και παρά τη μη τήρηση του έγγραφου τύπου που προβλέπεται κατ’ αρχήν για τη σύναψη των διαδοχικών συμβάσεων εργασίας.

Αναφορικά με το δεύτερο και τρίτο ερώτημα, κρίνει ότι η συμφωνία-πλαίσιο έχει την έννοια ότι, όταν έχει σημειωθεί καταχρηστική χρησιμοποίηση διαδοχικών συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρόνου, η υποχρέωση του αιτούντος δικαστηρίου να ερμηνεύσει και να εφαρμόσει, όλες τις κρίσιμες διατάξεις του εσωτερικού δικαίου κατά τρόπο ώστε να επιβληθεί η προσήκουσα κύρωση για την κατάχρηση, περιλαμβάνει την εκτίμηση για το αν μπορεί να εφαρμοστεί προγενέστερη αλλά, εν ισχύ, εθνική ρύθμιση που επιτρέπει τη μετατροπή διαδοχικών συμβάσεων ορισμένου χρόνου σε συμβάσεις εργασίας αορίστου χρόνου παρά την ύπαρξη διάταξης συνταγματικής περιωπής που απαγορεύει τέτοια μετατροπή στον δημόσιο τομέα.