Ούτε χαστούκια έφαγε η Τουρκία ούτε ήταν πικρή η Ρώμη για τον Ερντογάν

Στη Ρώμη επιβεβαιώθηκε το προφανές: Αμερικανοί και Ευρωπαίοι δεν επιθυμούν ρήξη με την Τουρκία, παρά τα φάλτσα της. Κατά τούτο, ούτε «χαστούκια έφαγε ο Ερντογάν» ούτε ηταν «πικρή η Ρώμη» γι αυτόν, όπως αρέσκονται να λένε ορισμένα δικά μας ΜΜΕ.

Είναι  τα ίδια που δεν είδαν την υποχώρηση της Δύσης στο θέμα των 10 πρέσβεων, λέγοντας ότι έκανε πίσω ο Ερντογάν( συνέβη το αντίθετο). Είναι τα ίδια που απέκλειαν συνάντηση του Μπάιντεν με τον ηγέτη της Τουρκίας…

Εκείνο που φαίνεται στο βάθος -και μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα ως χώρα- είναι ότι οι Αμερικανοί θα επιμείνουν μεν στα τιμωρητικά μέτρα εναντίον της Τουρκίας (F 35, δυσκολίες με τα F 16), θα κραδαίνουν ως απειλή την υπόθεση της Χαλκμπάνκ που αγγίζει τον Ερντογάν, αλλά ρήξη δεν επιθυμούν.

Ρήξη σημαίνει βαθύ ανεπούλωτο τραύμα στους κόλπους του ΝΑΤΟ με ταυτόχρονη αναβάθμιση του ρόλου της Ρωσίας με την οποία ερωτοτροπεί ο Ερντογάν, παρά τις διακυμάνσεις στις σχέσεις των δύο χωρών(μονίμως η Συρία και τώρα η πώληση τουρκικών drones στην Ουκρανία).

Επομένως, προοπτική ρήξης και  απομόνωση του Ερντογάν δεν διαφαίνονται στον παρόντα χρόνο. Ενδέχεται να συμβεί στο μακρινό μέλλον, όταν ο ρόλος της Τουρκίας πιθανώς να μην είναι σημαντικός, και με δεδομένο ότι οι Αμερικανοί-και οι μεγάλοι γενικώς- δεν ξεχνούν.

Ανοιχτά ζητήματα, λοιπόν, στις Αμερικανοτουρκικές σχέσεις, αλλά οι δίαυλοι επικοινωνίας επίσης ανοιχτοί, γεγονός που προϊδεάζει για δημιουργική ισορροπία η οποία βολεύει την Αγκυρα.

Την βολεύει, σε ο,τι αφορά στις προκλήσεις εναντίον της χώρας μας, γιατί ξέρει, πρώτον, ότι οι ΗΠΑ αφήνουν χώρο στην Ανατολική Μεσόγειο,  δίνοντας βάρος στο μέτωπο της Κίνας, και, δεύτερον, έχουν διαπιστώσει-κι  έχουν δίκιο σ΄αυτό- ότι οι Αμερικανοί αντιμετώπισαν μέχρι τώρα τις απειλές και τις αυθαιρεσίες εναντίον της Ελλάδος με γενικόλογες διακηρύξεις και ευχολόγια.

Με δυο λόγια η δημιουργική ισορροπία στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις θα επιτρέψει στον Ερντογάν να συνεχίσει τις προκλήσεις, επικαλούμενος το…Διεθνές Δίκαιο, ξέροντας ότι οι Αμερικανοί θα συνεχίσουν το βιολί τους: εκκλήσεις για ψυχραιμία και προτροπές για ειρηνική λύση μέσω διαλόγου. Και πέραν ου.

Παρά τις τυμπανοκρουσίες, είναι σαφές ότι η Ελληνοαμερικάνικη Συμφωνία δεν προβλέπει στιβαρή αντίδραση των ΗΠΑ σε περίπτωση νέων προκλήσεων της Αγκυρας ούτε εγγύηση για την ασφάλειά μας.

Αυτό σημαίνει ότι η κατάσταση στο Αιγαίο και στην Αν.Μεσόγειο θα παραμείνει ρευστή και κατά τούτο επίφοβη για μας, λαμβανομένης υπόψιν της προκλητικής αναβάθμισης των τουρκικών αξιώσεων και διεκδικήσεων (νησιά  κλπ).

Μια εξήγηση

Γιατί, όμως, μια χώρα αλαζονική και προκλητική αντιμετωπίζεται αμήχανα και τελικώς ήπια από την Δύση; Μια ματιά στην εικόνα της Τουρκίας τις τελευταίες δεκαετίες, ίσως να δίνει μια  επαρκή εξήγηση:

Αν ο Ερντογάν ήταν απλώς ένας νταής της γειτονιάς, θα είχε την τύχη των ηγετών που κοκορεύονται και σπάνε τα μούτρα τους. Γιατί οι μεγάλοι δεν αστειεύονται. Προασπίζονται τα συμφέροντά τους σε όλες τις γειτονιές του κόσμου και δεν ανέχονται ανορθογραφίες και αυτονομήσεις.

Όμως η Τουρκία, όπως διαμορφώθηκε επι Ερντογάν, δεν έχει τέτοια τύχη. Τα φάλτσα της δεν επισύρουν επιπτώσεις και τίμημα ανάλογο της αφιονισμένης και οιηματικής συμπεριφοράς της.

Φάλτσα ένα σωρό: επιθετικά  βήματά σε πολλές περιοχές της υφηλίου, βίαιη ρητορική -άκρως υβριστική ενίοτε- εναντίον της Δύσης και των ηγετών της, αυταρχικό και αντιδημοκρατικό καθεστώς και φυσικά οι έρωτες με τη Μόσχα και η σχισματική επιλογή με τους S 400.

Η εξήγηση απλή και χιλιοειπωμένη: Η Τουρκία δεν είναι πιά η χώρα ξέραμε. Δηλαδή, ένα υποπόδιο των μεγάλων που ταυτόχρονα αξιοποιεί την εκάστοτε συγκυρία για  να αποκομίζει ποικίλα οφέλη ή κατά καιρούς ένας δύσκολος σύμμαχος που όμως δεν υπερβαίνει τα εσκαμμένα.

Επί Ερντογάν ισχυροποιήθηκε οικονομικά(πραγματική ανάπτυξη με παραγωγικό σχέδιο, δυναμική αμυντική βιομηχανία κλπ), επιχείρησε και πέτυχε σημαντικά ανοίγματα για την παγκόσμια προβολή της ( χορηγίες μεγάλων αθλητικών διοργανώσεων, εκτόξευση της Turkish Airlines, πολιτιστική επίθεση με τουρκικά σήριαλ σε όλον τον κόσμο κ.ά.) και μαζί με αυτά συνέλαβε το υπερφιλόδοξο όραμα της Νεοοθωμανικής Τουρκίας.

Η οριακή συμπεριφορά του Ερντογάν δεν ήταν πάντοτε επωφελής για  τη χώρα του. Απόδειξη το ότι η υψηλού ρίσκου αγορά των S 400 κατέληξε σε φιάσκο: ναυάγιο με τα F35, μεγάλες δυσκολίες στο θέμα των F16.

Όμως εκείνο που μετράει είναι οτι η Τουρκία «άλλαξε πίστα». Απέκτησε αυτοπεποίθηση και με στρατηλάτη τον πεφυσιωμένο Ερντογάν επιφυλάσσει στον εαυτό της ρόλο πρωταγωνιστή στην παγκόσμια σκηνή. Απόδειξη, οι πόλεμοι στους οποίους δεν δίστασε να εμπλακεί, οι ανά τον κόσμο βάσεις της, οι δυναμικές παρεμβάσεις της, η επιθετικότητα έναντι γειτόνων κλπ.

Η κατάσταση αυτή φαίνεται να παγιώνεται στη συνείδηση του πολιτικού δυναμικού της Τουρκίας, αλλά-όπερ και πιο σημαντικό- στη συνείδηση της κοινωνίας. Ακρατος εθνικισμός και περηφάνια για τον ρόλο της στα υφήλια πράγματα.

Επομένως, η διαμορφωμένη εικόνα δεν πρόκειται να αλλάξει δραστικά ακόμη κι αν χάσει τις εκλογές ο Ερντογάν. Οι διάδοχοι στην εξουσία, ενδεχομένως ηπιότεροι και λιγότεροι προκλητικοί, στα βήματα του Ερντογάν θα βαδίσουν. Ακόμη και οι δυτικόστροφοι Κεμαλιστες. Στον δρόμο του νεοοθωμανικού οράματος, όπως και αν το πλασάρουν.

Όμως ακριβώς επειδή θα αποφεύγουν τις ακρότητες, θα αποδειχτούν μεγαλύτερο πρόβλημα για τη χώρα μας. Ιδιοι στόχοι με χαμογελαστό προσωπείο. Ο,τι πρέπει για τους ανύπαρκτους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς, για να δείξουν…κατανόηση στα αιτήματα και τις διεκδικήσεις της Τουρκίας.

Καλό είναι να την θυμόμαστε τη Ρώμη. Ισως αποδειχτεί σημείο καμπής στην εύθραυστη σημερινή συγκυρία. Σε πείσμα εκείνων που αρέσκονται να συσκευάζουν το αφρό σε απόλυτες αποφάνσεις και να μην δίνουν σημασία στο βάθος του ωκεανού…

Γιάννης Τριάντης

news247.gr

AP