Παρισινό μενού με συμφωνία στρατιωτικής συνδρομής της Γαλλίας προς την Ελλάδα, και κύριο πιάτο … φρεγάτες

Ως ιδιαίτερα μεγάλης σημασίας, ενδεχομένως μεγαλύτερης και από την απόκτηση των γαλλικών φρεγατών, κρίνεται η συμφωνία που υπεγράφη ανάμεσα στην Αθήνα και στο Παρίσι «για την εγκαθίδρυση στρατηγικής εταιρικής σχέσης για τη συνεργασία στην άμυνα και την ασφάλεια».

Εφόσον, βεβαίως, η Γαλλία τηρήσει την υπογραφή της, καλείται να συνδράμει και με στρατιωτικά μέσα την Ελλαδα, στην περίπτωση που απειληθεί. Επιπλέον, από τη συμφωνία προκύπτει ότι θα υπάρξει παρουσία γαλλικών δυνάμεων στη χώρα μας. Κάτι αντίστοιχο έχει συμφωνήσει και η Λευκωσία με το Παρίσι, προσφέροντας διευκολύνσεις σε γαλλικά πλοία στη μεγαλόνησο.

Ανατολική Μεσόγειος

Εφόσον, πράγματι, η Γαλλία αποφασίσει να ενισχύσει την παρουσία της στην περιοχή, και η συμφωνία με την Ελλάδα δεν είναι απλά ένα «οικονομικό ντηλ», τα παραπάνω δείχνουν ότι η χώρα επιθυμεί να επιστρέψει στην Ανατολική Μεσόγειο και να αναβαθμίσει τον ρόλο της.

Να σημειωθεί ότι «παραδοσιακά» η Γαλλία διατηρεί την επιρροή της στον Λίβανο, έχει κρατήσει τη σχέση της με την Συρία, ενώ έχει αναπτύξει καλές σχέσεις με την Αίγυπτο, η οποία έχει προβεί σε αμυντικές αγορές – μαμούθ από την Γαλλία.

Οπως είπε ο Ε.Μακρόν, κατά τις κοινές δηλώσεις του με τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, στο Παρίσι, η ελληνο-γαλλική συμφωνία είναι το απαύγασμα της στενής συνεργασίας Ελλάδας – Γαλλίας ήδη από το 2015, αλλά κυρίως λόγω των επιθετικών ενεργειών της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, το 2020.

Πάντως, στην Ανατολική Μεσόγειο εξαιρετικά ισχυρή είναι η αεροναυτική παρουσία των ΗΠΑ και της Βρετανίας, αλλά και της Ρωσίας τα τελευταία χρόνια, όπως επίσης και ανερχόμενη είναι παρουσία του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού. Αναβαθμισμενη, μετά από μεγάλες αμυντικές προμήθειες που έκανε, είναι και αυτή της Αιγύπτου.

Γαλλία – Γερμανία

Παρά ταύτα, η Γαλλία βρίσκεται σε παρατεταμένη προεκλογική περίοδο, αφού τον Απρίλιο του 2022 θα διεξαχθούν προεδρικές εκλογές στη χώρα, ενώ ο Ε.Μακρόν δεν κινείται υψηλά στις δημοσκοπήσεις.

Επιπλέον, μείζον ερώτημα είναι πως θα διαμορφωθούν οι σχέσεις Παρισίων – Βερολίνου, μετά τις τελευταίες γερμανικές εκλογές, και την ανάδειξη -οποτεδήποτε επέλθει- του νέου κυβερνητικού Συνασπισμού στην Γερμανία.

Η Γαλλία, εκτός των άλλων, επιδιώκει την ενίσχυση της ΕΕ και στον τομέα της Αμυνας και της Ασφάλειας. Ωστόσο, υπό τις παρούσες συγκυρίες στην Γαλλία και τη Γερμανία, είναι αμφίβολο εάν μπορούν να αναληφθούν άμεσα κάποιες πρωτοβουλίες.

Συμμαχία με … καθυστέρηση

Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι ότι στην ελληνο-γαλλική συμφωνία (άρθρο 2), προβλέπεται ότι: «Τα μέρη (σ.σ. Ελλάδα, Γαλλία) παρέχουν το ένα στο άλλο βοήθεια και συνδρομή, με όλα τα κατάλληλα μέσα που έχουν στην διάθεσή τους, κι εφόσον υφίσταται ανάγκη με τη χρήση ένοπλης βίας, εάν διαπιστώσουν από κοινού ότι μία ένοπλη επίθεση λαμβάνει χώρα εναντίον της επικράτειας ενός από τα δύο, σύμφωνα με το Άρθρο 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών».

Ακρως σημαντικό είναι ότι εδώ και πάνω από ένα έτος Αθήνα και Παρίσι συζητούσαν το ενδεχόμενο της υπογραφής μιας τέτοιας συμφωνίας. Ωστόσο, το γεγονός ότι μια τέτοια συμφωνία, όπως όλα δείχνουν τώρα, συνδεόταν με την «επιταγή» εκ μέρους της Γαλλίας της αγοράς γαλλικών φρεγατών από την Ελλάδα, είχε «βαλτώσει».

Τώρα, οπότε η Ελλάδα αποφάσισε την προμήθεια γαλλικών πλοίων, η συμφωνία «ξεκλείδωσε» (!). Σύμφωνα με φημολογία, αυτό έγινε όταν ο Ε.Μακρόν βρέθηκε στην Ελλάδα, προκειμένου να παραστεί στη Σύνοδο Κορυφής της EUMED, στο μέσον του Σεπτεμβρίου.

Εκείνες τις ημέρες εκτιμάται ότι έγειρε η πλάστιγγα προς την αγορά των γαλλικών φρεγατών, αν και δεν ήταν αυτές που συγκέντρωναν την ισχυρότερη υποψηφιότητα. Αντίθετα, η ζυγαριά των πολιτικών και διπλωματικών κριτηρίων έκλινε μάλλον προς την «αμερικανική πρόταση».

Ωστόσο, λίγο πριν, είχε προηγηθεί το θεαματικό «άδειασμα» της Γαλλίας, αφού η Αυστραλία, εντασσόμενη στη συμμαχία ΗΠΑ-Βρετανίας στον Ειρηνικό (AUKUS), με στόχο την Κίνα, είχε καταστρατηγήσει τη συμφωνία της με την Γαλλία ύψους άνω των πενήντα δισεκατομμυρίων ευρώ για αγορές υποβρυχίων. Κάτι που πρακτικά σήμαινε ένα ανεπανόρθωτο, καταστροφικό πλήγμα στον ναυπηγικό κλάδο της γαλλικής πολεμικής βιομηχανίας.

Κατόπιν τούτου, με την υποβολή και νέας, καλύτερης, ως λέγεται, γαλλικής πρότασης προς την Ελλάδα, άλλαξε άρδην το σκηνικό, με την Ελλάδα να εγκρίνει, εκτός της έως τώρα αγοράς γαλλικών μαχητικών αεροσκαφών, και την αγορά γαλλικών πλοίων.

Διευκολύνσεις

Στην αμυντική συμφωνία Ελλάδας – Γαλλίας προβλέπεται επίσης:

-Χρήση προκαθορισμένων θαλάσσιων λιμένων και αερολιμένων για εκπαίδευση και επίγνωση του περιβάλλοντος της περιοχής.

-Ειδικές και χωριστές διευθετήσεις που διευκολύνουν την επιχειρησιακή χρήση εγκαταστάσεων θαλασσίων λιμένων και αερολιμένων αμφοτέρων των Μερών.

-Κοινές δραστηριότητες, εκπαίδευση και στρατιωτικές ασκήσεις, είτε επί του εδάφους είτε επί Ελληνικών ή Γαλλικών Κρατικών πλοίων ή αεροσκαφών, στο πλαίσιο της αυξημένης ναυτικής παρουσίας της Γαλλίας στην Μεσόγειο ή της κοινής συμμετοχής σε διμερείς ή πολυμερείς ασκήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο Πέλαγος.

-Διαβούλευση των δύο πλευρών σε τακτική βάση επί όλων των θεμάτων άμυνας και ασφάλειας κοινού ενδιαφέροντος, ιδίως στον πολιτικό τομέα, στον στρατιωτικό τομέα και στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας

Ευρωπαϊκά κονδύλια

Εξίσου σημαντική είναι η πρόβλεψη για συνεργασία στον τομέα της αμυντικής τεχνολογίας. Να σημειωθεί ότι εδώ και καιρό προωθούνται σχέδια συνεργασίας ελληνικών αμυντικών βιομηχανιών με γαλλικές.

Επιπλέον, νευραλγικής σημασίας είναι τα ευρωπαϊκά κονδύλια για την έρευνα να ανάπτυξη νέων, τεχνολογικά προωθημένων εξοπλισμών. Τομέας, στον οποίο υπολείπεται θεαματικά η Ελλάδα, σε αντίθεση με την Γαλλία και την Ιταλία, χώρες με ισχυρή πολεμική βιομηχανία, που για λογαριασμό τους θέλουν να αποσπάσουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας.

Εάν πράγματι, λοιπόν, η Γαλλία επιδείξει μια «έντιμη» στάση, και δεν επιδιώξει να είναι «μοναχοφάης», μπορεί να προωθηθεί κάλλιστα σε αυτόν τον τομέα μια «συμμαχία» με στόχο ευρωπαϊκά κονδύλια.

Στη συμφωνία αναφέρεται ότι «τα Μέρη συνεργάζονται στον τομέα των εξοπλιστικών προγραμμάτων για τις Ένοπλες Δυνάμεις τους, καθώς και στον τομέα των βιομηχανιών άμυνας και ασφάλειας, κυρίως με σκοπό την βελτίωση των αμυντικών τους ικανοτήτων, την προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των αμυντικών τους βιομηχανιών και την ενίσχυση της τυποποίησης και διαλειτουργικότητας του αμυντικού τους εξοπλισμού. Στο πλαίσιο αυτό, τα Μέρη εξετάζουν κατά προτεραιότητα κάθε ευρωπαϊκή συνεργατική προσέγγιση, που στοχεύει στην κάλυψη των ελλείψεων στις δυνατότητες που εντοπίζονται σε εθνικό επίπεδο. Η παρούσα Συμφωνία στηρίζεται στις διμερείς Συμφωνίες που ισχύουν μεταξύ των Μερών σχετικά με τη συνεργασία στον τομέα των εξοπλισμών, και δεν θίγει την ισχύ τους».

Η μερίδα του λέοντος στην Γαλλία

Οπως όλα δείχνουν, όμως, ο βασικός κερδισμένος της υπόθεσης θα είναι τα γαλλικά Ναυπηγεία. Το ίδιο, άλλωστε, συνέβη και με τα μαχητικά αεροσκάφη, Rafale, που το μερίδιο του λέοντος απέσπασαν οι γαλλικές εταιρείες. Κάτι που προκάλεσε τις διαμαρτυρίες ελληνικών εταιρειών, οι οποίες κατήγγειλαν το ότι αποκλειστηκαν από το πρόγραμμα.

Σύμφωνα με πληροφορίες, λοιπόν, ειδικά οι φρεγάτες FDI («ελληνική φρεγάτα» Belh@rra) θα ναυπηγηθούν στη Γαλλία. Ωστόσο, δεν αποκλείεται να να ναυπηγηθούν στην Ελλάδα οι κορβέτες, Gowind.

Ιδιαίτερα σημαντικό είναι, όμως, ότι, παρα τις διαβεβαιώσεις των αρμοδίων κυβερνητικών παραγόντων, εδώ και πάνω από ένα χρόνο, ότι θα επιλυθούν τα προβλήματα με τα Ναυπηγεία Ελευσίνας και Σκαραμαγκά, η κατάσταση εκεί παραμένει πολύ «θολή».

Το ελληνικό ρίσκο

Η συμφωνία ελληνο-γαλλική συμφωνία προβλέπει την αγορά από την Ελλάδα τριών γαλλικών φρεγατων τύπου FDI, με πιθανή προαίρεση για μια ακόμη, και επίσης τρείς κορβέτες τύπου Gowind .

Στην τελευταία του πρόταση, το Παρίσι φέρεται να μείωσε αρκετά το κόστος, κάτω από τα 800 εκατ ευρώ για καθεμιά φρεγάτα. Τιμές, όμως, που δεν περιλαμβάνουν τα οπλικά συστήματά τους, τα οποία συνήθως ανεβάζουν εξαιρετικά υψηλά το κόστος.

Να σημειωθεί, εκτιμούν αρκετοί ειδικοί, ότι η Ελλάδα με την αγορά των γαλλικών φρεγατών, παίρνει ένα σημαντικό ρίσκο. Κι’ αυτό, διότι πρακτικά το οπλικό σύστημα δεν είναι δοκιμασμένο. Ετσι, η πρώτη χώρα που θα το κάνει αυτό, σε ουσιαστικές επιχειρησιακές συνθήκες, θα είναι η Ελλάδα.

Πάντως, οι Belh@rra θεωρούνται από τα πλέον προηγμένα τεχνολογικά οπλικά συστήματα σήμερα παγκοσμίως.

Αντίθετα, οι κορβέτες, Gowind, έχουν υψηλούς δείκτες εξαγωγών. Μεταξύ άλλων, στην Αίγυπτο, την Αργεντινή και τη Μαλαισία.

Στο συνολικότερο πρόγραμμα, ως γνωστόν, είχε ενταχθεί και ο «εκσυγχρονισμός μέσης ζωής» των φρεγατών, τύπου ΜΕΚΟ, του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού. Παρίσι και Αθήνα φαίνεται τώρα να προκρίνουν το σενάριο του εκσυγχρονισμού δύο εκ των τεσσάρων, των νεώτερων.

Ενήμερες οι ΗΠΑ;

Σύμφωνα με κυβερνητικές διαρροές, για την απόφασή της να προχωρήσει στην αγορά γαλλικών πλοίων, η Αθήνα είχε σπεύσει να ενημερώσει την Ουάσιγκτον. Πόσο μάλλον, αφού οι ΗΠΑ έδειχναν μέχρι πρόσφατα να ενδιαφέρονται σφόδρα για την εξοπλιστική αγορά του ελληνικού ΠΝ.

Θεωρείται πιθανόν, επίσης, ότι, μετά τη συμφωνία AUKUS, οπότε την κλιμάκωση της έντασης στις σχέσεις Γαλλίας – ΗΠΑ, διαδέχθηκε η αποκλιμάκωση, με συνεχείς επαφές παρασκηνίου, αλλά και την πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία Μπάϊντεν – Μακρόν στο περιθώριο της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ, ένα από τα θέματα της ατζέντας να ήταν και η «ελληνική εξοπλιστική αγορά».

Αμερικανικές βάσεις – Τουρκία

Οπως και να’ χει, η ελληνική απόφαση για αγορά γαλλικών πλοίων φαίνεται ότι επηρεάζει και τις ελληνο-αμερικανικές σχέσεις. Ειδικότερα, τη νέα συμφωνία που, αν και η κυβέρνηση δήλωνε έτοιμη να την υπογράψει, στις 14 Οκτωβρίου, οπότε ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, επισκέπτεται τις ΗΠΑ, τώρα γίνονται διαρροές περί πιθανής «εμπλοκής».

Εκτός των άλλων, ένα από τα αντικείμενα διαφωνίας των δύο πλευρών φέρεται να είναι η Σκύρος.Η ελληνική πλευρά λέγεται ότι έχει προτείνει στην αμερικανική την χρησιμοποίηση της νήσου από αμερικανικές δυνάμεις.

Ωστόσο, το αμερικανικό Πεντάγωνο φέρεται να διαφωνεί. Κάτι, πάντως, που δεν μπορεί παρά να γεννά σημαντικά ερωτηματικά, δεδομένου ότι η Τουρκία επουδενί θα ήθελε την ανάπτυξη σύγχρονων αμερικανικών μέσων επιτήρησης του Αιγαίου από αυτή την -στρατηγικής σημασίας για το Πέλαγος- νήσο.