Politico: Ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ με ευρωπαϊκά ανταλλάγματα στην Τουρκία

Να αξιοποιήσει την επικείμενη προεδρία της στο Συμβούλιο της ΕΕ, για να μειώσει τις εντάσεις με την Τουρκία, επιθυμεί η Κύπρος – σε αντάλλαγμα για την επίτευξη προόδου στην ένταξή της στο ΝΑΤΟ, όπως δήλωσε ο Πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Χριστοδουλίδης στο Politico.

Το κλειδί είναι να πείσει την Τουρκία να δεχτεί την ένταξη της Κύπρου στο πρόγραμμα «Συμμαχία για την Ειρήνη», το οποίο θεωρείται το πρώτο βήμα προς την ένταξη στο ΝΑΤΟ. Στη συνέχεια, η Κύπρος θα άρει σταδιακά τα εμπόδια για στενότερη συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας.

Κύπρος: Το σχέδιο που προτείνει ο Χριστοδουλίδης, η Τουρκία και το SAFE

«Μπορούμε να οραματιστούμε μια σταδιακή προσέγγιση με βήματα από την πλευρά της Τουρκίας για την ένταξη της Κύπρου στο PfP και παράλληλα θετικά βήματα στις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας, πάντα σε συνδυασμό με την επανέναρξη των συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού εντός του συμφωνημένου πλαισίου», δήλωσε ο Χριστοδουλίδης σε συνέντευξη που παραχώρησε την περασμένη εβδομάδα.

Ο Χριστοδουλίδης δήλωσε ότι έχει ήδη συζητήσει την πρόταση αυτή με τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούττε και με τον γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς.

Ο Χριστοδουλίδης χαρακτήρισε την ένταξη της Κύπρου στη συμμαχία ως «φυσική εξέλιξη», αλλά κάτι που δεν έχει συμβεί λόγω «πολιτικών συνθηκών». Τα μέλη του ΝΑΤΟ μπορούν να ασκήσουν βέτο στην αίτηση ένταξης μιας χώρας στη συμμαχία και η Τουρκία αρνείται να επιτρέψει την ένταξη της Κύπρου.

Η Κύπρος, μαζί με τη σύμμαχό της Ελλάδα, εμποδίζει την αίτηση της Τουρκίας να συμμετάσχει σε κοινές προμήθειες που χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα «Δράση για την Ασφάλεια στην Ευρώπη» (SAFE) της ΕΕ, ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Ωστόσο, ο Χριστοδουλίδης σημείωσε ότι «η Τουρκία είναι αυτή που έχει αυτοαποκλειστεί» από το SAFE, επειδή δεν έχει καταλήξει σε συμφωνία ασφάλειας με την ΕΕ. «Υπάρχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται για τη συμμετοχή στο SAFE, όπως και στη διαδικασία ένταξης στην ΕΕ. Δεν είναι à la carte».

Τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος αρνούνται επίσης να επιτρέψουν στην Τουρκία να ενταχθεί στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας, ένα διακυβερνητικό όργανο της ΕΕ. Σε αντίποινα, η Τουρκία εμποδίζει το ΝΑΤΟ να μοιράζεται απόρρητες πληροφορίες με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας.

Ορισμένοι διπλωμάτες στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ ανησυχούν ότι η κυπριακή προεδρία θα επιδεινώσει τις μακροχρόνιες εντάσεις με την Τουρκία, σε μια εποχή που η ΕΕ επιδιώκει να ενισχύσει την άμυνά της και στοχεύει σε στενότερη στρατιωτική συνεργασία με την Άγκυρα.

Η Κύπρος έχει χωριστεί σε τουρκοκυπριακό βορρά και ελληνοκυπριακό νότο από τότε που οι τουρκικές δυνάμεις εισέβαλαν το 1974 ως απάντηση σε ένα πραξικόπημα που υποστηρίχθηκε από τη Χούντα. Η Άγκυρα δεν αναγνωρίζει τη Δημοκρατία της Κύπρου, ένα κράτος μέλος της ΕΕ που αναγνωρίζεται διεθνώς ως η μόνη κυρίαρχη αρχή σε ολόκληρο το νησί. Ο τουρκοκυπριακός βορράς αναγνωρίζεται μόνο από την Άγκυρα.

Καθορισμός της ατζέντας

Όταν η Κύπρος αναλάβει την εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου τον Ιανουάριο, θα καθορίσει την ατζέντα των συνεδριάσεων των υπουργών της ΕΕ και θα ηγηθεί των διαπραγματεύσεων για τη νομοθεσία της ΕΕ με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Ο Χριστοδουλίδης δήλωσε ότι η χώρα του έχει πλήρη επίγνωση του θεσμικού της ρόλου και ότι είναι έτοιμος να προσκαλέσει τον τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην άτυπη συνεδρίαση του Συμβουλίου, η οποία θα πραγματοποιηθεί στην Κύπρο στις 23-24 Απριλίου.

Αν και η Κύπρος δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ, σκοπεύει να θέσει την άμυνα, την ασφάλεια και τον πόλεμο στην Ουκρανία στην κορυφή της ατζέντας της προεδρίας της.

Ένα βασικό ζήτημα θα είναι η διαμόρφωση της απάντησης της ΕΕ στο σχέδιο ειρήνης για την Ουκρανία που προωθεί ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, μια προσπάθεια που ο Χριστοδουλίδης χαρακτήρισε «όχι τέλεια, αλλά είναι σημαντικό ότι υπάρχει μια πρόταση στο τραπέζι».

«Η εκλογή του Τραμπ στέλνει ένα μήνυμα στην ΕΕ ότι η Αμερική δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη, οπότε ως ΕΕ πρέπει να κάνουμε περισσότερα και να συνεργαστούμε περισσότερο μεταξύ μας, προκειμένου να είμαστε σε θέση να αντιμετωπίσουμε οποιεσδήποτε προκλήσεις. Με αυτόν τον τρόπο, θα είστε επίσης πιο χρήσιμοι στους Αμερικανούς», είπε.

Παρά το γεγονός ότι δεν είναι μέλος της συμμαχίας, ο Χριστοδουλίδης δήλωσε ότι η Κύπρος συνεργάζεται με τις ΗΠΑ ώστε ο εξοπλισμός και η οργάνωση της εθνικής φρουράς της να πληρούν τα πρότυπα του ΝΑΤΟ, έως ότου η πολιτική κατάσταση επιτρέψει την ένταξή της.

Η Λευκωσία ενισχύει σημαντικά τους δεσμούς της με τις ΗΠΑ, ιδίως μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, απομακρυνόμενη από τους ιστορικούς δεσμούς της με τη Μόσχα.

Συνομιλίες για το Κυπριακό

Η κυπριακή προεδρία θα πιέσει επίσης για την ανάληψη δράσης με στόχο τον τερματισμό της διαίρεσης του νησιού.

Η πιο πρόσφατη προσπάθεια διαπραγμάτευσης μιας λύσης απέτυχε το 2017, αλλά υπάρχει ανανεωμένη ελπίδα μετά την εκλογή τον Οκτώβριο του μετριοπαθούς ηγέτη των Τουρκοκυπρίων, Τουφάν Ερχούρμαν.

Ο Χριστοδουλίδης και ο Ερχούρμαν θα πραγματοποιήσουν τριμερή συνάντηση με την προσωπική απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Μαρία Άντζελα Ολγκίν, την Πέμπτη (18/12), την πρώτη τέτοια σύνοδο κορυφής εδώ και αρκετά χρόνια.

«Από τη μία πλευρά, πρέπει να επιβεβαιώσουμε τις συγκλίσεις που επιτεύχθηκαν μέχρι το 2017 και, από την άλλη, να ξεκινήσουμε διαπραγματεύσεις. Εάν υπάρχει πραγματική πολιτική βούληση, πιστεύω ότι είναι δυνατή η επίλυση του κυπριακού προβλήματος», δήλωσε.

Ο Χριστοδουλίδης δήλωσε επίσης ότι η Κύπρος στοχεύει να ενταχθεί στη ζώνη ελεύθερης κυκλοφορίας (Σένγκεν) το επόμενο έτος. «Ο στόχος είναι να είμαστε τεχνικά έτοιμοι μέχρι το τέλος του έτους και στη συνέχεια η επιτροπή να υποβάλει σύσταση στα κράτη μέλη το 2026».

Υπάρχουν φόβοι ότι αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στη δημιουργία ενός σκληρού συνόρου κατά μήκος της τρέχουσας ζώνης οριοθέτησης «Πράσινη Γραμμή» μεταξύ του ελληνικού νότου και του τουρκοκρατούμενου βορρά του νησιού, αν και ο Χριστοδουλίδης υποβάθμισε αυτές τις ανησυχίες.

«Η ελεύθερη κυκλοφορία των τουρκοκυπρίων συμπολιτών μας πέρα από τη γραμμή κατάπαυσης του πυρός δεν θα επηρεαστεί με κανέναν τρόπο», είπε.

ieidiseis.gr