Πολωνία: Ρωγμές στο τρίγωνο Παρίσι – Βερολίνο – Βαρσοβία

Η Πολωνία είναι η έκτη μεγαλύτερη οικονομία στην Ευρώπη, μια βαθιά συντηρητική και καθολική χώρα, με διπλό φαντασιακό μέτωπο «εθνικών εχθρών»: προς τα ανατολικά με τη Ρωσία, προς τα δυτικά με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Υπάρχει όμως κι ένα τρίτο φαντασιακό στοιχείο. Η (ψευδ)αίσθηση ότι η Βαρσοβία αποτελεί δυνάμει τον «ισχυρό τρίτο πόλο της ΕΕ», κάτι σαν προέκταση του μεταπολεμικού γαλλογερμανικού άξονα, ο οποίος έχει σκουριάσει τελευταία και γυρνάει αργά αργά, εκτεθειμένος στην τοξική αντι-ΕΕ και αντι-ΝΑΤΟ ρητορική του προέδρου Τραμπ και των διάφορων Βανς, Χέγκσεθ και Ρούμπιο. 

Το τρίγωνο Παρίσι – Βερολίνο – Βαρσοβία θέλει δουλειά ακόμη. Αφενός προϋποθέτει ισχυρή αντίδραση στο μπούλινγκ που υφίσταται η Γηραιά Ήπειρος από την σημερινή ηγεσία του Λευκού Οίκου, αφετέρου δεν διαθέτει πακτωλό χρημάτων για να στηρίξει στρατιωτικά την Ουκρανία απέναντι στους Ρώσους, ούτε για να βρει τα 800 δισεκατομμύρια ευρώ που ελαφρά τη καρδία ανακοινώθηκε ότι θα επανεξοπλίσουν την Ευρώπη (ReArm Europe) ώστε να απογαλακτισθεί αμυντικά απ’ τους Γιάνκηδες.

Αυτή η τριπλή «αξονική συμμαχία» περνάει (και) από τις Βρυξέλλες, ενώ επηρεάζεται (και) από τον ευρωσκεπτικισμό και το φλερτ με τον Βλαντίμιρ Πούτιν τουλάχιστον τριών πρωθυπουργών: της Ιταλίδας Τζόρτζια Μελόνι, του Ούγγρου Βίκτορ Όρμπαν και του Σλοβάκου Ρόμπερτ Φίτσο. 

Τούτων λεχθέντων, η εκλογή «στο φτερό» και ντροπιάζοντας τα exit polls του 42χρονου εθνικιστή ιστορικού Κάρολ Ναβρότσκι στο ύπατο αξίωμα της Πολωνίας, κατά τις πρόσφατες προεδρικές εκλογές, μόνο να δυσκολέψει τον βίο του κεντροδεξιού πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ μπορεί, αδυνατίζοντας την γερμανική ηγεσία της ΕΕ, όπως ενσαρκώνεται στο πρόσωπο της Χριστιανοδημοκράτισσας προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Όσοι βλέπουν το ποτήρι μισογεμάτο λένε ότι στην Πολωνία ο πρόεδρος «έχει αρμοδιότητες κυρίως διακοσμητικές». Αυτό ισχύει μόνο για το εξωτερικό. Στο εσωτερικό μια διεστραμμένη νομοθετική ρύθμιση επιτρέπει στον πρόεδρο να αναπέμπει στο Κοινοβούλιο όποιον νόμο θέλει, χωρίς…«πουμαρό» μακροσκελών εξηγήσεων, προκειμένου να ξανασυζητηθεί και να ξαναψηφιστεί. 

Η διαστροφή έγκειται στο ότι απαιτείται πλειοψηφία 60% (!) των βουλευτών για να περάσει ο νόμος, κάτι πρακτικά απίθανο, για να μην πούμε ανέφικτο. Συνταγή για κυβερνητικό στραγγαλισμό, πρωτοφανής στη σύγχρονη νομοθετική πρακτική.

Κάτι ξέρει από συγκατοίκηση με ακροδεξιό πρόεδρο ο Τουσκ. Ο αποχωρών πρόεδρος Αντρέι Ντούντα προέρχεται επίσης από το Κόμμα Νόμου και Δικαιοσύνης (PiS) όπως και ο Ναβρότσκι. Στην πρωθυπουργία από το 2023, ο Τουσκ ενισχύθηκε μεν με γύρω στα 100 δισεκατομμύρια ευρώ από την ΕΕ για να κάνει κοινωνική πολιτική με έκτακτες παροχές και επιδόματα αλά Μητσοτάκη, όμως σε βασικές επιλογές – για τις οποίες τον εξέλεξαν – δεν τόλμησε να δοκιμάσει την τύχη του. Κυρίως στην απαγκίστρωση των πολωνικών δικαστηρίων από το βαθύ κράτος (μια τεράστια κοινωνική πληγή), τη διευκόλυνση των νόμιμων αμβλώσεων, τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων. 

Με τον Νεβρότσκι, πρώην ερασιτέχνη πυγμάχο, πρώην χούλιγκαν, αδίστακτο νεοφιλελεύθερο που καταγγέλλεται ότι «έφαγε» το σπίτι ενός συνταξιούχου με νομικά σκοτεινές διαδικασίες, το νομοπαρασκευαστικό αδιέξοδο θα συνεχιστεί. Οι πιέσεις για την ρατσιστική αντιμετώπιση των περίπου δύο εκατομμυρίων Ουκρανών προσφύγων που ζουν στην Πολωνία θα αυξηθούν. «Πρώτα η Πολωνία, πρώτα οι Πολωνοί» ήταν το σύνθημα του νέου προέδρου. 

Οι Αμερικανοί, που διατηρούν βάσεις με 10.000 στρατιώτες στην Πολωνία, θα αλωνίσουν στην πίσω αυλή της ΕΕ – πολιτικά όχι στρατιωτικά.

Και οι απλοϊκοί ιστοριόπληκτοι που τα βλέπουν «όλα ίδια» θα ενθουσιαστούν, αφού ο νέος πρόεδρος ήταν διευθυντής του Μουσείου Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στο Γκντανσκ από το 2017 έως το 2021 και μετά επικεφαλής του Ινστιτούτου Εθνικής Μνήμης. Και οι δύο θεσμοί αντιμετωπίζουν ισοπεδωτικά, με την ίδια βαρύτητα, σαν μιάσματα τόσο τον ναζισμό όσο και τον κομμουνισμό.

Οι επόμενες βουλευτικές εκλογές έχουν προγραμματιστεί για το 2027. Ο Τουσκ, λένε κάποιοι, θα αντέξει άλλα δύο χρόνια, όπως άντεξε και επί προεδρίας Ντούντα – ώσπου να ρίξει την επόμενη ζαριά, πάντα με τις πλάτες των Βρυξελλών. 

‘Όμως πίσω από κάθε στροφή καραδοκεί το αναπάντεχο. Υπάρχουν και οι πρόωρες εκλογές. Θα μπορούσαν να προκληθούν, για παράδειγμα, εάν ο Ναβρότσκι, του οποίου η εκστρατεία επικεντρώθηκε στις ρωμαιοκαθολικές αξίες, στις επιθέσεις κατά της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη μετανάστευση και την κλιματική κρίση και στην αντίθεση στην ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, αποφασίσει να καθυστερήσει τον κρατικό προϋπολογισμό, κάτι που θα μπορούσε να κάνει στέλνοντάς τον στο Συνταγματικό Δικαστήριο.

Στα έδρανά του πλειοψηφούν υπερσυντηρητικοί ανώτατοι δικαστικοί, όλοι διορισμένοι από το Κόμμα Νόμου και Δικαιοσύνης (PiS) που κυβέρνησε την Πολωνία από το 2015 έως το 2023.

Δύσκολοι καιροί για «άξονες» στην Ευρώπη των αρχών του 21ου αιώνα.

neostrategy.gr