Πολύ ακριβά πληρώνει ο ΕΦΚΑ τον λανθασμένο επανυπολογισμό συντάξεων

Με τεράστια καθυστέρηση και αφού πρώτα επί σειρά ετών οι υπουργοί του Κυριάκου Μητσοτάκη και οι διοικήσεις του ΕΦΚΑ αρνούνταν πεισματικά να παραδεχθούν το λάθος, εξαναγκάστηκαν έπειτα από παρέμβαση της Δικαιοσύνης να καταβάλουν τεράστια ποσά σε αυξήσεις και αναδρομικά σε συνταξιούχους, ο επανυπολογισμός των συντάξεων των οποίων ήταν λανθασμένος και ελλιπής.

Η «δημοκρατία» φέρνει σήμερα στο φως τέσσερις τέτοιες περιπτώσεις συνταξιούχων, οι οποίοι δικαιώθηκαν έπειτα από πολύμηνη μάχη με το τέρας της γραφειοκρατίας και της αναλγησίας του υπουργού Εργασίας Κωστή Χατζηδάκη, και εξαιτίας των ενεργειών του Ενιαίου Δικτύου Συνταξιούχων που προχώρησε σε σειρά εξωδίκων ώστε να αποδοθούν τα σωστά χρήματα στους δικαιούχους.

Η πλέον χαρακτηριστική είναι η περίπτωση συνταξιούχου πιλότου της Ολυμπιακής Αεροπορίας, ο οποίος είδε τη σύνταξή του να αυξάνεται από 1.164 σε 1.702 ευρώ (καθαρή αύξηση 538 ευρώ τον μήνα) και έλαβε παράλληλα αναδρομικά 16.145 ευρώ για 30 μήνες. Ο λόγος για τον συγκεκριμένο αλλά και όσους βρέθηκαν σε παρόμοια κατάσταση είναι ότι ο ΕΦΚΑ δεν είχε επιμετρήσει το αυξημένο ασφάλιστρο το οποίο κατέβαλλε επί σειρά ετών (32% αντί για 20%).

Σε άλλη περίπτωση ιπταμένου της Ολυμπιακής, ο οποίος επίσης κατέβαλλε αυξημένο ασφάλιστρο, η σύνταξή του αυξήθηκε από 1.185 σε 1.728 ευρώ, ενώ πήρε και αναδρομικά 16.280 ευρώ.

Ποιους αφορά

Ο νόμος Κατρούγκαλου (ν. 4387) που ψηφίστηκε τον Μάιο του 2016 άλλαξε τον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων και επέβαλε, εκτός από όσες θα εκδίδονταν μετά την εφαρμογή του, και τον επανυπολογισμών όλων των παλαιότερων.

Η διαδικασία ανακοινώθηκε ότι ολοκληρώθηκε μετά την κυβερνητική αλλαγή, το φθινόπωρο του 2019, από τον τότε υπουργό Εργασίας Γιάννη Βρούτση, όμως λίγους μήνες μετά το Ενιαίο Δίκτυο Συνταξιούχων εντόπισε πλειάδα λαθών όχι σε μεμονωμένες περιπτώσεις αλλά σε μεγάλες κατηγορίες συνταξιούχων.  Ο λόγος είναι ότι δεν ελήφθη υπόψη το σύνολο των στοιχείων κάθε ασφαλισμένου αλλά μόνο όσα ήταν καταχωρισμένα ηλεκτρονικά στα αρχεία του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης.

Το αποτέλεσμα ήταν, όπως κατήγγειλε το ΕΝΔΙΣΥ:

1. Να μην έχει υπολογιστεί στην ανταποδοτικότητα η προσαύξηση των ασφαλίστρων πάνω από 20%. Και αυτό γιατί υπάρχουν περιπτώσεις «παλαιών» συνταξιούχων οι οποίοι κατέβαλλαν ασφάλιστρο της τάξεως του 32% στη διάρκεια του εργασιακού τους βίου. Αυτοί είναι συνταξιούχοι οι οποίοι προέρχονται από την πρώην Ολυμπιακή, τον ΟΤΕ, τον ΟΣΕ και τα ΕΛ.ΤΑ. Επίσης, είναι αρκετοί από τους πρώην τραπεζικούς υπαλλήλους της Εθνικής Τράπεζας, όπως επίσης και οι εργαζόμενοι στα ασφαλιστικά ταμεία (π.χ. υπάλληλοι του πρώην ΙΚΑ, του πρώην ΟΑΕΕ) και στον ΟΑΕΔ.
2. Να μην έχουν υπολογιστεί τα βαρέα και υπερβαρέα ένσημα. Αφορά συνταξιούχους από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, το επάγγελμα των οποίων προέβλεπε την καταβολή του πρόσθετου ασφαλίστρου. Σε αρκετές περιπτώσεις επανυπολογίστηκαν οι συντάξεις στα επίπεδα των 7.500 ενσήμων, ενώ πολλοί εξ αυτών είχαν πάνω από 10.000 ένσημα, όλα βαρέα και υπερβαρέα.
3. Να μην έχουν υπολογιστεί οι αποδοχές του παράλληλου χρόνου. Αφορά όλους τους συνταξιούχους που κατέβαλλαν διπλές εισφορές κατά τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου λόγω παράλληλης ασφάλισης.
4. Να μην έχει επανυπολογιστεί σε πολλές περιπτώσεις το αυξημένο ασφάλιστρο στη μεταβίβαση χηρείας.

Η τακτική της κυβέρνησης

Επί μήνες τόσο ο ΕΦΚΑ όσο και το Υπουργείο Εργασίας είχαν αρνηθεί να τοποθετηθούν επίσημα στις στοιχειοθετημένες καταγγελίες αλλά και στα αλλεπάλληλα δημοσιεύματα της «δημοκρατίας». Αφενός μεν είχαν επιβάλει -και σε αυτό το θέμα- μία ιδιότυπη ομερτά στα φιλικά προς την κυβέρνηση μέσα μαζικής ενημέρωσης, αφετέρου δε, ανεπίσημα μόνο, διέψευδαν ότι υπάρχει ζήτημα ορθής εφαρμογής του νόμου, κάνοντας λόγο για μυθεύματα και γραφικότητες.

Χρειάστηκε η παρέμβαση της Δικαιοσύνης, έπειτα από εξώδικο που κατέθεσε το Ενιαίο Δίκτυο Συνταξιούχων, ώστε οι διοικούντες να παραδεχτούν μετά κόπων και βασάνων ότι πράγματι υπάρχουν συγκεκριμένα και κραυγαλέα λάθη στον επανυπολογισμό, όμως και πάλι η επίσημη γραμμή ήταν ότι πρόκειται για μεμονωμένες περιπτώσεις.

Ενδεικτικά, στις αρχές του έτους, και συγκεκριμένα στις 11 Ιανουαρίου 2022, η Γενική Διεύθυνση Συντάξεων, με έγγραφο που κοινοποιήθηκε και στο ΕΝΔΙΣΥ, ενημέρωσε αρμοδίως ότι δεν είχαν υπολογιστεί 7.5877 ημέρες ασφάλισης (δηλαδή από το 1984 έως το… 2010) για τις οποίες συνταξιούχος είχε καταβάλει αυξημένες εισφορές, καθώς ήταν εργαζόμενος σε Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου. Το αποτέλεσμα είναι η αύξηση, σύμφωνα με το Ενιαίο Δίκτυο Συνταξιούχων, να φτάνει τα 691,87 ευρώ τον μήνα. Συγκεκριμένα, η ανταποδοτική σύνταξη είναι 1.582,18 ευρώ (ν. Κατρούγκαλου) και 1.733,60 ευρώ (ν. Βρούτση), ενώ ο e-ΕΦΚΑ είχε λανθασμένα υπολογίσει ανταποδοτική σύνταξη 1.041,73 ευρώ!

Το Ενιαίο Δίκτυο Συνταξιούχων έχει επιδώσει μέχρι στιγμής περισσότερα από 100 ανάλογα εξώδικα στα οποία γίνεται αναλυτική περιγραφή του λάθος αλλά υποδεικνύεται και η σωστή εφαρμογή του επανυπολογισμού. Δηλαδή, μία ανεξάρτητη συνταξιουχική οργάνωση έχει κάνει αυτό που όφειλε να κάνει το επίσημο κράτος αλλά δεν το έπραξε: έφτιαξε το ανάλογο λογισμικό και προσμέτρησε τα αυξημένα ασφάλιστρα τα οποία είχαν καταβάλει επί δεκαετίες οι ασφαλισμένοι, ώστε να υπολογιστεί το ορθό ποσό που θα έπρεπε να λαμβάνουν.

Εν τέλει, ο υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Πάνος Τσακλόγλου αναγκάστηκε να παραδεχθεί από το βήμα της Βουλής ότι για ένα θέμα το οποίο χαρακτήριζαν έως τότε «μεμονωμένη περίπτωση» υποχρεώθηκαν να συστήσουν Ειδική Ομάδα Εργου εντός του ΕΦΚΑ στις 31 Ιανουαρίου 2022 προκειμένου να προχωρήσει σε δειγματοληπτικούς ελέγχους. Ομως έκτοτε, πέραν της είδησης της άρον άρον αποχώρησης του επικεφαλής της Ομάδας Εργου, ούτε ο ΕΦΚΑ ούτε το υπουργείο θεώρησαν σκόπιμο να ενημερώσουν την κοινή γνώμη για τα αποτελέσματα των ελέγχων.

Ο λόγος είναι προφανής και είναι χυδαίος: Εχοντας εξασφαλίσει ότι η πλειονότητα των δυνητικών δικαιούχων δεν θα ενημερωθεί για το ζήτημα που έχει προκύψει, «ποντάρει» στο γεγονός ότι θα προχωρά στις αναγκαίες διορθώσεις συντάξεων μόνο για όσους προσφεύγουν στη Δικαιοσύνη μέσω του ΕΝΔΙΣΥ. Επομένως, με αυτόν τον τρόπο ο Κωστής Χατζηδάκης στοχεύει στο μικρότερο δυνατό και πολιτικό αλλά και οικονομικό κόστος, καθώς, όπως φαίνεται και από τις περιπτώσεις όπου τελικά οι συνταξιούχοι πληρώθηκαν τις αυξημένες συντάξεις, η διαφορά δεν είναι καθόλου αμελητέα.

Ακολουθούν κι άλλες

Πέραν των συνταξιούχων οι οποίοι έχουν ήδη λάβει τις διορθωμένες συντάξεις, η διαδικασία ορθού επανυπολογισμού των συντάξεων από τον ΕΦΚΑ, λόγω των ανάλογων εξωδίκων που έχει λάβει, συνεχίζεται καθημερινά. Υπενθυμίζεται ότι η «δημοκρατία» είχε δημοσιεύσει και στο παρελθόν κραυγαλέες περιπτώσεις λαθών, με τους δικαιούχους να περιμένουν να πάρουν τα χρήματά τους.

Η πλέον χαρακτηριστική είναι η περίπτωση συνταξιούχου εργαζομένου της Ολυμπιακής, που λαμβάνει 1.000 ευρώ μεικτά μικρότερη ανταποδοτική σύνταξη από αυτή που δικαιούται, δηλαδή 932,31 ευρώ αντί για 1.932.50 ευρώ, και ο οποίος σύντομα θα πάρει αυτά που δικαιούται. Το αποκορύφωμα της προχειρότητας με την οποία η κυβέρνηση μεταχειρίζεται τους συνταξιούχους ήταν η περίπτωση πρώην εργαζομένης η οποία είχε αποστείλει εξώδικο μέσω του ΕΝΔΙΣΥ στον e-ΕΦΚΑ για να διορθωθεί η προσαύξηση των εισφορών.

Αρχικά ο επανυπολογισμός έγινε με 20%, όπως σε όλους τους συνταξιούχους. Μετά το εξώδικο, έπρεπε ο e-ΕΦΚΑ να προσθέσει στο ασφάλιστρο άλλες 23,3 ποσοστιαίες μονάδες, αφού για τη συγκεκριμένη συνταξιούχο το ασφάλιστρο ήταν 43,3% (αεροσυνοδός). Ομως ο e-ΕΦΚΑ διόρθωσε το αρχικό λάθος με νεότερο λάθος.

Συγκεκριμένα, πρόσθεσε μόνο 12 ποσοστιαίες μονάδες επί του αρχικού ασφαλίστρου, φτάνοντας στο 32% και όχι στο 43,3%, όπως θα έπρεπε και όπως ορίζει ο νόμος. Το ανταποδοτικό μέρος της σύνταξης πριν από τη διόρθωση ήταν 932,31. Μετά τη διόρθωση που έκανε ο e-ΕΦΚΑ αυξήθηκε στα 1.373,54, δηλαδή αυξήθηκε κατά 441,23 ευρώ. Ομως, αν γινόταν σωστά, η διόρθωση στον επανυπολογισμό θα έπρεπε η συνταξιούχος να λάβει στο ανταποδοτικό σκέλος της σύνταξής της 1.789,38 ευρώ, δηλαδή 857,07 ευρώ περισσότερα. Αρα, ακόμα και μετά την παρέμβαση του e-ΕΦΚΑ, δόθηκαν 415,84 ευρώ λιγότερα απ’ όσα θα έπρεπε!

Τέσσερις κραυγαλέες περιπτώσεις

• Παράδειγμα 1 (Νοέμβριος 2022 – Δεκέμβριος 2022)

Η πρώτη περίπτωση αφορά εργαζόμενο της Ολυμπιακής Αεροπορίας, ο οποίος, λόγω του λανθασμένου επανυπολογισμού της σύνταξής του με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου, λάμβανε μέχρι τον Νοέμβριο του 2022 καθαρά 1.176,91 ευρώ μηνιαίως. Μετά την παρέμβαση του ΕΝΔΙΣΥ και της Δικαιοσύνης ο ΕΦΚΑ εξαναγκάστηκε να επαναλάβει σωστά τη διαδικασία και τον επόμενο μήνα, τον Δεκέμβριο του 2022, του κατέβαλε 1.714,85 ευρώ, δηλαδή έχει αύξηση 537,94 ευρώ καθαρά τον μήνα.

Ομως αυτό δεν είναι και το τελικό ποσό της σύνταξής του, καθώς ο συγκεκριμένος είχε άνω των 30 ετών ασφάλισης, οπότε και ακολούθησε δεύτερος επανυπολογισμός της σύνταξής του. Ο νόμος Βρούτση (4670/2020) προβλέπει ότι η αύξηση δίνεται σε πέντε ετήσιες δόσεις και μέχρι στιγμής έχει λάβει τα 4/5. Επομένως, από τον επόμενο χρόνο θα έχει νέα αύξηση κατά 134,48 ευρώ και συνολικά 672,42 ευρώ τον μήνα σε σχέση με όσα έπαιρνε μέχρι πρότινος!

• Παράδειγμα 2 (Νοέμβριος 2022 – Δεκέμβριος 2022)

Συνταξιούχο ιπτάμενο της Ολυμπιακής Αεροπορίας με περισσότερα από 30 έτη ασφάλισης αφορά και η δεύτερη περίπτωση σημαντικής αύξησης της σύνταξης μετά τη διόρθωση του λανθασμένου επανυπολογισμού της σύνταξής του. Αναλυτικά, μέχρι τον Νοέμβριο του 2022 λάμβανε καθαρά 1.185,09 ευρώ τον μήνα, όμως τον Δεκέμβριο του καταβλήθηκαν 1.728,62 ευρώ, δηλαδή έχει αύξηση της σύνταξής του κατά 543,53 ευρώ.

Ομως και ο συγκεκριμένος δεν έχει λάβει την πλήρη αύξηση που δικαιούται, αλλά τα 4/5. Ετσι, από το νέο έτος θα λάβει επιπλέον αύξηση 135,8 ευρώ και συνολική αύξηση 679,33 ευρώ.

• Παράδειγμα 3 (Μάιος 2022 – Ιούνιος 2022)

Στην τρίτη περίπτωση πρόκειται για συνταξιούχο εργαζόμενο σε ασφαλιστικό ταμείο, ο οποίος επίσης κατέβαλλε αυξημένο ασφάλιστρο το οποίο δεν είχε ληφθεί υπόψη όταν έγινε ο επανυπολογισμός των συντάξεων. Μέχρι τον Μάιο του 2022 λάμβανε 976,58 ευρώ τον μήνα, όμως από τον Ιούνιο και έπειτα η σύνταξή του αυξήθηκε κατά 315,21 ευρώ και διαμορφώθηκε σε 1.291,79 ευρώ.

Ωστόσο και αυτός έχει λάβει τις 4 από τις 5 ετήσιες δόσεις της αύξησης που δικαιούται και από το επόμενο έτος θα έχει μία επιπλέον αύξηση κατά 78,8 ευρώ και στο σύνολο θα παίρνει 394 ευρώ περισσότερα τον μήνα, όταν και θα έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της αύξησης βάσει των αυξημένων ποσοστών αναπλήρωσης για όσους είχαν άνω των 30 ετών ασφάλισης, μετά την ψήφιση του νόμου 4670 του 2020.

• Παράδειγμα 4 (Νοέμβριος 2022 – Δεκέμβριος 2022)

Εργαζόμενο της Ολυμπιακής Αεροπορίας αφορά και η τέταρτη περίπτωση, ο οποίος, όπως και οι συνάδελφοί του, κατέβαλλε επί σειρά ετών αυξημένο ασφάλιστρο 32%, αντί για 20%. Μέχρι τον Νοέμβριο του 2022 λάμβανε μηνιαία σύνταξη 1.164,29 ευρώ τον μήνα, καθώς οι αυξημένες εισφορές δεν είχαν προσμετρηθεί.

Μετά την παρέμβαση της Δικαιοσύνης, λόγω του Ενιαίου Δικτύου Συνταξιούχων, ο συγκεκριμένος από τον Δεκέμβριο του 2022 και στο εξής θα παίρνει 1.702,51 ευρώ, δηλαδή θα έχει μία καθαρή αύξηση 538,22 ευρώ τον μήνα. Αυτό είναι και το τελικό ποσό, καθώς είχε λιγότερα από 30 έτη ασφάλισης και δεν εμπίπτει στην κατηγορία των αυξημένων ποσοστών αναπλήρωσης.