Πράσινο φως Τραμπ για F-35 στην Τουρκία;

Στέλνει η Ουάσιγκτον, άραγε, υπερατλαντικά μηνύματα στην Αθήνα; Εντελώς «συμπτωματικώς», οι ανταποκριτές των δύο σημαντικότερων εφημερίδων της Ελλάδας στις ΗΠΑ αναφέρουν ότι ο Τραμπ είναι αποφασισμένος να δώσει F-35 στην Τουρκία.

Οι αναφορές των εφημερίδων «Βήμα» και «Καθημερινή» περί των προθέσεων της νέας αμερικανικής προεδρίας για να δοθεί τελικώς το μαχητικό αεροσκάφος 5ης γενιάς, F-35, στην Τουρκία, δεν είναι κάτι καινούργιο. Πληθαίνουν οι παρόμοιες πληροφορίες από πολλές πλευρές, αν και ακόμα πρόκειται για πολιτικές προθέσεις, οι οποίες πάντως θα εξαρτηθούν από το πως θα εξελιχθούν οι σχέσεις Ουάσιγκτον – Αγκυρας, καθώς και κατά πόσον θα επηρεάσουν τις αμερικανικές αποφάσεις κυρίως οι παρεμβάσεις του Τελ Αβίβ, που δεν επιθυμεί να δοθούν τα συγκεκριμένα αεροσκάφη στην Τουρκία.

Οι δύο «φίλοι»

Ωστόσο, οι ερωτοτροπίες Τραμπ – Ερντογάν, οι οποίοι χαρακτηρίζουν ο ένας τον άλλον «φίλο», προκαλούν εύλογες ανησυχίες. Πόσο μάλλον, που εάν συμβεί αυτό, καταργείται αυτόματα κάθε υποτιθέμενο στρατιωτικό «πλεονέκτημα» που θα έδιναν οι ΗΠΑ στην Ελλάδα. Βέβαια, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που εξαρχής είχαν προδιαγράψει ότι οι ΗΠΑ δεν θα παρεκλίνουν της παραδοσιακής – επί πολλές δεκαετίες – πολιτικής τους των ίσων αποστάσεων έναντι Ελλάδας και Τουρκίας, η οποία συνίστατο στο ότι ουδεμία εκ των δύο πρέπει να έχει υπεροπλία (κάποτε το έλεγαν «αναλογία 7 προς 10» – 7 στην Ελλάδα, 10 Στην Τουρκία).

Ελα, όμως, που η Τουρκία εξοπλίζεται μέχρι τα δόντια, ενώ η Ελλάδα, εξαιτίας τόσο της οικονομικής καταστροφής της από τα μνημόνια, όσο και των ολέθριων πολιτικών της ξένης εξάρτησης και των εξοπλιστικών αγορών με γνώμονα να μην δυσαρεστηθούν ξένες μεγάλες δυνάμεις, σε συνδυασμό με το διεφθαρμένο καθεστώς της μίζας και της ρεμούλας, έχει μείνει θεαματικά πίσω σε επίπεδο εξοπλισμών και εγχώριας πολεμικής βιομηχανίας.

Συστηματικό το άδειασμα στην Ελλάδα

Μια τέτοια κίνηση Τραμπ θα αποτελέσει ένα μεγαλειώδες άδειασμα της Ελλάδας προς τέρψιν του «φίλου» του, Ερντογάν. Οπως αντίστοιχο χοντροκομμμένο άδειασμα τρώει η Ελλάδα τώρα και από τους Ευρωπαίους, οι οποίοι θέλουν να βάλουν την Τουρκία στα ευρωπαϊκά εξοπλιστικά προγράμματα, με την κυβέρνηση Μητσοτάκη να μην έχει κουνήσει ούτε το μικρό της δακτυλάκι για να το αποτρέψει. Ή για να το μετριάσει.

Για να μην τα ρίχνουμε, όμως, όλα στον Τραμπ, ο οποίος σε τελική ανάλυση τα συμφέροντα της χώρας του κοιτάζει, σε αντίθεση με τους καθ’ ημάς ξενόδουλους, και το σύστημα του προηγούμενου προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάϊντεν, ουδεμία ουσιαστική εγγύηση ασφαλείας στην Ελλάδα προσέφερε. Κι’ ας σπεύδουν να ωραιοποιήσουν την εικόνα Μπάϊντεν οι κάθε λογής – φιλο-δημοκρατικοί – καλοθελητές.

 

Αναφερόμενο στην περίοδο Μπάϊντεν και τις αποφάσεις της κυβέρνησής του να πουλήσει τα πανάκριβα F-35 στην Ελλάδα, το «Βήμα» σημειώνει πως «αμερικανικές διπλωματικές πηγές υπενθυμίζουν ότι, σε αντίθεση με το Ισραήλ, η αντίληψη περί ενός ποιοτικού πλεονεκτήματος της Ελλάδας (σ.σ. στρατιωτικό στην περιοχή) δεν εξελίχθηκε σε νομικά κατοχυρωμένη υποχρέωση. Για παράδειγμα, στην περίπτωση του Ισραήλ υπάρχει σχετική τροπολογία στον Νόμο περί Ελέγχου Εξαγωγής Όπλων που διασφαλίζει το στρατιωτικό πλεονέκτημα του έναντι άλλων χωρών στη Μέση Ανατολή.

»Ομως, η απουσία μιας τέτοιας νομικής κατοχύρωσης δεν απέτρεψε την αμερικανική κυβέρνηση των ΗΠΑ από το να προσπαθήσει να καθησυχάσει επανειλημμένως όχι μόνο την Αθήνα αλλά και το ίδιο το Κογκρέσο, υποστηρίζοντας ότι η Ελλάδα δεν απειλείται από το πρόγραμμα των τουρκικών F-16 λόγω του προβαδίσματος που της δίνουν τα F-35. Οι διαβεβαιώσεις αυτές αποσκοπούσαν στο να πείσουν το Κογκρέσο και την Αθήνα να συναινέσουν στην πρόοδο του προγράμματος για τα F-16 της Τουρκίας». Αραγε, το μέγαρο Μαξίμου, στο όνομα της πολιτικής των «ήρεμων νερών», έδωσε τη συναίνεσή του ή όχι;

Στους χειρισμούς της κυβέρνησης Μπάϊντεν, ήλθε να προστεθεί και «η επιστολή του τότε υπουργού Εξωτερικών, Αντονι Μπλίνκεν, προς τον Ελληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, η οποία, κινούμενη στη λογική του ποιοτικού πλεονεκτήματος (!), υποσχόταν την παροχή μεταχειρισμένων οπλικών συστημάτων στο πλαίσιο του Προγράμματος Πλεονάζοντος Εξοπλισμού (EDA)». Κάτι που, ως γνωστόν, αποδείχτηκε παταγώδες φιάσκο, αφού όσα όπλα άξιζε να πάρει η Ελλάδα, τελικά δόθηκαν στην Ουκρανία, και όσα άλλα προσέφεραν οι ΗΠΑ, ήταν άχρηστα για τις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις.

Ειλημμένη απόφαση Τραμπ;

Ενδιαφέρον είναι ότι τα δημοσιεύματα των δύο εφημερίδων (άγνωστο εάν πρόκειται για τις ίδιες «πηγές») συμπίπτουν ως προς τις θετικές προθέσεις που αποδίδονται στον Τραμπ έναντι της Αγκυρας για τα F-35 (και όχι μόνο γι’ αυτά).

«Πλέον το μήνυμα που εκπέμπεται από τη νέα αμερικανική κυβέρνηση είναι ότι “με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, η Τουρκία θα βγει κάποια στιγμή από το καθεστώς των κυρώσεων”. Σύμφωνα με πληροφορίες από την Ουάσιγκτον, πρόκειται για μια κατευθυντήρια γραμμή που έχει χαραχθεί στο υψηλότερο πολιτικά επίπεδο και πλέον η αμερικανική γραφειοκρατία έχει λάβει εντολές να κάνει τις προπαρασκευαστικές κινήσεις προκειμένου να προετοιμάσει το έδαφος», σημειώνει το Βήμα.

 

«Μια ενδεχόμενη πώληση (σ.σ. των F-35) εντάσσεται στο πλαίσιο της αμυντικής επαναπροσέγγισης μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας, κάτι που φαίνεται πως αποτελεί διακηρυγμένη επιδίωξη των δύο ηγετών (σ.σ. Τραμπ – Ερντογάν). Ο Λευκός Οίκος έχει τη δυνατότητα να προχωρήσει μονομερώς στην άρση των κυρώσεων του νόμου CAATSA, χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου», υποστηρίζει η Καθημερινή.

Ως γνωστόν, εξαιτίας του ότι η Τουρκία απέκτησε τα ρωσικά αντιαεροπορικά συστήματα, S-400, της επιβλήθηκαν κυρώσεις βάσει του αμερικανικού νόμου CAATSA, με αποτέλεσμα την αποπομπή της από το πρόγραμμα των F-35, τον Δεκέμβριο του 2020. Στην Τουρκία είχε ανατεθεί μέρος της συμπαραγωγής του αεροσκάφους (τμήματά του), ενώ τα αεροσκάφη που είχαν κατασκευαστεί γι’ αυτήν δεν της έχουν παραδοθεί έως τώρα. Εάν βρεθεί μια φόρμουλα να φύγει από τη μέση το «αγκάθι» των S-400, και πράγματι ο Τραμπ είναι διατεθειμένος να εξομαλύνει τις σχέσεις του με τον Ερντογάν, τότε είναι πολύ πιθανόν όλα να γυρίσουν στην προτέρα κατάσταση.

Πάει περίπατο το … πλεονέκτημα

Το Βήμα υποστηρίζει ότι «για τις ΗΠΑ δεν τίθεται πλέον θέμα επιστροφής της Αγκυρας στο πρόγραμμα παραγωγής (σ.σ. συμπαραγωγής, μαζί με άλλες χώρες, τμημάτων των F-35). Έτσι, το καλύτερο σενάριο στο οποίο μπορεί να ελπίζει η Αγκυρα μετά την ενδεχόμενη άρση των κυρώσεων είναι μια γρήγορη αγορά και απόκτηση νέων F-35. Εάν βρεθεί η φόρμουλα για να ξεπεραστούν οι κυρώσεις CAATSA, τότε σε πρώτο στάδιο θα προχωρήσει η διαδικασία για την παράδοση μόνο των πρώτων έξι F-35 που έχουν ήδη πληρωθεί από την Τουρκία. Τα συγκεκριμένα μαχητικά παραμένουν διαθέσιμα γιατί βρίσκονται ακόμα δεσμευμένα στις ΗΠΑ. Αλλά θα χρειαστεί χρόνος προκειμένου να καταστούν επιχειρησιακά. Πάντως, τα πισωγυρίσματα στο θέμα της συμφωνίας για τα F- 16 ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά την πορεία της πώλησης των F-35».

 

Να σημειωθεί ότι η Ελλάδα αναμένει να παραλάβει το πρώτο F-35 από το 2030 … και βλέπουμε. Όσον αφορά την απόκτηση επιπλέον F-35 από την Τουρκία, συνεχίζει η εφημερίδα, «οι πληροφορίες από το Καπιτώλιο αναφέρουν ότι πρέπει να υποβληθεί ένα νέο αίτημα FMS στο Κογκρέσο, ένα Σώμα όπου οι ισραηλινές και ελληνικές απόψεις για το συγκεκριμένο θέμα εξακολουθούν να βρίσκουν ευήκοα ώτα.

»Βεβαίως, ο Αμερικανός πρόεδρος μπορεί να ξεπεράσει τις όποιες αντιρρήσεις στο Κογκρέσο. Οπως στην περίπτωση των κυρώσεων CAATSA, έτσι και στη διαδικασία FMS οι νομοθέτες έχουν περιορισμένο περιθώριο ελιγμών που ναι μεν τους δίνει τη δυνατότητα να ασκήσουν συμβολικά κάποια πολιτική πίεση, αλλά στην ουσία τους επιτρέπει απλώς να παίξουν ένα σύντομο παιχνίδι καθυστερήσεων».

neostrategy.gr