Σχέδια επί… non paper για την άρση του βέτο της Σόφιας για τα Σκόπια – Πιέζουν για διεύρυνση της ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια

Σχέδια επί χάρτου, ειδικότερα επί non paper, για το άμεσο ξεπέρασμα του βέτο της Σόφιας στο άνοιγμα της ενταξιακής διαδικασίας της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ, που είδαν το φως της δημοσιότητας σε γειτονικές χώρες, προκάλεσαν νέες πολιτικές και διπλωματικές τριβές με αιχμές για μυστική διπλωματία και παρασκηνιακές μεθοδεύσεις.

Να σημειωθεί ότι το βέτο της Σόφιας για τα Σκόπια συμπαρασύρει και το άνοιγμα της ενταξιακής διαδικασίας για την Αλβανία. Κι’ όλα αυτά, τη στιγμή που ολοένα περισσότερες αναλύσεις διαπιστώνουν την απροθυμία της ΕΕ για διεύρυνση στα Δυτικά Βαλκάνια, και της εμπλοκής της σε «καυτά» ζητήματα που χρονίζουν στην περιοχή, όπως το Κόσσοβο, η Βοσνία, κ.λπ.

Ενδιαφέρον είναι ότι ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, πρόσφατα στο ταξίδι του στη Ρουμανία, επέμεινε ιδιαίτερα στην ανάγκη της διεύρυνσης της ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια.

Αθήνα – Πρέσπες – Τίρανα

Σύμφωνα με ΜΜΕ της βόρειας γείτονος, στο έγγραφο, μεταξύ άλλων, αναφέρεται ότι «τα Τίρανα αισθάνονται πλέον ότι απειλούνται από το άτυπο σύστημα σύνδεσής τους με τα Σκόπια στην πορεία τους για την ένταξη στην ΕΕ, ενώ είναι ζήτημα χρόνου πότε θα εξαντληθεί και η υπομονή της Αθήνας, η οποία συνεχίζει να είναι ακόμη υπό την επίδραση της πολιτικής νάρκωσης από τη Συμφωνία των Πρεσπών».

Το non paper

Το non paper έφερε στη δημοσιότητα ο αλβανόφωνος τηλεοπτικός σταθμός, «TV KLAN». Σε αυτό, όπως ισχυρίζεται το ΜΜΕ, καταγράφεται η ανάγκη για άμεση επίλυση της διένεξης μεταξύ Βουλγαρίας – Βόρειας Μακεδονίας.

Ωστόσο, έως τώρα, δεν έχει αποκαλυφθεί ούτε προσδιοριστεί η προέλευση του εγγράφου και του συντάκτη του. Όμως, ο τηλεοπτικός σταθμός ισχυρίσθηκε ότι για το έγγραφο αυτό έχουν ενημερωθεί οι πολιτικές ηγεσίες στα Σκόπια και στη Σόφια. Παρά ταύτα, τα Σκόπια διαψεύδουν την πληροφορία.

Σύμφωνα με την αντιπολιτευόμενη εφημερίδα της βόρειας γείτονος, Slobodan Pechat, διπλωματικοί κύκλοι στα Σκόπια υποστήριζαν ότι η ορολογία και η μορφή του εγγράφου δείχνουν δεν πρόκειται για κάποιο επίσημο έγγραφο ευρωπαϊκού οργάνου ή θεσμού, αλλά πιθανότατα προωθήθηκε από κάποια κέντρα με στόχο να σταλεί το μήνυμα ότι πρέπει να αρθούν οι «κόντρες» Σόφιας – Σκοπίων.

Ουσιαστικά, δηλαδή, οι συγκεκριμένοι «διπλωματικοί κύκλοι», εμμέσως πλην σαφώς, παραδέχονται την ύπαρξη του non paper.

«Διαψεύσεις»

Το γραφείο του προέδρου της βόρειας γείτονος, Στέβο Πενταρόφσκι, προσπάθησε να διαψεύσει την ύπαρξη non paper, σημειώνοντας ότι εδώ και μήνες δεν διεξάγονται διαπραγματεύσεις με τη Βουλγαρία και δεν έχει υποβληθεί στα Σκόπια κανένα απολύτως έγγραφο εκ μέρους της Σόφιας.

Στην ανακοίνωση του γραφείου του αναφέρεται ότι «η θέση του προέδρου σε ό,τι αφορά στην ταυτότητα και στη γλώσσα του «μακεδονικού» λαού είναι σαφής και αμετάβλητη: επ’ αυτού ούτε υπήρξαν μέχρι τώρα, αλλά και ούτε θα υπάρξουν στο μέλλον διαπραγματεύσεις».

Τέλος, η κυβέρνηση Ζάεφ, αναφερόμενη στο non paper, υπογράμμισε ότι η μοναδική επίσημη πρόταση για την επίλυση των διαφορών μεταξύ των δύο χωρών είναι αυτή που παρουσιάστηκε κατά τη διάρκεια της πορτογαλικής προεδρίας της ΕΕ και ότι θεωρεί ότι η πρόταση αυτή προσφέρει λύσεις αποδεκτές για όλες τις πλευρές.

«Βουλγαρική» μειονότητα

Στο έγγραφο, σύμφωνα με τα ΜΜΕ, αναφέρεται ότι θα πρέπει να δοθούν εγγυήσεις και ανταλλάγματα στη Βουλγαρία, η οποία θεωρεί ότι μέσω των μειονοτικών δικαιωμάτων θα τεθεί μακροπρόθεσμα σε κίνδυνο η σταθερότητα και ασφάλειά της, προκειμένου να άρει το βέτο της. Επίσης ότι στη Βόρεια Μακεδονία θα ενισχυθεί το πλαίσιο της πολυεθνικής κοινωνίας μέσω της συμπερίληψης και του βουλγαρικού αφηγήματος.

Προτείνεται, μάλιστα, να συμπεριληφθούν στο Σύνταγμα της χώρας και οι «Βούλγαροι», και ως εκ τούτου στις «Ενώσεις των Βουλγάρων» θα χορηγηθεί προστασία και ιδιαίτερη μέριμνα εκ μέρους του κράτους, ώστε να καλλιεργούν, να προωθούν και να μελετούν τη δική τους πτυχή των ιστορικών γεγονότων και αυτό θα είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο.

Να σημειωθεί ότι η Βουλγαρία τις τελευταίες δεκαετίες έχει «μοιράσει» σε τουλάχιστον εκατό χιλιάδες πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας βουλγαρικά διαβατήρια. Οι πιο πολλοί, βέβαια, τα πήραν επειδή ήθελαν να μεταναστεύσουν εκτός της χώρας τους, προς ανεύρεση εργασίας.

«Εθνικά αφηγήματα»

Στο non paper, ακόμα, προστίθεται ότι η πλειονότητα του σλαβικού πληθυσμού, που αυτοπροσδιορίζεται ως «Μακεδόνες» θα διατηρήσει το δικό της «εθνικό αφήγημα», όπως εξίσου θα διατηρηθεί και το βουλγαρικό «εθνικό αφήγημα».

«Αυτό προϋποθέτει -υποστηρίζουν τα ΜΜΕ ότι γράφει ο συντάκτης του non paper- ότι θα υπάρχει ενιαία, πραγματική αλήθεια που θα προκύπτει από την εμπειρική επιστημονική δραστηριότητα, στην οποία ωστόσο θα επιτραπεί δυαδική πτυχή για τον καθορισμό του εθνικού πλαισίου και της σημασίας για αμφότερες τις εθνικές ταυτότητες. Το δυαδικό μοτίβο θα πρέπει να εφαρμοστεί και στο εκπαιδευτικό σύστημα με διπλή εξήγηση του πλαισίου των ιστορικών γεγονότων, συμπεριλαμβανομένου τόσο του «μακεδονικού» όσο και του βουλγαρικού αφηγήματος».

Επιπλέον, «το θέμα της γλώσσας και της χρήσης της συντετμημένης ονομασίας θα πρέπει να επιλυθεί σύμφωνα με τις προτάσεις των προεδριών της ΕΕ (της γερμανικής, της πορτογαλικής και της σλοβενικής)».