Ενώπιον νέων αυξήσεων σε σειρά προϊόντων αναμένεται να βρεθούν οι καταναλωτές το επόμενο διάστημα. Ειδικά προϊόντα που συνδέονται με το παραγωγικό δυναμικό των εμπόλεμων περιοχών και μέχρι πρότινος εισάγονταν από Ουκρανία και Ρωσία βρίσκονται στην “πρώτη γραμμή”.

Έτσι, άλευρα και ηλιέλαιο είναι σε διαρκή άνοδο, με τους προμηθευτές να στέλνουν μηνύματα στην αγορά για νέες αυξήσεις το επόμενο διάστημα. ‘Ηδη, πληροφορίες αναφέρουν ότι στα άλευρα έχει δοθεί “σήμα” για νέες ανατιμήσεις τον Απρίλιο που φτάνουν και το 30%. Στο δε, ηλιέλαιο ήδη οι τιμές από τον περασμένο Αύγουστο έχουν τριπλασιαστεί με την τιμή του ανά λίτρο να προσεγγίζει ακόμη και αυτήν του ελαιολάδου. Παράλληλα βέβαια ο φόβος ελλείψεων οδηγεί ήδη πολλές αλυσίδες χονδρικής σε ορισμό πλαφόν στις προμήθειες ώστε να μην δημιουργηθεί αδιέξοδο στην αγορά.

Οι αιτίες

Με βάση παράγοντες, πάντως, της αγοράς το όλο κλίμα είναι άκρως ευνοϊκό για μια “τέλεια καταιγίδα”. Σταχυολογώντας αναφέρουν:

Το ενεργειακό κόστος έχει εκτοξευθεί και έτσι πιέζει σημαντικά τόσο τα κόστη παραγωγής σε αγροτικά προϊόντα, όσο και λειτουργίας των αλυσίδων λιανικής. Είναι χαρακτηριστικό ότι μεγάλη ελληνική αλυσίδα σούπερ μάρκετ από 600.000 λογαριασμό ρεύματος που πλήρωνε για τα φυσικά της καταστήματα κάθε μήνα, έχει φτάσει να δίνει 1.800.000 ευρώ. Αυτή η κατάσταση, όπως τονίζεται εάν συνεχιστεί για πολύ, θα οδηγήσει σε “κούρεμα” κερδών και βέβαια ζημιές, που για πολλούς, ειδικά αδύναμους οικονομικά, φέρει μια νέα δοκιμασία βιωσιμότητας. Και γιαυτό άλλωστε τα περιθώρια “απορρόφησης” αυξήσεων ολοένα και περιορίζονται στον τελευταίο κρίκο της αλυσίδας αξίας.

Οι απειλές ελλείψεων έχουν οδηγήσει πολλούς προμηθευτές σε “κράτημα” αποθεμάτων ώστε να πετύχουν καλύτερες τιμές. Χαρακτηριστική η αναφορά του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης Γιώργου Γεωργαντά στη Βουλή όπου παρουσιάζοντας, την τροπολογία για την υποχρέωση ταχείας καταγραφής των αποθεμάτων συγκεκριμένων αγροτικών προϊόντων και τροφίμων από τις επιχειρήσεις, ο υπογράμμισε πως: “Η μη ομαλή εξέλιξη της αγοράς δίνει σε μερικούς την αίσθηση ότι θα μπορέσουν να κερδοσκοπήσουν σε βάρος των αγροτών και των κτηνοτρόφων. Δεν πρόκειται να το επιτρέψουμε”. “Υπάρχει η αίσθηση ότι κάποιοι από τους εμπλεκόμενους στην εφοδιαστική αλυσίδα δεν μετέχουν στην προσπάθεια αντιμετώπισης της συγκυρίας. Με την τροπολογία υποχρεώνουμε τις επιχειρήσεις που ασχολούνται με πώληση ζωοτροφών, λιπασμάτων κ.α. να δηλώνουν τα αποθέματά τους. Δεν θα επιτρέψουμε σε κανένα να κερδοσκοπήσει”, ανέφερε χαρακτηριστικά.

Τα ζητήματα με τις εφοδιαστικές αλυσίδες διεθνώς έχουν ωθήσει τις τιμές προς τα πάνω λόγω της αυξημένης ζήτησης που καταγράφεται, μετά την ανάκαμψη από την πανδημία αλλά και την διαδικασία αποθεματοποίησης που καταγράφεται λόγω πολέμου. Ενδεικτική η αναφορά χθες του Ελευθέριου Σαϊτη προέδρου του Ομίλου που ελέγχει τις εταιρίες τροφίμων Κρόνος, Intercomm και Agrophoenix με μεγάλες εξαγωγές που ξεπερνούν τα 200 εκατομμύρια. Όπως τόνισε χθες σε συνέντευξη τύπου της ΕΥ για την παρουσίαση των επιχειρηματικών βραβείων της χρονιάς η κρίση και η κατάσταση στην Ουκρανία οδηγεί πολλούς καταναλωτές σε όλον τον κόσμο σε αποθεματοποίηση. Ο ίδιος μάλιστα τόνισε την ανάγκη η χώρα να διασφαλίσει το “διατροφικό της ισοζύγιο”.

Η εμπλοκή των traders στις αγορές των πρώτων υλών – commodities – και ενέργειας δημιουργεί όρους κερδοσκοπίας στην αγορά και βέβαια ωθεί τις τιμές. Επίσης χαρακτηριστική η χθεσινή αναφορά, κατά τη διάρκεια της ίδιας εκδήλωσης, του Γιώργου Μυλωνά, προέδρου της Alumil στον κλάδου του αλουμινίου, όπου βέβαια οι τιμές έχουν κτυπήσει “ταβάνι”. “Ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται. Έχουν τρελάνει τις τιμές οι Traders. Πχ προχθες φορτώσαμε ένα πλοίο από τη Ρωσία χωρίς κανένα πρόβλημα”, τόνισε σημειώνοντας ότι τώρα όλοι σπεκουλάρουν και το πραγματικό ζήτημα θα υπάρξει όταν σταματήσει η ροή του εμπορίου σε πραγματική βάση. “Τώρα δεν υπάρχει πρόβλημα, αλλά δείτε τις τιμές. Σε αυτό συνεισφέρει και το χαμηλό κόστος χρήματος. Οι Traders βοηθιούνται καθώς έχουν πρόσβαση σε φθηνή χρηματοδότηση, κι έχουν χαμηλό κόστος χρήματος”, ανέφερε φωτογραφίζοντας μια χρηματιστηριακή κερδοσκοπία με τις τιμές και τα συμβόλαια μελλοντικης εκπληρωσης, χωρίς να υπάρχει αντικειμενικό ζήτμα. “Αλλά η αύξηση του κόστους χρήματος θα ‘προσγειώσει’ και αυτούς”, τόνισε με νόημα.

Πληθωριστικά σενάρια

Στο φόντο πάντως των παραγόντων αυτών αλλά και της διαρκούς και έντονης ανησυχίας για τη λειτουργία του τομέα προσφοράς στην οικονομία ο πληθωρισμός θεριεύει. Με βάση, μάλιστα, την τελευταία έκθεση της Εθνικής Τράπεζας εκτιμάται θα επιβαρυνθεί ο ρυθμός ανάπτυξη της οικονομίας στο 3,0% για το 2022, από 4,4% που εκτιμούσε τον Δεκέμβριο του 2021, ενώ προβλέπεται ότι ο πληθωρισμός θα εκτιναχτεί στο 8,0%-8,5% τον Μάρτιο με Απρίλιο του 2022. Σύμφωνα με την έκθεση, η κλιμάκωση της κρίσης στην Ουκρανία, πέραν των τραγικών συνεπειών της, αποτελεί μία νέα εστία οξείας οικονομικής αβεβαιότητας, η οποία επιτείνει τις πληθωριστικές προκλήσεις – οδηγώντας τις τιμές ενέργειας και βασικών πρώτων υλών σε νέα ιστορικά υψηλά – και αναπόφευκτα επιβαρύνει τις οικονομικές επιδόσεις του 2022.

Όπως αναφέρεται από την ΕΤΕ, οι πληθωριστικές επιδράσεις εντείνονται – με τον εγχώριο πληθωρισμό να ανέρχεται σε υψηλό 25ετίας, στο 7,2% το Φεβρουάριο – με τη διάχυση των εισαγόμενων πληθωριστικών επιδράσεων να αποδυναμώνει το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και να αυξάνει το κόστος παραγωγής των επιχειρήσεων, με αρνητικές επιπτώσεις και στην κερδοφορία του εταιρικού τομέα (ο οποίος προφανώς προσπαθεί να απορροφήσει τμήμα του αυξημένου κόστους εισροών, ώστε μην το μετακυλήσει σε μεγάλο βαθμό στον τελικό καταναλωτή).

news247.gr