Σήμα κινδύνου για το φορολογικό σύστημα – Επιταχύνει τη διεύρυνση των ανισοτήτων και το δημογραφικό

Αναλυτική κριτική στο φορολογικό σύστημα ασκεί με ανάλυσή του το Ινστιτούτο Ερευνών της ΓΣΕΕ με τίτλο ““Η άνιση κατανομή του φορολογικού βάρους στα νοικοκυριά στην Ελλάδα”. Συγκεκριμένα, η μελέτη εκπονήθηκε από την Καθηγήτρια του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ κ. Γεωργία Καπλάνογλου και εξετάζει τη μεταβολή του φορολογικού βάρους των νοικοκυριών από το 2008 μέχρι το 2019, εστιάζοντας στον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων και στους έμμεσους φόρους.

“Ποιος πληρώνει τους φόρους στην Ελλάδα; Το ερώτημα αυτό αποτελεί ένα από τα πιο πολυσυζητημένα θέματα οικονομικής πολιτικής ειδικά κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης που βιώνει η χώρα από το 2009. Την περίοδο αυτή η φορολογική επιβάρυνση αυξήθηκε σε όλα τα εισοδηματικά στρώματα, καθώς σημαντικές αυξήσεις των φορολογικών συντελεστών συμβάδισαν με μειώσεις των εισοδημάτων. Η μελέτη εξετάζει τη μεταβολή του φορολογικού βάρους των νοικοκυριών από το 2008 και μετά, εστιάζοντας στον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων και στους έμμεσους φόρους.” αναφέρει η μελέτη που σημειώνει:

“Συνδυαστικά οι δύο αυτές κατηγορίες αποφέρουν πάνω από το 75% των συνολικών φορολογικών εσόδων του κράτους. Αξιοποιώντας βάσεις μικροδεδομένων από Έρευνες Οικογενειακών Προϋπολογισμών της ΕΛΣΤΑΤ και δεδομένα της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων για το εισόδημα και τη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων, εξετάζεται η μεταβολή του φορολογικού βάρους και η κατανομή του στα ελληνικά νοικοκυριά και αξιολογούνται πλευρές της διανεμητικής δικαιοσύνης του φορολογικού συστήματος.”

Σύμφωνα με τη μελέτη “Η δυσκολία να εντοπίσουν οι φορολογικές αρχές τα πραγματικά εισοδήματα έχει οδηγήσει σε στρεβλώσεις την αρχιτεκτονική του συστήματος, η οποία, κακώς βέβαια, χρησιμοποιείται για να αντιμετωπιστεί η φοροδιαφυγή. Για παράδειγμα, το επιχειρηματικό εισόδημα φορολογείται από το πρώτο ευρώ ανεξάρτητα από το εάν τα σχετικά εισοδήματα έχουν δηλωθεί με ακρίβεια ή όχι, η μικρή μείωση φόρου που σχετίζεται με τα παιδιά δεν ενεργοποιείται όταν τα εισοδήματα προέρχονται από επιχειρηματική δραστηριότητα, ενώ ένα πολύπλοκο σύστημα τεκμηρίων προσθέτει μεν αρκετά δισεκατομμύρια ευρώ στη φορολογητέα ύλη, δεν φαίνεται όμως να εντοπίζει υψηλά εισοδήματα που δεν δηλώνονται και από τα οποία θα προέκυπταν σημαντικά φορολογικά έσοδα. Παράλληλα, η προοδευτικότητα του συστήματος φορολογίας εισοδήματος εξαντλείται σε πολύ βραχύ εύρος εισοδημάτων, με τον ανώτατο οριακό συντελεστή να εφαρμόζεται είτε το ατομικό εισόδημα είναι 40.000 ευρώ είτε πολλές δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ. Αυτά όλα οδηγούν σε υπέρμετρη φορολόγηση αυτών που δεν θέλουν ή δεν μπορούν να αποκρύψουν εισοδήματα και σε αύξηση του κόστους συμμόρφωσης και του διοικητικού κόστους του συστήματος για όλους.”

Το σύστημα επιτείνει το δημογραφικό πρόβλημα

Όπως αναφέρει ο Γιάννης Πούπκος οικονομολόγος και γενικός σύμβουλος της ΓΣΕΕ, Υποψήφιος Βουλευτής ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Βόρειου Τομέα Αθηνών το όλο σύστημα εντείνει το μεγάλο πρόβλημα του δημογραφικού. “Σύμφωνα με τη σημερινή, επιστημονικά τεκμηριωμένη, μελέτη του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ για την φορολογία της χώρας, αποδεικνύεται ξεκάθαρα ότι το φορολογικό μας σύστημα είναι

1. βαθύτατα άδικο

2. μη αποτελεσματικό και

3. επιτείνει το δημογραφικό μας πρόβλημα.

Γεγονός πραγματικά εξωφρενικό στις ημέρες μας, με τον πληθυσμό μας συνεχώς να μειώνεται.

Διότι όσο πιο πολλά παιδιά έχεις τόσο μεγαλύτερη φορολογική επιβάρυνση υφίστασαι (η χώρα μας βρίσκεται στη χειρότερη θέση σε επίπεδο χωρών του ΟΟΣΑ)” αναφέρει ο Γιάννης Πούπκος και συμπληρώνει:

“Ταυτόχρονα ενώ στην Ε.Ε., κατά μέσο όρο, σε κάθε 1 ευρώ άμεσων φόρων αντιστοιχεί 1 ευρώ έμμεσων φόρων, σύμφωνα με την πρόβλεψη του προϋπολογισμού του 2023 της σημερινής Κυβέρνησης, η αναλογία στη χώρα μας άμεσων προς έμμεσων φόρων θα ανέβει στο ποσοστό του 1 προς 3! Διεύρυνση δηλαδή αντί για μείωση της αδικίας.

Είναι προφανές ότι χρειάζονται βαθιές προοδευτικές τομές ώστε να χτίσουμε ένα νέο, δίκαιο φορολογικό σύστημα, όπου θα χτυπηθεί η φοροδιαφυγή, η προοδευτική φορολόγηση δεν θα υπονομεύεται με διάφορα τερτίπια, θα υπάρχει άλλη αναλογία άμεσων προς έμμεσων φόρων και δεν θα τιμωρούνται οι έντιμοι φορολογούμενοι” αναφέρει σχετικά.

Οι κλίμακες

Να σημειωθεί ότι, με βάση τη μελέτη, “αναφορικά με τις επιλογές πολιτικής, η υπαγωγή διαφορετικών κατηγοριών εισοδημάτων σε διαφορετικές κλίμακες ή η προκλητικά χαμηλή αυτοτελής φορολόγηση των μερισμάτων είναι παραδείγματα επιλογών που δεν προάγουν ούτε την κοινωνική δικαιοσύνη αλλά ούτε και την ενίσχυση των φορολογικών εσόδων. Παράλληλα, οι μεταρρυθμίσεις που υιοθετήθηκαν στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης σήμαναν την ουσιαστική εγκατάλειψη της πολιτικής φορολογικών ελαφρύνσεων για τις οικογένειες με παιδιά. Η απλοποίηση των φορολογικών διατάξεων και η διεύρυνση της φορολογικής βάσης θα μπορούσαν, ενδεχομένως, να δικαιολογήσουν τέτοιες μεταρρυθμίσεις εις βάρος των οικογενειών, αν παράλληλα ενισχύονταν με αποφασιστικό τρόπο οι πολιτικές ουσιαστικής υποστήριξης των οικογενειών με παιδιά με άλλους τρόπους. Η δραματική επιδείνωση των δεικτών παιδικής φτώχειας που διαπιστώνεται σε πλήθος ερευνών που αναφέρθηκαν παραπάνω αποδεικνύει, όμως, τη βαθιά ελλειμματική αντιμετώπιση των οικογενειών από τις κρατικές πολιτικές.”

Ανισότητες

Η μέλετη, υπογραμμίζει, δε, ότι “ειδικά το αίτημα για προοδευτική φορολογία έχει πλέον αναδειχθεί κυρίαρχο σε παγκόσμιο επίπεδο, επειδή η αποδυνάμωση των αναδιανεμητικών χαρακτηριστικών των φορολογικών συστημάτων τις τελευταίες δεκαετίες θεωρείται ότι έχει συμβάλλει αποφασιστικά στην αύξηση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων σε πρωτοφανή και πλέον απειλητικά επίπεδα.”

Γιώργος Αλεξάκης

news247.gr

ISTOCKPHOTO