Σοβαρές σκιές διαφάνειας και εύλογα ερωτήματα εγείρονται γύρω από τη διαδικασία που ακολουθούν τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (ΕΑΣ) για την απομάκρυνση εκρηκτικών από τις εγκαταστάσεις τους στο Λαύριο, σε ένα έργο ύψους σχεδόν 18,5 εκατ. ευρώ χωρίς ΦΠΑ (άνω των 23 εκατ. με ΦΠΑ), το οποίο προωθείται με διαδικασίες «fast track» και χωρίς ανοικτό διαγωνισμό.

Την ώρα που οι κάτοικοι της περιοχής ζουν εδώ και χρόνια υπό τη σκιά ενός πιθανού βιομηχανικού ατυχήματος, τα ΕΑΣ επέλεξαν να ακυρώσουν έναν ανοικτό διεθνή διαγωνισμό συνολικού ύψους περίπου 44 εκατ. ευρώ, ο οποίος βρισκόταν ήδη σε εξέλιξη και αφορούσε τη συνολική απορρύπανση του χώρου, για να προχωρήσουν αιφνιδιαστικά σε διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση – ουσιαστικά μια μορφή απευθείας ανάθεσης.

Η νέα πρόσκληση απευθύνθηκε σε περιορισμένο κύκλο εταιρειών: Enviroplan, Antipollution ΑΕ (συμφερόντων του Βύρωνα Βασιλειάδη), Polyeco (συμφερόντων του Γιάννη Πολυχρονόπουλου), AECOM και Intergeo ΕΠΕ Τεχνολογία Περιβάλλοντος – και αφορά μόνο ένα μικρό τμήμα του προβλήματος: την απορρύπανση δέκα δεξαμενών που περιέχουν περίπου 40 τόνους εκρηκτικών, τη στιγμή που στις εγκαταστάσεις του Λαυρίου εκτιμάται ότι βρίσκονται συνολικά έως και 220 τόνοι ισχυρών και εξαιρετικά ασταθών εκρηκτικών υλών.

Το ερώτημα που προκύπτει είναι αμείλικτο:
πώς δικαιολογείται η δαπάνη σχεδόν 20 εκατ. ευρώ για την απομάκρυνση μόλις του 20% των επικίνδυνων υλικών, όταν ο ακυρωθείς διαγωνισμός για το σύνολο του προβλήματος είχε προϋπολογισμό περίπου 44 εκατ. ευρώ;

Ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα και περιορισμένος ανταγωνισμός

Η επίκληση του κατεπείγοντος, με προθεσμία υποβολής προσφορών εντός μόλις επτά εργάσιμων ημερών και μάλιστα παραμονή Χριστουγέννων, εντείνει τις υποψίες περί προσχηματικής διαδικασίας. Η αποσφράγιση των προσφορών μόλις μισή ώρα μετά τη λήξη της προθεσμίας προκαλεί εύλογα ερωτήματα για το αν υπήρχε πραγματική πρόθεση ουσιαστικού ανταγωνισμού ή αν το αποτέλεσμα ήταν ήδη προδιαγεγραμμένο.

Παράλληλα, οι όροι τεχνικής επάρκειας φαίνεται να αποκλείουν εταιρείες με αποδεδειγμένη εμπειρία σε αντίστοιχα έργα, καθώς δεν αναγνωρίζονται επιμέρους επιτυχώς εκτελεσθέντα έργα, αλλά απαιτείται μία και μοναδική «ενιαία» σύμβαση συγκεκριμένων χαρακτηριστικών. Όροι που, σύμφωνα με καταγγελίες, λειτουργούν αποτρεπτικά και ενισχύουν τους ψιθύρους περί «φωτογραφικής» προκήρυξης.

Σκιές για τον «εκλεκτό»

Στην αγορά κυκλοφορούν ήδη έντονοι ψίθυροι για τον «εκλεκτό» που προορίζεται να αναλάβει το έργο–μαμούθ, γεγονός που ενισχύει τις καταγγελίες περί αδιαφάνειας και προσχηματικού ανταγωνισμού. Την ίδια στιγμή, η Εταιρεία Μελετών Λαυρεωτικής έχει προσφύγει επισήμως στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ζητώντας ευρωπαϊκή εποπτεία σε κάθε μελλοντική προκήρυξη, λόγω του εξαιρετικά υψηλού κινδύνου για τη δημόσια ασφάλεια και το περιβάλλον.

Ένα πρόβλημα που δεν «μπαλώνεται»

Το ζήτημα της απορρύπανσης στο Λαύριο δεν προσφέρεται για αποσπασματικές λύσεις και εργολαβίες της τελευταίας στιγμής. Πρόκειται για έναν χώρο με τεράστιο περιβαλλοντικό και εκρηκτικό φορτίο, γνωστό εδώ και δεκαετίες στις αρμόδιες αρχές, και όχι για μια «έκτακτη» κατάσταση που προέκυψε αιφνιδίως.

Η επιλογή της ακύρωσης ενός ανοικτού διεθνούς διαγωνισμού και της αντικατάστασής του με μια διαδικασία περιορισμένης συμμετοχής, με λιγότερα χρήματα αλλά και πολύ μικρότερο αντικείμενο, αφήνει πίσω της περισσότερα ερωτήματα από όσα απαντά. Και όσο αυτά τα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα, τόσο θα ενισχύονται οι υποψίες ότι στο Λαύριο δεν παίζεται απλώς ένα έργο απορρύπανσης – αλλά ένα ακόμη παιχνίδι εκατομμυρίων με θολούς κανόνες.

edolio5.com