Σκληρό παζάρι βορρά-νότου για δημοσιονομικά και Σύμφωνο Σταθερότητας – Έρχεται “καυτό” φθινόπωρο, τι αναμένει η Αθήνα

Τα νέα δεδομένα που έχουν επιφέρει η πανδημία και βέβαια ο πόλεμος στην Ουκρανία θέτουν στο προσκήνιο την ανάγκη για μεγάλες θεσμικές αλλαγές στην ΕΕ και ειδικά στο Σύμφωνο Σταθερότητας, που ήδη έχει ζωή πολλών δεκαετιών. Πλέον, η ύφεση “χτυπάει την πόρτα” και των μεγάλων οικονομιών του βορρά και ειδικά της Γερμανίας, που ήδη βλέπει το μοντέλο που είχε υιοθετήσει τις δεκαετίες μετά την Επανένωση και την περίφημη “Ατζέντα 2000”, να κλονίζεται.

Πλέον, δεν υπάρχει η φθηνή ρωσική ενέργεια, υπάρχει σε συμβολικό και ουσιαστικό επίπεδο επιστροφή στον άνθρακα, απαιτούνται μεγάλες αμυντικές δαπάνες κι άρα βάρη στον προϋπολογισμό, ενώ το μοντέλο μεταρρυθμίσεων που είχε ακολουθηθεί μετά την Επανένωση, κι είχαν οδηγήσει τη Γερμανική οικονομία σε κυριαρχία στην Ευρωζώνη αλλά και σε ένα έντονο εξαγωγικό προσανατολισμό, κύρια στις αναδυόμενες αγορές, από μόνο του δε φτάνει. Ο πληθωρισμός απειλεί και βέβαια σηματοδοτεί και το ξύπνημα των ιστορικών ανακλαστικών. Όλα αυτά πάνε τη Γερμανία πολύ πίσω και την οδηγούν σε μια αναζήτηση νέων ρόλων και στίγματος.

Έτσι αναπόφευκτα μπαίνει το ζήτημα των αναθεωρήσεων των πολιτικών εκείνων, που σφράγισαν την πορεία της ΕΕ μέχρι τώρα και βασίστηκαν σε ένα αυστηρό Σύμφωνο Σταθερότητας και μια δημοσιονομική εκδοχή που δεν αφήνει περιθώρια για ελιγμούς σε περιπτώσεις κρίσεων.

“Καυτό” φθινόπωρο

Ήδη, με βάση αναφορές παραγόντων της ΕΕ το φθινόπωρο αναμένεται θερμό, Όπως μεταφέρει η η DW, αναμεταδίδοντας συνέντευξη του Γερμανού υπ. Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ στην οικονομική εφημερίδα Handelsblatt το φθινόπωρο οι διαπραγματεύσεις αναμένονται σκληρές, εφόσον για την όποια πρόταση της Κομισιόν περί μεταρρύθμισης του Συμφώνου απαιτείται συμφωνία και των 27 κρατών-μελών και έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Σύμφωνα με δηλώσεις του Ιταλού Επιτρόπου Οικονομικών Πάολο Τζεντιλόνι θα πρέπει να αναζητηθεί ισορροπία μεταξύ μιας ρεαλιστικής απομείωσης του δημόσιου χρέους αλλά και «των τεράστιων επενδυτικών αναγκών» σε όλες τις χώρες της ΕΕ.

Επισήμως οι ιδέες Λίντνερ αναμένεται να συζητηθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο το φθινόπωρο, ενώ η συζήτησή τους δεν αναμένεται εύκολη. Υπάρχουν ήδη διαφορετικά «στρατόπεδα» εντός της ΕΕ ως προς το ζήτημα της μεταρρύθμισης του Συμφώνου Σταθερότητας, με τη Γερμανία να απορρίπτει την ιδέα χαλάρωσης των ευρωπαϊκών κανόνων δημοσιονομικής πειθαρχίας.

Αισιοδοξία της Αθήνας

Μιλώντας, χθες, πάντως, στην ΕΡΤ 1, ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας εξέφρασε την αισιοδοξία του ότι θα αμβλυνθούν οι απόψεις των “σκληρών” του βορρά και ότι τελικά θα επιτευχθεί μια ευρωπαϊκή λύση. Απαιτούνται, όπως ανέφερε ο κ. Σταϊκούρας, γενναίες ευρωπαϊκές λύσεις για την ακρίβεια (με αιχμή τις τιμές του φυσικού αερίου), δηλώνοντας “πιο αισιόδοξος από ό,τι πριν από λίγους μήνες για κοινή ευρωπαϊκή λύση”. Υπενθυμίζεται ότι ήδη κράτη μέλη του Νότου έχουν ζητήσει όχι μόνο αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο είναι δομημένες οι ενεργειακές αγορές αλλά και μια συνολική αναθεώρηση των δημοσιονομικών στόχων του Συμφώνου αλλά και της φιλοσοφίας του.

Έχοντας “καεί” από τις αυστηρές διατάξεις του κράτη μέλη όπως η Ελλάδα, που οδηγήθηκε σε φαινόμενα κοινωνικής ερήμωσης με τα μνημόνια, που βασίστηκαν, καθ ομολογία, σε λανθασμένες συνταγές αναζητούν την επόμενη μέρα σε ένα πιο χαλαρό Σύμφωνο.

Η Γερμανία

Στον αντίποδα με βάση όσα ανέφερε στην οικονομική Γερμανική εφημερίδα ο Γερμανός υπ. Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ, επικεφαλής του FDP, των Γερμανών Φιλελευθέρων, παραδοσιακών εκφραστών του “σκληρού πυρήνα” του Γερμανικού οικονομικού κατεστημένου, πρέπει και πάλι να προταχθεί η δημοσιονομική πειθαρχία. Βέβαια, πάντα πριν την εκκίνηση της διαπραγμάτευσης και με τα ακροατήρια να είναι πολλαπλά, οι θέσεις απηχούν μια πρώτη τοποθέτηση και οχι μαι τελική θεώρηση, ειδικά πλέον τώρα που το οικονομικό αφήγμα της Γερμανίας δοκιμάζεται.

Πάντως με βάση τη Handelsblatt η κατεύθυνση προς την οποία θα κινηθεί η μεταρρύθμιση εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις θέσεις της γερμανικής κυβέρνησης με τον Φιλελεύθερο υπ. Οικονομικών να τονίζει ότι “η Γερμανία παραμένει υπέρμαχος της πολιτικής δημοσιονομικής σταθερότητας”.

Όχι νέα χρέη άνω του 3% του ΑΕΠ ετησίως

“Απαιτείται ένας αξιόπιστος και φιλόδοξος δρόμος για την απομείωση του χρέους” αναφέρει χαρακτηριστικά ο Γερμανός υπουργός σημειώνοντας μάλιστα ότι “επί της αρχής η γερμανική κυβέρνηση είναι σύμφωνη” με τις προτάσεις του.

Σχηματικά λοιπόν σύμφωνα με τον Κρίστιαν Λίντνερ θα πρέπει αρχικά να διατηρηθούν οι ισχύοντες ευρωπαϊκοί κανόνες περί δημόσιου χρέους: Τα κράτη-μέλη λοιπόν δεν θα πρέπει να δημιουργούν νέα χρέη ξεπερνώντας το 3% του ΑΕΠ ετησίως, ενώ το συνολικό ποσοστό δημόσιου χρέους δεν θα πρέπει να ξεπερνά το 60%.

Όπως παρατηρεί η οικονομική εφημερίδα, μετά και την περίοδο της πανδημίας, το δημόσιο χρέος σε πολλές χώρες εκτοξεύθηκε, με την πλειοψηφία των κρατών-μελών έκτοτε να «παραβιάζουν» τους κανόνες για το χρέος (κανόνες του Μάαστριχτ).

“Πολλές χώρες είναι τόσο βαριά χρεωμένες που δεν είναι σαφές πώς θα μπορούσαν να μειώσουν τα επίπεδα του χρέους τους κάτω από το όριο του Μάαστριχτ δηλαδή στο 60% του ΑΕΠ. Το ποσοστό χρέους στην Ελλάδα είναι 185%, στην Ιταλία είναι 150%” παρατηρεί η οικονομική εφημερίδα.

Δεσμευτικοί μεσοπρόθεσμοι στόχοι

Ο Κρίστιαν Λίντνερ ζητά επιπλέον μέσω της Handelsblatt οι λεγόμενοι μεσοπρόθεσμοι στόχοι για το ετήσιο διαρθρωτικό έλλειμα να γίνουν υποχρεωτικοί για τα κράτη-μέλη κάτι που δεν ισχύει μέχρι τώρα.

Όπως αναφέρει ο Κρ. Λίντνερ: “Μέχρι στιγμής οι σχετικές αποφάσεις βασίζονταν στη διακριτική ευχέρεια της Κομισιόν (…) Η πρότασή μου αποσκοπεί στο να καταστήσει δεσμευτικούς τους μεσοπρόθεσμους δημοσιονομικούς στόχους”.

Σύμφωνα με την πρόταση Λίντνερ “τα κράτη-μέλη δεν θα πρέπει να εμφανίζουν στους προϋπολογισμούς τους διαρθρωτικό έλλειμμα άνω του 0,5% ετησίως ή τουλάχιστον να προσεγγίζουν σταδιακά τον στόχο αυτό”. Το διαρθρωτικό έλλειμμα αποτελεί «εργαλείο» για την κατάστρωση ενός βιώσιμου δημοσιονομικού σχεδιασμού.

Όπως και για τη Γερμανία όσο και για την Ευρωπαϊκή Ένωση ο Κρίστιαν Λίντνερ υποστηρίζει επίσης την ιδέα σταθερά ισοσκελισμένων προϋπολογισμών μακροπρόθεσμα. Μόνο που στη δεδομένη συγκυρία μια τέτοια απόφαση σε άμεση εφαρμογή οδηγεί σε σκληρή λιτότητα.

Γιώργος Αλεξάκης

news247.gr

SHUTTERSTOCK