Σκληρό πόκερ για τις αμυντικές δαπάνες στην Ευρώπη: Η Αθήνα αναζητά δημοσιονομική ευελιξία»

Η ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης για τις αμυντικές δαπάνες στην Ευρώπη αναμένεται μέχρι τον Ιούνιο. Κατά το καλοκαίρι, όταν η κυβέρνηση θα αρχίσει να διαμορφώνει το πακέτο φοροελαφρύνσεων και εισοδηματικών ενισχύσεων για το 2026, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θα αποκαλύψει τη δημοσιονομική ευελιξία που θα εξασφαλίσει μέσω της ενεργοποίησης της ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες.

Παρά τις φωνές σε εθνικό επίπεδο που προτείνουν την αξιοποίηση των επιπλέον πόρων για κοινωνικές παροχές, το γενικότερο ευρωπαϊκό πλαίσιο δείχνει ότι η κατεύθυνση θα είναι προς την Άμυνα, στο πλαίσιο της ενίσχυσης της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ απέναντι στις διεθνείς προκλήσεις. Σύμφωνα με τη «Λευκή Βίβλο» της Κομισιόν, η νέα ρήτρα διαφυγής επιτρέπει στα κράτη μέλη να επενδύσουν έως και 1,5% του ΑΕΠ τους ετησίως σε άμυνα, χωρίς αυτές οι δαπάνες να καταγράφονται στο έλλειμμα.

Η Ελλάδα, τα τελευταία 50 χρόνια μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, δαπανά σημαντικά κονδύλια για την αμυντική θωράκιση της χώρας, τα οποία τα τελευταία χρόνια, μαζί με τις συντάξεις των στρατιωτικών, υπερβαίνουν το 3%. Έτσι, η χώρα μας θα διαθέσει ακόμη περισσότερα σε Άμυνα και εξοπλιστικά προγράμματα, αλλά θα μπορέσει επίσης να επωφεληθεί από τη ρήτρα για να κατευθύνει πόρους σε άλλους τομείς, όπως η Παιδεία, η ενίσχυση των νοσοκομείων, ή η χρηματοδότηση του σχεδίου ανάταξης του ελληνικού σιδηροδρόμου. Οτιδήποτε περισσεύει από αυτές τις δαπάνες, θα μπορούσε να ενσωματωθεί στο πακέτο εξαγγελιών του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ τον Σεπτέμβριο.

Πώς θα εφαρμοστεί η ρήτρα διαφυγής

Για να ενεργοποιήσουν τη ρήτρα, οι χώρες πρέπει να υποβάλουν αίτημα μέχρι το τέλος Απριλίου 2025. Η Κομισιόν θα εξετάσει τα αιτήματα και θα διατυπώσει συστάσεις τον Ιούνιο του 2025, με το Συμβούλιο της ΕΕ να παίρνει την τελική απόφαση τον Ιούλιο 2025.

Η ρήτρα θα ισχύσει για τέσσερα χρόνια (2025-2028) και μετά το 2028, η ΕΕ θα αξιολογήσει αν απαιτείται παράταση.

Δημοσιονομική ευελιξία

Το ανώτατο όριο της δημοσιονομικής ευελιξίας για κάθε κράτος μέλος είναι το 1,5% του ΑΕΠ ετησίως. Οι επιπλέον δαπάνες θα υπολογίζονται σε σχέση με το 2021, το έτος πριν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Οι χώρες που έχουν ήδη αυξήσει τις αμυντικές τους δαπάνες μετά το 2021, θα μπορούν να υπολογίσουν αυτή την αύξηση ως μέρος της ρήτρας.

Για παράδειγμα, αν μια χώρα έχει ΑΕΠ 200 δισ. ευρώ, μπορεί να αυξήσει τις αμυντικές της δαπάνες έως 3 δισ. ευρώ ετησίως χωρίς να παραβιάζει τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ.

Η ευελιξία αφορά τόσο τις επενδύσεις όσο και τις τρέχουσες δαπάνες που σχετίζονται με την άμυνα. Συγκεκριμένα, καλύπτονται αγορές στρατιωτικού εξοπλισμού (πλοία, αεροσκάφη, άρματα μάχης, όπλα, συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας), κατασκευή και αναβάθμιση στρατιωτικών υποδομών (στρατιωτικές βάσεις, αποθήκες όπλων, δίκτυα επικοινωνιών), πρόσληψη και εκπαίδευση στρατιωτικού προσωπικού (στρατιώτες, αξιωματικοί, κυβερνοάμυνα), και έρευνα και ανάπτυξη στον τομέα της άμυνας (νέα τεχνολογία, τεχνητή νοημοσύνη, drones).

Σε κάθε περίπτωση, τα κράτη μέλη καλούνται να προμηθεύονται εξοπλισμό από ευρωπαϊκές εταιρείες, ενισχύοντας έτσι την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας.

topontiki.gr