ΣτΕ-Τουρκία: Η απόφαση που ξήλωσε το (ακροδεξιό) αφήγημα της κυβέρνησης

Η απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας να ακυρώσει την Κοινή Υπουργική Απόφαση με την οποία η Τουρκία είχε χαρακτηριστεί ως «ασφαλής τρίτη χώρα» δεν είναι απλώς μια θεσμική τομή. Είναι ένα νομικό ράπισμα κατά της ακροδεξιάς εργαλειοποίησης των προσφύγων από την παρούσα κυβέρνηση. Μέσα σε ένα τοξικό αφήγημα περί «εισβολέων» και «οχυρωμένων συνόρων», η κυβερνητική πρακτική στηριζόταν σε θεσμικά σαθρές και επικίνδυνες αποφάσεις, οι οποίες με μια επίφαση νομιμότητας ακύρωναν δικαιώματα, ισοπεδώνοντας την αρχή της ατομικής κρίσης κάθε αιτήματος ασύλου. Το Συμβούλιο της Επικρατείας έδωσε τέλος σε αυτή την αυθαιρεσία και αποκάλυψε την αλήθεια: η Τουρκία δεν είναι ασφαλής χώρα και η Ελλάδα δεν μπορεί να παριστάνει το ευρωπαϊκό φρούριο πάνω σε πτώματα και απελπισμένους ανθρώπους.

Το ανέκδοτο «ασφαλής Τουρκία»

Η ΚΥΑ των Υπουργών Εξωτερικών και Μετανάστευσης & Ασύλου, που ενέτασσε την Τουρκία στον κατάλογο ασφαλών τρίτων χωρών, αποδείχθηκε μια νομική φάρσα. Το ΣτΕ κατέρριψε το βασικό της επιχείρημα, καθώς στηρίχθηκε σε μια πρόχειρη και τυπική εισήγηση χωρίς ουσιαστική αξιολόγηση των κριτηρίων του νόμου. Η ελληνική κυβέρνηση επέλεξε να βαφτίσει ασφαλή μια χώρα που όχι μόνο καταπατά θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά και από το 2020 έχει αρνηθεί οποιαδήποτε επανεισδοχή αιτούντων άσυλο. Η υπουργική απόφαση ήταν πολιτικά βολική αλλά θεσμικά έκθετη. Και τώρα ακυρώθηκε, αποδομώντας το αφήγημα της δήθεν «προστασίας των ευρωπαϊκών συνόρων» από τις «ορδές των μεταναστών». Όλα αυτά ήταν προσχήματα για να συγκαλυφθεί μια πολιτική σκληρότητας, βίας και απανθρωπιάς.

Επέβαλε αφηγήματα περί «εισβολής», έκλεισε τα μάτια στις καταγγελίες για pushbacks, αδιαφόρησε για τις ευρωπαϊκές αποφάσεις και προχώρησε σε συστηματικές απορρίψεις ανθρώπων που δικαιούνταν προστασία. Η Ελλάδα δεν έχει πλέον περιθώρια να παίζει πολιτικά παιχνίδια με την ανθρώπινη ζωή.

Φυσικά, δεν είναι μόνο η ΚΥΑ που καταρρίφθηκε. Το ΣτΕ ακύρωσε και τις απορριπτικές αποφάσεις που είχαν εκδοθεί εναντίον αιτούντων άσυλο, κυρίως από το Αφγανιστάν. Οι άνθρωποι αυτοί δεν εξετάστηκαν ποτέ ως ανθρώπινες οντότητες με δικαίωμα στη ζωή, στην ασφάλεια και στη διεθνή προστασία. Αντιμετωπίστηκαν ως αριθμοί προς εκδίωξη, με βάση μια αυθαίρετη πολιτική επιλογή. Η απόφαση του ΣτΕ – σε πλήρη ευθυγράμμιση με τη νομολογία του ΔΕΕ – αποκαθιστά το αυτονόητο: κάθε αίτηση πρέπει να εξετάζεται επί της ουσίας. Η ακροδεξιά εμμονή της κυβέρνησης να ελέγχει τους πρόσφυγες με λογικές μαζικής εκκαθάρισης ηττήθηκε συντριπτικά.

Το ντροπιαστικό χρονολόγιο

Από το 2020, η Τουρκία αρνείται να δεχθεί οποιονδήποτε πρόσφυγα που πέρασε στην Ελλάδα. Η ελληνική κυβέρνηση το γνώριζε, αλλά αντί να το λάβει υπόψη, προχώρησε το 2021 και το 2023 σε ΚΥΑ που δήθεν τεκμηρίωναν την Τουρκία ως «ασφαλή». Όταν το ΔΕΕ τον Οκτώβριο του 2024 απεφάνθη ότι δεν μπορούν να απορρίπτονται αιτήσεις με τέτοια αιτιολογία, η κυβέρνηση αγνόησε την απόφαση.
Μόνο η παρέμβαση του ΣτΕ σταμάτησε την κατρακύλα. Η Ελλάδα σέρνεται ξανά πίσω από τα ευρωπαϊκά δικαστήρια, αποδεικνύοντας ότι η φιλοδοξία της κυβέρνησης δεν είναι η προστασία του δικαίου, αλλά η προστασία των μικροκομματικών εντυπώσεων με ακροδεξιά αρώματα.

Πολιτική εργαλειοποίησης

Η απόφαση αυτή δεν είναι απλώς νομική. Είναι πολιτική. Είναι καταδίκη ενός συστήματος εξευτελισμού των προσφύγων, μιας λογικής που κάνει την Ελλάδα ένα πεδίο παρανομιών και απανθρωπιάς. Η κυβέρνηση οργάνωσε μια πολιτική ασύλου ως θεσμικό εργαλείο αποτροπής και φόβου. Επέβαλε αφηγήματα περί «εισβολής», έκλεισε τα μάτια στις καταγγελίες για pushbacks, αδιαφόρησε για τις ευρωπαϊκές αποφάσεις και προχώρησε σε συστηματικές απορρίψεις ανθρώπων που δικαιούνταν προστασία. Η Ελλάδα δεν έχει πλέον περιθώρια να παίζει πολιτικά παιχνίδια με την ανθρώπινη ζωή. Το ΣτΕ έβαλε τέλος σε μια από τις πιο ντροπιαστικές σελίδες της σύγχρονης διοίκησης.

Και η κυβέρνηση οφείλει πλέον όχι μόνο να συμμορφωθεί, αλλά και να λογοδοτήσει για αυτές της τις πράξεις.

neostrategy.gr