Στο πιάτο μας χωρίς έλεγχο τα νέα μεταλλαγμένα τρόφιμα

Μετά από δέκα χρόνια η Ευρωπαϊκή Ένωση υπέκυψε στις πιέσεις των ισχυρών λόμπι του αγροτοβιομηχανικού τομέα και άνοιξε την πόρτα για την απορρύθμιση των νέων μεταλλαγμένων καλλιεργειών και τροφίμων.

Πριν από λίγες ημέρες, στις 14 Μαρτίου, οι χώρες της ΕΕ έδωσαν εντολή εξουσιοδότησης προκειμένου να αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις για την απορρύθμιση των νέων Γενετικά Τροποποιημένων Καλλιεργειών γνωστών και ως  Νέες Γενετικές Τεχνικές (NGTs),δηλαδή, για τα νέα μεταλλαγμένα τρόφιμα.

Η είδηση προκαλεί μεγάλο προβληματισμό και ανησυχία καθώς για πρώτη φορά καταγράφηκε αυξημένη πλειοψηφία υπέρ της απορρύθμισης μετά από μια δεκαετία ισχυρών πιέσεων από τα λόμπι και τις αγροτοβιομηχανικές ομάδες συμφερόντων.

Η πρόταση της Πολωνικής Προεδρίας σημαίνει ότι οι νέες Γενετικά Τροποποιημένες Καλλιέργειες θα εισέλθουν στην αγορά χωρίς κανέναν έλεγχο ασφάλειας, επισήμανση για τους καταναλωτές, παρακολούθηση ή κανόνες ευθύνης.

Αν η πρόταση υιοθετηθεί, οι ανεξάρτητοι παραγωγοί σπόρων θα μείνουν στο σκοτάδι για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, αντιμετωπίζοντας υψηλότερα κόστη και οι ευρωπαίοι αγρότες θα γίνουν πιο εξαρτημένοι από τις πολυεθνικές εταιρείες βιοτεχνολογίας για τους σπόρους.

Η πρόταση της Κομισιόν

Για πρώτη φορά η Κομισιόν κατέθεσε πρόταση για την αλλαγή των ισχυόντων κανονισμών για τα μεταλλαγμένα τον Ιούλιο του 2023 και δύο χρόνια μετά επετεύχθη για πρώτη φορά πλειοψηφία υπέρ της πρότασης από τους εκπροσώπους των κρατών – μελών.

Μέχρι σήμερα τα φυτά που παράγονται από Νέες Γονιδιωματικές Τεχνικές υπόκεινται στους ίδιους κανόνες με τους Γενετικά Τροποποιημένους Οργανισμούς, δηλαδή, τα μεταλλαγμένα.

Η πρόταση της Κομισιόν θέλει να δημιουργηθούν δύο διακριτές οδοί για τη διάθεση στην αγορά φυτών ΝΓΤ. Συγκεκριμένα η Κομισιόν προτείνει τα φυτά ΝΓΤ που θα μπορούσαν επίσης να απαντηθούν στη φύση ή να προκύψουν με συμβατική βελτίωση θα υπόκεινται σε διαδικασία επαλήθευσης, με βάση τα κριτήρια που ορίζονται στην πρόταση. Τα φυτά ΝΓΤ που πληρούν τα κριτήρια αυτά θα αντιμετωπίζονται ως συμβατικά φυτά και, ως εκ τούτου, θα εξαιρούνται από τις απαιτήσεις της νομοθεσίας για τους ΓΤΟ. Αυτό σημαίνει ότι για τα εν λόγω φυτά δεν θα απαιτείται εκτίμηση κινδύνου και μπορούν να επισημαίνονται με τον ίδιο τρόπο όπως και τα συμβατικά φυτά.

Συγκεκριμένα, η απορρύθμιση σε πρώτη φάση θα αφορά στα φυτά που έχουν μεταλλαχθεί με στοχευμένη μεταλλαξιγένεση και cisgenesis και στα προϊόντα τροφίμων και ζωοτροφών που παράγονται από αυτά.

Η στοχευμένη μεταλλαξιγένεση, προκαλεί μεταλλάξειςστο γονιδίωμα χωρίς εισαγωγή ξένου γενετικού υλικούενώ η Cisgenesis είναι η εισαγωγή γενετικού υλικού σε οργανισμό-δέκτη από δότη ο οποίος είναι σεξουαλικά συμβατός με τον οργανισμό-δέκτη (π.χ. πραγματοποιούνται αλλαγές μεταξύ φυτών εκ φύσεως συμβατών).

Ο διαχωρισμός επί της ουσίας είναι ένα επικίνδυνο τρικ για να ανοίξει ο δρόμος έτσι ώστε τα μεταλλαγμένα να μπουν στο πιάτο μας χωρίς εκτίμηση κινδύνου και σήμανση για τον καταναλωτή.

Μέτωπο κατά των νέων μεταλλαγμένων από 200 οργανώσεις

Διακόσιες οργανώσεις και ομάδες αγροτών, εκ των οποίων 10 ελληνικές (Αγροοικολογικό Δίκτυο Ελλάδος, Αιγίλοπας, Ενωση Αγροτών Βιοκαλλιεργητών Βόρειας Ελλάδας, ΖΩΦΟΡΟΣ Κρήτης, Πανελλαδική Φιλοζωική Περιβαλλοντική Ομοσπονδία, Σιτώ, Φιλοζωικό Σωματείο Λήμνου, Animal Earth, Greenpeace, Open Farm», κάλεσαν τις ευρωπαϊκές χώρες να προστατεύσουν τους αγρότες, τους παραγωγούς μικρής και μεσαίας κλίμακας και τη βιολογική και μη μεταλλαγμένη παραγωγή από τις απειλές στην επιχειρηματική τους δραστηριότητα που προκύπτουν από την απορρύθμιση των νέων μεταλλαγμένων.

Όπως επισημαίνουν στην κοινή επιστολή τους που παραδόθηκε και στον Έλληνα υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, Κώστα Τσιάρα, η νέα νομική πρόταση για τα νέα μεταλλαγμένα και για τα άγρια φυτά που παράγονται με Νέες Γονιδιωματικές Τεχνικές (NGTs),  θα αυξήσει τον έλεγχο από λίγες εταιρείες σπόρων και θα περιορίσει την ελεύθερη κυκλοφορία γενετικού υλικού για εκτροφείς και αγρότες, αποτελώντας μία σοβαρή απειλή στην επιχειρηματική δραστηριότητα παραγωγών μικρής και μεσαίας κλίμακας της Ελλάδας και της Ευρώπης.

Οι 200 οργανώσεις ζητούν από τα κράτη – μέλη της ΕΕ, να απορρίψουν την απορρύθμιση των νέων μεταλλαγμένων και να προστατεύσουν τους αγρότες, τους πολίτες και τη φύση, επισημαίνοντας ότι  όλα τα νέα μεταλλαγμένα πρέπει να συνεχίσουν να καλύπτονται από:

1] Αξιολόγηση κινδύνου και παρακολούθηση, μεθόδους ταυτοποίησης και ανίχνευσης, και ιχνηλασιμότητα και σήμανση σε όλο το εύρος της τροφικής αλυσίδας και

2] Οι χώρες πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να απαγορεύσουν ή να περιορίσουν την καλλιέργειά τους στην επικράτειά τους.