Συνάντηση Τραμπ με Πούτιν: Τα 4+2 σημεία – «κλειδιά» για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία

Μερικές ώρες έμειναν για την πολυαναμενόμενη συνάντηση ανάμεσα στον Ντόναλντ Τραμπ και τον Βλαντιμίρ Πούτιν, στην αεροπορική βάση «Έλμεντορφ – Ρίτσαρντσον», κοντά στο Άνκορατζ της Αλάσκας.

Οι διαφορές μεταξύ των δύο αντιμαχόμενων κρατών παραμένουν χαώδεις, καθώς η Μόσχα προελαύνει και αναζητά την πλήρη υποταγή του Κιέβου, ενώ, η Ουκρανία προσπαθεί να κινηθεί και να αποτελέσει αναπόσπαστο μέρος της Δύσης.

Aυτά είναι τα βασικά ζητήματα που θα πρέπει να λυθούν ώστε να υπάρξει μία ουσιαστική ειρηνευτική συμφωνία, σύμφωνα με ανάλυση του Guardian.

1. Κρίσιμα εδαφικά ζητήματα

Η Ρωσία κατέχει περίπου το 1/5 της Ουκρανίας έπειτα από περισσότερα από τρία χρόνια πολέμου, αλλά εξακολουθεί να απαιτεί κι άλλη γη. Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι επεσήμανε ότι η Ρωσία ήθελε το υπόλοιπο της περιφέρειας Ντονέτσκ, 9.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, με αντάλλαγμα μία κατάπαυση πυρός.

Όμως, απέρριψε –σε πρώτη φάση– αυτήν την προοπτική, τονίζοντας ότι η Ουκρανία δεν μπορεί να συμφωνήσει, ιδιαίτερα για τόσο λίγα σε αντάλλαγμα. Η ουκρανική κοινή γνώμη επίσης δύσκολα θα αποδεχθεί την παραχώρηση περισσότερης γης στη Ρωσία.

Το Κίεβο είναι διατεθειμένο να δεχθεί κατάπαυση πυρός στις τρέχουσες γραμμές μετώπου, ακολουθούμενη από συζητήσεις για το μελλοντικό καθεστώς των κατεχόμενων εδαφών.

Πρόκειται για ζήτημα ιδιαίτερα ευαίσθητο. Η Ρωσία έχει επιδιώξει την επίσημη αναγνώριση τουλάχιστον μέρους των εδαφών που έχει καταλάβει, με πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα την Κριμαία, αλλά στην καλύτερη περίπτωση η Ουκρανία είναι πιθανό να δεχθεί μόνο μία de facto κατοχή.

Μία εναλλακτική είναι να «παγώσει» το ζήτημα των κατεχόμενων εδαφών για μελλοντική διαπραγμάτευση – «σε 25 χρόνια», όπως πρότεινε ο Τζον Φόρμαν, πρώην στρατιωτικός ακόλουθος της Βρετανίας στη Μόσχα.

1. Σαφείς εγγυήσεις ασφαλείας

Η Ρωσία διαμηνύει ότι θέλει η Ουκρανία να είναι ουδέτερη, αν και στην πράξη αυτό σημαίνει έναν αδύναμο γείτονα, χωρίς δεσμούς με τη Δύση. Σε προηγούμενες διαπραγματεύσεις, που εξακολουθεί να επικαλείται το Κρεμλίνο, είχε απαιτήσει τη μείωση του ουκρανικού στρατού σε έναν συμβολικό αριθμό 50.000. Ακόμη, συνεχίζει να ζητά την «αποναζιστικοποίηση» της χώρας, που ερμηνεύεται ως απαίτηση αντικατάστασης του Ζελένσκι.

Η Ουκρανία θα ήθελε να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, κάτι που όμως οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν απορρίψει, αφήνοντας τη χώρα να αναζητά διμερείς ή πολυμερείς εγγυήσεις ασφαλείας από δυτικούς συμμάχους. Η Μεγάλη Βρετανία και η Γαλλία έχουν υποσχεθεί να ηγηθούν μίας κυρίως ευρωπαϊκής «δύναμης καθησυχασμού» που θα εισέλθει στην Ουκρανία σε περίπτωση σταθερής κατάπαυσης πυρός, αν και η Ρωσία αντιτίθεται.

Την Τετάρτη (13/08), ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, υποστήριξε ότι ο Τραμπ ανέφερε πως οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι επίσης έτοιμες να αποτελέσουν μέρος των εγγυήσεων ασφαλείας για να αποτραπεί μία νέα σύγκρουση.

Ωστόσο, δεν είναι σαφής η στόχευση του Αμερικανού Προέδρου και ένα διμερές σύστημα εγγυήσεων τύπου Ιαπωνίας ή Νότιας Κορέας μοιάζει απίθανο, σύμφωνα με την ανάλυση. Εντωμεταξύ, αν η Ρωσία δεν δεχθεί ότι η Ουκρανία μπορεί να καθορίζει τις δικές της ρυθμίσεις ασφαλείας, η πρόοδος φαίνεται αδύνατη.

1. Κυρώσεις και εμπόριο

Η Ρωσία επιθυμεί να αρθούν οι οικονομικές κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στη Μόσχα. Ο Τραμπ, ωστόσο, μπορεί να μιλήσει μόνο εκ μέρους των Ηνωμένων Πολιτειών, με το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρωπαϊκή Ένωση να είναι πιθανότατα πιο επιφυλακτικοί, εκτός αν η Ουκρανία έχει υπογράψει μία συνολική ειρηνευτική συμφωνία.

Το Κρεμλίνο θέλει, επίσης, να προχωρήσει παραπέρα και σήμερα, ο σύμβουλος του Πούτιν, Γιούρι Ουσάκοφ, σημείωσε ότι οι ηγέτες θα συζητήσουν ευρύτερη συνεργασία «συμπεριλαμβανομένης της εμπορικής και οικονομικής σφαίρας», στο πλαίσιο μιας προτεινόμενης διμερούς συμφωνίας. Χωρίς απτά αποτελέσματα σε άλλα θέματα, μία μονομερής χαλάρωση των κυρώσεων από τις Ηνωμένες Πολιτείες θα ήταν απρόσμενη.

1. Ο «χάρτης» των εγκλημάτων πολέμου, οι αποζημιώσεις και η ανοικοδόμηση

Τα εγκλήματα πολέμου και οι απαιτήσεις για αποζημιώσεις δεν μπορούν να παραμεριστούν στο πλαίσιο μιας ειρηνευτικής συμφωνίας. Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο έχει εκδώσει ένταλμα σύλληψης κατά του Πούτιν για την αναγκαστική μεταφορά περίπου 20.000 παιδιών από την Ουκρανία στη Ρωσία.

Ο Ζελένσκι έχει ζητήσει την επιστροφή των παιδιών στο πρώτο στάδιο οποιωνδήποτε ειρηνευτικών συνομιλιών, αλλά η απαίτηση του Δικαστηρίου δεν πρόκειται να εξαφανιστεί. Η Ουκρανία «παραμένει υποχρεωμένη να ερευνά εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας εναντίον των πολιτών της», επισημαίνει ο δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων, Γουέιν Τζόρντας.

Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι το συνολικό κόστος ανοικοδόμησης και ανάκαμψης στην Ουκρανία –όπου έχει διεξαχθεί το μεγαλύτερο μέρος του πολέμου– ανέρχεται σε 506 δισ. ευρώ.

Ύστερα από απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, έχει δημιουργηθεί μητρώο καταγραφής αιτήσεων αποζημίωσης από το Συμβούλιο της Ευρώπης. Όμως, η Ρωσία μέχρι στιγμής αρνείται να συνεισφέρει στη χρηματοδότηση της ανοικοδόμησης, αφήνοντας την Ουκρανία να βρει εναλλακτικούς τρόπους για να χρηματοδοτήσει την μεταπολεμική της ανασυγκρότηση. Μία επιλογή είναι η δέσμευση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στο εξωτερικό, που ανέρχονται σε περίπου 280 δισ. δολάρια, αλλά η επίτευξη διεθνούς συναίνεσης σε αυτό το θέμα έχει αποδειχθεί δύσκολη.

1. Άλλα ζητήματα

Υπάρχουν πολλά άλλα πρακτικά θέματα. Η Ουκρανία ζητά την απελευθέρωση όλων των αιχμαλώτων πολέμου μαζί με μία αρχική κατάπαυση πυρός. Η Ρωσία κρατά πάνω από 8.000 Ουκρανούς αιχμαλώτους και η Ουκρανία μικρότερο αριθμό, γεγονός που καθιστά τις ανταλλαγές ένας προς έναν δύσκολες.

Ωστόσο, έχουν πραγματοποιηθεί δεκάδες ανταλλαγές από την αρχή του πολέμου και αυτό μπορεί να είναι από τα πιο εύκολα θέματα προς συμφωνία.

Στις αρχές του πολέμου, η Ρωσία κατέλαβε τον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια, τον μεγαλύτερο στην Ευρώπη. Λίγο αργότερα, ο σταθμός έκλεισε, αλλά η τοποθεσία παραμένει σε ρωσικά χέρια και υπάρχουν ενδείξεις ότι η Μόσχα θέλει να τον επαναλειτουργήσει και να τον συνδέσει με το δικό της δίκτυο ενέργειας, μία αναγκαστική μεταφορά που η Ουκρανία δεν θα αναγνωρίσει, αλλά ίσως να μην μπορεί να αποτρέψει.

Βλαντιμίρ Πούτιν: Καθ’ οδόν για το κρίσιμο τετ–α–τετ με Τραμπ στην Αλάσκα

Ο «ισχυρός άνδρας» του Κρεμλίνου ξεκίνησε το ταξίδι προς τις Ηνωμένες Πολιτείες εν όψει της κρίσιμης συνάντησης με τον Ντόναλντ Τραμπ.

Προκαλεί εντύπωση η αυτοκινητοπομπή με τα θωρακισμένα οχήματα.

Πριν αναχωρήσει για την αμερικανική επικράτεια, έκανε μία στάση στο Μαγκαντάν, ρωσικό λιμάνι στην Οχοτσκική θάλασσα (Βορειοδυτικός Ειρηνικός) που απέχει περίπου 5.900 χιλιόμετρα από τη Μόσχα.

Πρόκειται να επισκεφθεί τις επόμενες ώρες ένα εργοστάσιο επεξεργασίας ιχθυέλαιου, το κοινωνικό και πολιτιστικό κέντρο Mayak και ένα μνημείο που τιμά ηρωικούς Ρώσους πιλότους, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων TASS. Eπιπλέον, θα συναντηθεί και με τον περιφερειάρχη, Σεργκέι Νόσοφ.