Τα Airbnb κατέλαβαν την Αθήνα

Για πρώτη φορά φέτος τον Απρίλιο η βραχυχρόνια μίσθωση ξεπέρασε το ένα εκατομμύριο κλίνες, φθάνοντας να ανταγωνίζεται τα ξενοδοχεία. Η Αθήνα πλησιάζει επικίνδυνα τη Βαρκελώνη όπου οι κάτοικοι σταδιακά εκτοπίστηκαν από την πόλη.

Η Βαρκελώνη αναγκάστηκε να λάβει ριζοσπαστικά μέτρα, θα απαγορεύσει πλήρως τα Airbnb από το 2029. Στην Ελλάδα βρισκόμαστε ακόμη υπό την “κατοχή” του συνθήματος “live your myth in Greece”. Παρά το γεγονός ότι η στεγαστική κρίση, όπως στη Βαρκελώνη αλλά και σε άλλες μεγάλες πόλεις της Ευρώπης, είναι ήδη εφιάλτης για τους κατοίκους της χώρας, η κυβέρνηση επιχειρεί με ημίμετρα να αντιμετωπίσει την κρίση και κομπάζει για τα έσοδα 30 δισεκ. ευρώ από τον τουρισμό. Τη λεγόμενη και “βαριά βιομηχανία” της χώρας.

Η ανάπτυξη της βραχυχρόνιας μίσθωσης και η έντονη, άναρχη τουριστικοποίηση είναι μία από τις πιο σημαντικές αιτίες της στεγαστικής κρίσης που βιώνουν τα μεγάλα αστικά κέντρα της Ελλάδας. Η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη βρίσκονται σχεδόν υπό κατάληψη καταλυμάτων Airbnb. Έως και ο δήμαρχος Αθηναίων Χάρης Δούκας που εμφανίζεται ένθερμος οπαδός της τουριστικοποίησης, παραδέχεται ότι η “πόλη έχει ανάγκη από κατοίκους όχι μόνο τουρίστες”.

“Ξενοδοχοποίηση” και “airbnb-ποίηση” 

Οι δύο παραπάνω έννοιες, είναι οι αδόκιμοι όροι με τους οποίους η αγορά αλλά και οι ερευνητές επιχειρούν να καταγράψουν την αλματώδη άνοδο του τουρισμού. Σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ), ο αριθμός των κλινών βραχυχρόνιας μίσθωσης σε εθνικό επίπεδο είχε σταθερή άνοδο κατά το πρώτο τρίμηνο του 2025, καταγράφοντας μεγάλη αύξηση σε σχέση με το 2024. Το δεύτερο τρίμηνο του 2025 κατέγραψε νέα αύξηση. Τον περασμένο Απρίλιο καταγράφηκαν 1 εκατ. κλίνες, αυξημένες κατά 72.000 σε σχέση με τις 936.000 του Απριλίου 2024. Σύμφωνα με έρευνα της εφημερίδας “Καθημερινή”, σήμερα οι βραχυχρόνιες μισθώσεις, στις πόλεις, στην περιφέρεια και στα νησιά σε Ελληνες και ξένους ταξιδιώτες από ιδιοκτήτες ακινήτων, αντιστοιχούν σε κάτι περισσότερο από το 50% της προσφοράς κλινών φιλοξενίας και στο 25% περίπου των διανυκτερεύσεων που πραγματοποιούνται στη χώρα. Το υπόλοιπο 50% και 75% αντίστοιχα καλύπτουν τα ξενοδοχεία.

Παρά τα μέτρα που έλαβε πέρυσι η κυβέρνηση με την ένταξη των ιδιοκτητών που εκμεταλλεύονται περισσότερα από δύο ακίνητα στην κατηγορία των επαγγελματιών, η προσφορά ακινήτων Bnb αυξήθηκε σε όλη τη χώρα.

Σε χάρτη που παρουσίασε ο φυσικός, οικονομολόγος και ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ Στέφανος Τύρος για την Αθήνα, το 2024 το 60% των καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης βρίσκονταν στο κέντρο.( Οικόκκινες κουκίδες αντιστοιχούν σε Airbnb) Σύμφωνα με την AirDNA το 77% των καταλυμάτων στην Αττική είναι διαμερίσματα. Η κατάσταση αυτή έχει δημιουργήσει πολλά προβλήματα στην ποιότητα ζωής στις γειτονιές. Θόρυβος και αύξηση μαγαζιών που καλύπτουν κυρίως τη ζήτηση για νυχτερινή διασκέδαση, άρχισαν να κάνουν την καθημερινότητα των μόνιμων κατοίκων εφιάλτη. Για να μη μιλήσουμε για το μεγάλο πρόβλημα της στέγασης και της υπερβολικής αύξησης ενοικίων. 

Τουριστικοποίηση, εξευγενισμός κάνουν έξωση στους κατοίκους

Η ανάπτυξη της βραχυχρόνιας μίσθωσης στην Ελλάδα είναι αλματώδης. Ειδικά στο κέντρο της Αθήνας ήδη από το 2024 πάνω από τα μισά σπίτια (ποσοστό 54%) που διατίθεντονταν προς ενοικίαση ανήκαν σε “επαγγελματίες οικοδεσπότες”, σε ιδιοκτήτες δηλαδή Airbnb. Η μεγαλύτερη συγκέντρωση υπήρχε και συνεχίζει να υπάρχει στις περιοχές γύρω από την Ακρόπολη και τον Λυκαβηττό. Η αύξηση ενοικίων ήταν το πρώτο καμπανάκι για την υπερτουριστικοποίηση της Αθήνας που κανείς δεν άκουσε. Ο εξευγενισμός που ακολούθησε σε πολλές από τις περιοχές του κέντρου-Κουκάκι-Εξάρχεια είναι τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα, είναι πλέον πραγματικότητα. Η διαδικασία του εξευγενισμού (gentrification) έχει ως κύριο χαρακτηριστικό τη μείωση της αξίας των ακινήτων –λόγω της κατοχής τους από κατοίκους χαμηλότερου εισοδήματος. Τα σπίτια τους εξαγοράζονται από μεγαλοεργολάβους και οι νέες οικοδομές φέρνουν ενοικιαστές υψηλότερων εισοδημάτων.

Η βραχυχρόνια μίσθωση εκτοπίζει τη μακροχρόνια μίσθωση κι αυτό οδηγεί σε νέες αυξήσεις ενοικίων. Οι μόνιμοι κάτοικοι βιώνουν τη σταδιακή “ξενοδοχοποίηση” ή “airbnb-ποίηση” των γειτονιών τους. Περιοχές του κέντρου της Αθήνας όπου πάνω από τα μισά σπίτια διαθέτουν ήδη τα κουδούνια Airbnb στην είσοδό τους, η διαφορά στις τιμές ενοικίων για μακροχρόνια μίσθωση ξεπερνά το 35%. Το φαινόμενο επεκτείνεται περιμετρικά του κέντρου της Αθήνας, προς Παγκράτι, Κολωνό Κυψέλη, Σταθμό Λαρίσης…

Η εκτόπιση των μόνιμων κατοίκων αλλά και ενοικιαστών στην πόλη της Αθήνας είναι πλέον αναγνωρίσιμη και από το δήμο Αθήνας. Ο Χάρης Δούκας μιλώντας πρόσφατα στο inForum – Brain, ανέφερε ότι τον απασχολεί η κρίση στέγασης και ο υπερτουρισμός. “Φέτος περιμένουμε 10 εκατ. τουρίστες”, είπε, αλλά το θέμα είναι να είναι βιώσιμος ο τουρισμός”. Επισήμανε ότι στο κέντρο της Αθήνας, εξαιτίας αυτής της κατάστασης, ο μέσος όρος ενοικίου είναι 1.500 ευρώ τον μήνα! Ποσό που φυσικά δεν μπορεί να καλύψει μία μέση οικογένεια που θέλει να ζήσει στην Αθήνα.

Ο δήμος Αθήνας βρίσκεται ακόμη πολύ μακριά από το να λάβει μέτρα για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο της κατοχής του Airbnb στην πόλη. Παρά το γεγονός ότι ο ίδιος δήλωσε ότι 27 από τις 120 γειτονιές της Αθήνας είναι ήδη υπερ κορεσμένες τουριστικά, δεν τίθεται στόχος ριζοσπαστικής επέμβασης όπως πράττουν ήδη πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, οι οποίες άρχισαν να επεμβαίνουν με περιορισμούς ή και απαγορεύσεις, σε μία προσπάθεια ελέγχου της οξυμένης κατάστασης.

Το μόνο μέτρο που σκέφτεται να λάβει ο δήμος Αθηναίων είναι να συσταθεί μια ακόμη “επιτροπή”- task force την ονόμασε, στην οποία θα απευθύνονται οι πολίτες για να καταγγέλλουν τις παρανομίες, που στρεβλώνουν τις περιοχές της πόλης. Ο ίδιος ωστόσο παραδέχθηκε ότι οι εταιρείες βραχυχρόνιας μίσθωσης “βρίσκουν τρόπους να παρακάμπτουν τους νόμους, που απαγορεύουν ολόκληρες πολυκατοικίες να γίνονται ξενοδοχεία”.

neostrategy.gr

danny-de-vylder-unsplash