Τα γκάλοπ, τα ΜΜΕ, οι εκλογές και ο… ιδιοκτήτης της Τουρκίας

Το τελευταίο χρονικό διάστημα έχει ανοίξει η κουβέντα – με αφορμή τις εντεινόμενες τουρκικές προκλήσεις – αν ο Ερντογάν παίζει το χαρτί του εθνικισμού για να επιτύχει την πολυπόθητη γι’ αυτόν συσπείρωση που θα του εξασφαλίσει την πολυπόθητη εκλογική νίκη.

Νερό στον μύλο της διεθνούς αμφισβήτησης της παντοδυναμίας του Τούρκου Προέδρου ρίχνουν τα γκάλοπ, των τουρκικών εταιρειών δημοσκοπήσεων, που φέρουν τον κυβερνών κόμμα “AKP” αλλά και τον συνεταίρο του “MHP” να υπολείπονται κατά πολύ των απαιτούμενων ποσοστών για την ανανέωση της κυβερνητικής θητείας. Είναι, όμως, πραγματικά έτσι;

Ο αργός θάνατος των ΜΜΕ

Πρόσφατα, στις 31 Αυγούστου, το ινστιτούτο ερευνών του Reuters δημοσίευσε έκθεση – κόλαφο για την κατάσταση των Μέσων Ενημέρωσης στην Τουρκία και το επίπεδο ελευθεροτυπίας που απολαμβάνουν οι πολίτες.

Στην έρευνα με τον τίτλο «Muzzled Media» (φιμωμένα μέσα), περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο το καθεστώς αργά αλλά σταθερά από το 2008 κι έπειτα έχει καταφέρει να ελέγχει σχεδόν απόλυτα το μιντιακό τοπίο. Η κατάσταση δε έχει γίνει πιο έντονη μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 εναντίον του Προέδρου Ερντογάν.

Το πρακτορείο μετά από έρευνα μηνών περιγράφει τις πρακτικές και τις μεθόδους που χρησιμοποιεί η κυβέρνηση για να κυριαρχήσει στη σφαίρα της ενημέρωσης και να επιβάλει την δική της οπτική, ενισχύοντας την εικόνα του Προέδρου και φιμώνοντας κάθε αντίθετη άποψη. Εξαγορές μέσων από το κόμμα ΑΚP, οδηγίες από κυβερνητικούς αξιωματούχους στο τι θα προβληθεί και πότε, οικονομικός στραγγαλισμός των αντιπολιτευόμενων μέσω κυρώσεων, ο κατάλογος δεν έχει τέλος…

Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του Φαρούκ Μπιλντιρίτσι, πρώην δημοσιογράφου της εφημερίδας Hurriyet, «Τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης στην Τουρκία εξυπηρετούν περισσότερο τη λειτουργία της απόκρυψης της αλήθειας παρά της παρουσίασης των ειδήσεων».

Ο Πρόεδρος Ερντογάν μέσω της υπαγόμενης απευθείας σε αυτόν Διεύθυνσης Επικοινωνιών δίνει οδηγίες σε έμπιστα πρόσωπα για την προώθηση των θετικών γι’ αυτόν ειδήσεων και το «κουκούλωμα» αυτών που θα μπορούσαν να του προκαλέσουν προβλήματα. Ειδικά για γεγονότα σχετικά με την οικονομία ή τις ένοπλες δυνάμεις, ο επικεφαλής της διεύθυνσης επικοινωνεί με τους εκδότες για να τους καθορίσει ακριβώς τον τρόπο που ο Πρόεδρος θα επιθυμούσε να καλυφθεί η είδηση.

Οι εκλογές

Μπορούμε επομένως εύκολα να φανταστούμε τι θα επακολουθήσει μέχρι την διεξαγωγή των προεδρικών εκλογών του 2023. Η προπαγάνδα και η χειραγώγηση θα χτυπήσουν «κόκκινο» προκειμένου να μεταστραφεί το από τα γκάλοπ διαμορφωμένο αρνητικό κλίμα για τον Ερντογάν. Δείγματα γραφής από εκλογικές διαδικασίες δόθηκαν στις αντίστοιχες δημοτικές του Μαρτίου του 2019. Στην Κωνσταντινούπολη και ενώ διαφαινόταν η ήττα του υποψήφιου του κόμματος ΑΚP, το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Ανατολή (ANADOLU) σταμάτησε ξαφνικά να δημοσιεύει τα αποτελέσματα! Το απόλυτα ελεγχόμενο αυτό μέσο, που ήταν και η μόνη πηγή ενημέρωσης για τα εκλογικά αποτελέσματα, δεν μπήκε ποτέ στον κόπο να εξηγήσει τον λόγο της διακοπής και δεν ανακοίνωσε ποτέ τον νικητή…

Αναβολή εκλογών

Πηγές που γνωρίζουν πράγματα και καταστάσεις στο εσωτερικό της γείτονος, λένε ότι αν δεν αποκτήσει το απαραίτητο δημοσκοπικό πλεονέκτημα μέχρι τις εκλογές, μπορεί ακόμη και να επικαλεστεί το Τουρκικό Σύνταγμα για να τις αναβάλει.

Μία αφορμή για να τις αναβάλει, θα μπορούσε να είναι η μεγάλη ένταση με κάποια γειτονική χώρα, όπως η Ελλάδα για παράδειγμα. Οι εμπρηστικές δηλώσεις δημιουργούν βεβαίως το απαραίτητο κλίμα ώστε το αφήγημα να είναι διασφαλισμένο. Μην ξεχνάμε την μεταστροφή του τελευταίων μηνών στις δηλώσεις των υψηλόβαθμων τούρκων αξιωματούχων που επιχειρούν να τοποθετήσουν την Τουρκία στη θέση του θύματος. Η διάθεση θυματοποίησης του προφίλ της χώρας – αυτού που απειλείται από την Ελλάδα, στη θέση του αμυνόμενου – είναι διάχυτη στις δηλώσεις κάθε κυβερνητικού αξιωματούχου. Δηλώσεις που αφειδώς αναπαράγονται και από τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης στο εσωτερικό της Τουρκίας.

Βέβαια ο Τούρκος Πρόεδρος δεν είναι μόνος. Συνοδοιπόρος του και συνεταίρος στον κυβερνητικό συνασπισμό είναι ο «γκρίζος λύκος» Ντεβλέτ Μπαχτσελί, που μόλις πρόσφατα κάλεσε την ελληνική κυβέρνηση να μην «εκνευρίζει» και να μη «ζορίζει την υπομονή» της Τουρκίας, απειλώντας να ρίξει τους Έλληνες ξανά στη θάλασσα. Αν στην παραπάνω εξίσωση βάλουμε και τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης (CHP) Κιλιντσάρογλου, που μιλώντας στην κοινοβουλευτική του ομάδα παρακίνησε για μία ακόμη φορά τον Ερντογάν «αν τολμά, να πάει να πάρει τα νησιά», τότε το παζλ της νοσηρότητας στην δημόσια συζήτηση της Τουρκίας συμπληρώνεται.

Ο… ιδιοκτήτης

Γεγονός αδιαμφησβήτητο είναι ότι η 20ετής παραμονή του Ερντογάν στο τιμόνι της χώρας έχει δημιουργήσει ένα καθεστώς με όρους… ιδιοκτησίας.

Μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου 2016 ο Τούρκος Πρόεδρος βγήκε εμφανώς ενισχυμένος ανοίγοντας τον βηματισμό του προς τον ολοκληρωτισμό. Αν και οι φωνές περί «στημένου» ή «σικέ» πραξικοπήματος ποτέ δεν επιβεβαιώθηκαν, ο Τούρκος Πρόεδρος εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο κάθε ευκαιρία που παρουσιάστηκε ώστε να προχωρήσει σε μαζικές διώξεις πολιτικών αντιπάλων, κλείσιμο μέσων ενημέρωσης και εκκαθαρίσεις στους κόλπους των ενόπλων δυνάμεων.

Η εγκαθίδρυση πρακτικών του «βαθέως κράτους» στην καθημερινότητα του πολιτικού και κοινωνικού βίου έγινε καθημερινότητα και ο αυταρχισμός απέκτησε την απαιτούμενη νομιμοποίηση μετά το δημοψήφισμα του 2017.

Παράλληλα, η αμυντική βιομηχανία έχει γίνει οικογενειακή υπόθεση. Ο γαμπρός του είναι ιδιοκτήτης της αμυντικής εταιρίας Μπαϊκάρ, που κατασκευάζει όλα τα τουρκικά Drones.

Ο γιος του, Νετσμετίν Μπιλάλ αν και μέχρι σήμερα δεν έχει αναλάβει κάποια κυβερνητική θέση, στέκεται στο πλευρό του πατέρα του. To όνομά του έχει εμπλακεί πολλάκις σε κάθε είδους σκάνδαλο, από ξέπλυμα χρήματος, μίζες έως και τη συνεργασία με τρομοκρατικές οργανώσεις.

Το χτίσιμο του πυρηνικού εργοστασίου στο Άκουγιου έχουν αναλάβει εταιρείες, το ιδιοκτησιακό καθεστώς των οποίων συνδέεται άμεσα με τον Τούρκο Πρόεδρο. Η σχέση Ερντογάν – Πούτιν έχει δοκιμάσει ουκ ολίγες φορές τις αντοχές της Δύσης και τίποτα δεν δείχνει ότι μπορεί να διαρραγεί παρά την επαμφοτερίζουσα στάση της Τουρκίας στο ουκρανικό.

Ποιος μπορεί να ξεχάσει τις δηλώσεις του Τούρκου μαφιόζου, Σεντάτ Πεκέρ, με τις αποκαλύψεις για την σκοτεινή δράση της κυβέρνησης Ερντογάν;

Κι αν κάποιος πιστεύει ότι Αχμέτ Νταβούτογλου – πρώην Πρωθυπουργός της κυβέρνησης Ερντογάν – που εμφανίζεται να έχει έντονα αντιπολιτευτική διάθεση ότι μπορεί να αποτελέσει τον αντίπαλο πόλο, δεν έχει παρά να ανατρέξει στο παρελθόν και το βιβλίο «Στρατηγικό Βάθος», που έχει εκδώσει. Ένα από τα «ευαγγέλια» της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής.

Η κυβέρνηση Ερντογάν – ιδιαίτερα από το 2016 και μετά – δεν διακρίνεται για τις δημοκρατικές της ευαισθησίες κι η «ανοχή» στην σκληρή κριτική είναι άγνωστος όρος. Μήπως, λοιπόν, ο ρόλος Νταβούτογλου είναι του «χρήσιμου κακού»; Μήπως αποτελεί κρίκο της γενικότερης αλυσίδας με την οποία έχει δέσει ο Ερντογάν την χώρα;

Μήπως – εν τέλει – ακόμη και τα ποσοστά των εταιρειών δημοσκόπησης δίνουν αυτά που ο ίδιος ο Ερντογάν θέλει ώστε να μπορέσει να δημιουργήσει το αφήγημα που θέλει για το επόμενο βήμα των σχεδίων του; Γιατί, ποιος μπορεί να πιστέψει ότι στην χώρα όπου όλα καταλήγουν στον έλεγχο του Προέδρου μπορούν εν τέλει να είναι πλήρως ανεξάρτητα;

H προπαγάνδα

Ο μηχανισμός του καθεστώτος Ερντογάν που έχει βάλει σκοπό να τορπιλίσει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις με τις – μέχρι τα όρια του γραφικού – δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων, λειτουργεί με ποικίλους τρόπους. Τουρκικός τύπος, κρατική τηλεόραση TRT και πρακτορείο Anadolu εκπέμπουν τα προγράμματα τους σε πολλές γλώσσες μάλιστα, αναπαράγουν την τουρκική προπαγάνδα και δημιουργούν αισθήματα μισαλλοδοξίας εναντίον της Ελλάδας, και όχι μόνο σε Τούρκους…

Δεν πρέπει να αποτελεί αντικείμενο μελέτης μόνο της κυβέρνησης αλλά να γίνει κτήμα της ελληνικής κοινής γνώμης το γεγονός ότι απέναντι μας έχουμε μία κοινωνία που μέσω της χειραγώγησης, «άγεται και φέρεται» αναλόγως των «νταηλίδικων» ορέξεων της αυταρχικής της εξουσίας. Επομένως πρέπει να γίνει η απαραίτητη προετοιμασία της κοινής γνώμης ότι «είμαστε έτοιμοι να απαντήσουμε σε κάθε πρόκληση της Τουρκίας και όχι μόνο επικοινωνιακή».

Απαιτείται συνεχής εγρήγορση σε όλα τα επίπεδα και όχι μόνο από τις Ένοπλες Δυνάμεις που καθημερινά «φυλάνε Θερμοπύλες» από άκρη σε άκρη της Ελλάδας, κάνοντας καλά τη δουλειά τους. Γιατί το σίγουρο είναι ότι όταν η Τουρκία βλέπει μια Ελλάδα σε συνεχή ετοιμότητα σε όλα τα επίπεδα και αποφασισμένη να υπερασπιστεί τα δίκαια της, κάθε αναθεωρητικός της σχεδιασμός θα «ανακρούει πρύμναν».

του Χρήστου Μαζανίτη

enikos.gr