Τέμπη: Τα μυστικά των κινητών

Τον Αύγουστο του 2023 ο ανακριτής Λάρισας που ερευνά το δυστύχημα των Τεμπών, ζήτησε την άρση τηλεφωνικού απορρήτου για τα εταιρικά και προσωπικά κινητά των τεσσάρων μηχανοδηγών. H μόνη εταιρεία που βρήκε κλήσεις το κρίσιμο διάστημα, 23:00 έως 23:30, ήταν η Vodafone.

Η επιστολή του παρόχου, με ημερομηνία 25 Σεπτεμβρίου 2023, πληροφορεί τον ανακριτή για κλήσεις σε τρεις αριθμούς. Πρόκειται για τα νούμερα των δυο μηχανοδηγών της επιβατικής και του ενός μηχανοδηγού της εμπορικής.

Στο έγγραφο που είδε το NEWS 24/7, o τύπος κλήσης προσδιορίζεται από τον πάροχο, ως ‘’χρήση υπηρεσίας δεδομένων’’, και δεν παρουσιάζει καλούμενο αριθμός. Το NEWS 24/7 επικοινώνησε με πραγματογνώμονα σχετικό με τις τηλεπικοινωνίες, για να διαπιστώσει τι ακριβώς σημαίνουν τα παραπάνω.

Όταν o συνδρομητής πραγματοποιεί τηλεφωνική κλήση, στην άρση απορρήτου φαίνεται ο καλών και ο καλούμενος. Όταν πραγματοποιεί κλήση ή σερφάρισμα ή στέλνει μήνυμα με χρήση δεδομένων, ο πάροχος ενημερώνει ότι χρησιμοποιούνται δεδομένα. Η απάντηση της Vodafone είναι γενικού χαρακτήρα, αλλά οι αρχές μπορούν να ενημερωθούν περαιτέρω κατόπιν αιτήματος του ανακριτή. Συγκεκριμένα, ο πάροχος μπορεί να δώσει πληροφορίες για το ποια εφαρμογή κάνει χρήση των δεδομένων (π.χ. Viber).

ΟΙ ΚΛΗΣΕΙΣ ΜΕΣΑ ΣΤΑ 11 ΛΕΠΤΑ

Η επιβατική αμαξοστοιχία IC62 ξεκινά από το σταθμό της Λάρισας στις 23:04. Τελευταίες επικοινωνίες του σταθμάρχη μέσω ασυρμάτου είναι στις 23:07:54 και μέσω σταθερού στις 23:11:28. Οι κλήσεις αυτές δεν αφορούν επικοινωνία με την επιβατική αμαξοστοιχία. Έπειτα, μέχρι και τη σύγκρουση, δεν καταγράφεται σε ασύρματο και σταθερό καμία επικοινωνία για 11 λεπτά.

Σύμφωνα με την άρση της Vodafone, η πρώτη κλήση δικτύου (traffic call), μέσα σε αυτά τα 11 λεπτά, είναι από το προσωπικό κινητό του μηχανοδηγού της επιβατικής, Γιώργου Κουτσούμπα, στις 23:09:42, το οποίο φαίνεται πως ήταν δηλωμένο στο όνομα της κόρης του. Η δεύτερη είναι του συναδέλφου του Νικόλα Ναλμπάντη, στις 23:11:52.

Η εγγραφή του Κουτσούμπα στις 23:09:42, θα μπορούσε να είναι η κλήση που φέρεται να έκανε προς έναν συνάδελφο του, που εκτίμησε ότι οδηγεί την εμπορική αμαξοστοιχία που κατέβαινε. Σύμφωνα με την Καθημερινή, ο Κουτσούμπας κάλεσε έναν μηχανοδηγό, αλλά δε βρισκόταν στη βάρδια της εμπορικής και φέρεται να του απάντησε:  «Μαστρο-Γιώργο, τελικά δεν το κατεβάζουμε εμείς».

Η τρίτη εγγραφή από την άρση απορρήτου της Vodafone αφορά το εταιρικό του Δημήτρη Μασσαλή, μηχανοδηγού της εμπορικής. Η ποιοτική διαφορά με τις άλλες δύο, είναι ότι ο τύπος κλήσης που της αποδίδεται είναι ‘’Χρήση υπηρεσίας δεδομένων μέσω ξένου Δικτύου’’, με χρόνο έναρξης στις 23:16:41.

Οι τρεις εγγραφές δίνουν χρόνους λήξης μετά τη σύγκρουση (ενδεικτικά 03:12:25, 01:22:43, 01:21:00). Τα ενδεχόμενα σύμφωνα με τον τεχνικό που επικοινώνησε το NEWS 24/7 είναι δύο, είτε χάθηκε το σήμα και δεν επανήλθε πριν τη σύγκρουση, είτε συνέχισαν όποια ενέργεια έκαναν με το κινητό τους μέχρι και τη σύγκρουση.

Τα κινητά των νεκρών, που είτε απεβίωσαν κατά τη σύγκρουση, είτε απανθρακώθηκαν εγκλωβισμένοι, συνέχισαν να δίνουν σήμα.

Αυτό προκύπτει από δύο δεδομένα: 1) κλήση που πραγματοποίησε μητέρα θύματος προς την κόρη της, το κινητό της οποίας δεχόταν αναπάντητες κλήσεις ακόμη και μετά τη 01:00, 2) οι αυτοματοποιημένες κλήσεις του 112 μέσα από τα συγκρουσθέντα βαγόνια.

TA HXHTIKA TOY 112

An aerial view of the wagons and other parts recovered from a train wreck, near Larissa city, central Greece, Wednesday, Feb. 28, 2024. Greece’s deadliest rail disaster killed 57 people when a passenger train slammed into an oncoming cargo train. The tragedy shocked the country, with many of the victims being university students. (AP Photo)

Η υπηρεσία eCall του 112 λειτουργεί σε όλη την ΕΕ και στην χώρα μας από το 2021. Όταν ένα όχημα εμπλακεί σε ατύχημα, στέλνει αυτοματοποιημένο μήνυμα, χωρίς να απαιτείται η ενέργεια του επιβάτη ή του οδηγού που έχει εμπλακεί σε σύγκρουση.

Από τα ηχητικά της δικογραφίας προκύπτουν τρεις αυτοματοποιημένες κλήσεις του 112 σε κινητά θυμάτων που βρίσκονται πιθανότατα στο βαγόνι 2. Είναι άγνωστο ποιοι είναι οι κάτοχοι των συσκευών, αλλά για ένα από τα ηχητικά μπορούμε να καταλάβουμε – λόγω αναφοράς σε όνομα – ότι ακούμε δύο κορίτσια που δεν επέζησαν.

Το 112 δίνει στίγμα τοποθεσίας στον χειριστή που προσπαθεί να επικοινωνήσει με τα θύματα. Σε διάστημα δυόμισι λεπτών μια από τις φωνές των θυμάτων μεταφέρει σημαντικές ηχητικές εικόνες:

Ζητά επανειλημμένα να μην κουνιούνται οι επιβάτες, γεγονός που υποδηλώνει ότι είναι εγκλωβισμένοι και επιχειρούν να βγουν. Αναφέρει ότι δεν μπορεί να αναπνεύσει, και αργότερα ότι έχει ελάχιστο οξυγόνο. Τέλος, από τα 3 ηχητικά μπορούμε με βεβαιότητα να διακρίνουμε την ύπαρξη τουλάχιστον 5 διαφορετικών προσώπων-φωνών που είναι ζωντανοί εκείνη τη στιγμή.

Αξίζει να σημειωθεί πως τα παραπάνω είναι δυνατό να τα διαπιστώσει κανείς μόνο ακούγοντας τα ηχητικά, καθώς στο έγγραφο απομαγνητοφώνησης του εν λόγω ηχητικού καταγράφεται μονάχα η λέξη «βοήθεια».

Κατάθεση του επιζήσαντα, Παρασκευά Καλαβρυτινού, ενώπιον του ανακριτή τον Ιούνιο του 2023, υποστηρίζει επίσης την παραπάνω εικόνα. Συγκεκριμένα, αναφέρει ότι εντόπισαν εστία φωτιάς και άκουγαν φωνές μεταξύ του βαγονιού 2 και της εμπορικής αμαξοστοιχίας:

«Ακούγαμε κραυγές πόνου από το βαγόνι Ν2. Η φωτιά άρχισε να δυναμώνει και επεκτάθηκε επί του βαγονιού Ν2 πάρα πολύ γρήγορα, 20 με 30 δευτερόλεπτα κατά την εκτίμηση μου. Οπότε και σταμάτησαν οι κραυγές».

Λήψη από Drone της Π.Υ. Λάρισας τις πρώτες πρωινές ώρες μετά το συμβάν 

ΤΑ ΑΝΑΝΠΑΝΤΗΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

Παρ΄ ότι ο ανακριτής, Σωτήρης Μπακαΐμης, έκανε τις κατάλληλες ενέργειες για να γίνει δυνατή η άρση στα τηλέφωνα των μηχανοδηγών, δεν έδειξε την ίδια επιμέλεια στην περίπτωση του σταθμάρχη. Το αίτημα άρσης του απορρήτου για τον σταθμάρχη Λάρισας, Βασίλη Σαμαρά, έγινε τον Μάρτιο του 2024. Οι πάροχοι απάντησαν, όπως ήταν αναμενόμενο, ότι δεν βρήκαν κάποιο αποτέλεσμα, καθώς είχε παρέλθει διάστημα ενός έτους, πέραν του οποίου δεν διατηρούν τα στοιχεία των επικοινωνιών. Έτσι, δεν υπάρχει κανένα δεδομένο για τις κλήσεις από και προς το προσωπικό κινητό του σταθμάρχη Λάρισας.

Τα 11 λεπτά σιγής στο σταθερό τηλέφωνο του σταθμαρχείου (από 23:11:28) και στο ραδιοτηλέφωνο (από 23:07:54), μεταξύ αναχώρησης του IC62 και της σύγκρουσης, είναι μέχρι σήμερα ανεξήγητα. Αξίζει να σημειωθεί ότι 11 ακριβώς είναι και τα λεπτά, από το διάστημα που το IC62 περνά το κλειδί 118Α, στις 23:07:28, μέχρι και τη σύγκρουση 23:18:28.

Μόλις τη Δευτέρα, 11 Νοεμβρίου 2024, ο ανακριτής συνοδεία της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Ερευνών, κατέσχεσε τον σκληρό δίσκο που περιλαμβάνει όλες τις συνομιλίες. Η πράξη αυτή έγινε έπειτα από επανειλημμένα αιτήματα  της οικογένειας του νεκρού μηχανοδηγού, Γιώργου Κουτσούμπα, για τον έλεγχο της ορθότητας των ηχητικών.

Οι εγγραφές στο cd που παρέχει η Vodafone στο ανακριτή δημιουργούν αναπάντητα ερωτήματα. Τι κάνουν ή ποιον καλούν οι δυο σταθμάρχες της επιβατικής; Ο πάροχος μπορεί να εξειδικεύσει τα στοιχεία και αν πρόκειται για κλήση ή μήνυμα μέσω εφαρμογής (π.χ. Viber), οι αρχές μπορούν να απευθυνθούν στην εταιρεία για να συλλέξουν στοιχεία.

Πηγή που εργάζεται στο σιδηρόδρομο αναφέρει στο News247 ότι παρατηρείται μια πρακτική στην επικοινωνία των μηχανοδηγών. Όταν προκύπτει λάθος χειρισμός, που αν καταγραφόταν σε σταθερό ή Vhf θα απαιτούσε την καταγραφή του ως συμβάν, ενίοτε  για την αποφυγή αυτής, η επικοινωνία συνηθίζεται να γίνεται μέσω Viber.