Τι σημαίνει το «πράσινο φως» στη χρήση πυραύλων ATACMS κατά της Ρωσίας

Δύο μήνες πριν την αλλαγή σκυτάλης στις ΗΠΑ, ο πρόεδρος Μπάιντεν φέρεται να ενέκρινε τη χρήση πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς από το καθεστώς του Κιέβου για επιθέσεις κατά ρωσικών και βορειοκορεατικών δυνάμεων.

Είναι η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ δίνουν το «πράσινο φως» στην Ουκρανία να χρησιμοποιήσει πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς για να πλήξουν εντός της επικράτειας Ρωσίας, ενώ πηγή με γνώση του θέματος διευκρίνισε ότι αυτά τα συστήματα τακτικών πυραύλων του στρατού (ATACMS) εγκρίθηκαν μόνο για χρήση στην περιοχή του Κουρσκ, όπου έχουν αναπτυχθεί βορειοκορεατικά στρατεύματα.

Αξιωματούχοι, ωστόσο, δήλωσαν στους New York Times ότι ενώ οι Ουκρανοί είναι πιθανό να χρησιμοποιήσουν τους πυραύλους πρώτα εναντίον των ρωσικών και βορειοκορεατικών στρατευμάτων που απειλούν τις ουκρανικές δυνάμεις στο Κουρσκ, ο Μπάιντεν θα μπορούσε να τους εξουσιοδοτήσει να χρησιμοποιήσουν τα όπλα και αλλού.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του Axios, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι ελπίζουν ότι αν χτυπηθούν τα βορειοκορεατικά στρατεύματα στο Κουρσκ, η Πιονγκγιάνγκ ίσως αναθεωρήσει την απόφασή της να στείλει στρατεύματα στη Ρωσία και η ρωσική αντεπίθεση στο Κουρσκ θα αποτύχει.

Άλλοι, ωστόσο, δηλώνουν ανήσυχοι πως η χρήση των πυραύλων εντός της ρωσικής επικράτειας θα μπορούσε να ωθήσει τον Πούτιν σε αντίποινα εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών και των εταίρων τους στον συνασπισμό.

Υπενθυμίζεται πως ο ρωσικός στρατός εξαπολύει επί του παρόντος μια μεγάλη επίθεση με περίπου 50.000 στρατιώτες – συμπεριλαμβανομένων βορειοκορεατικών στρατευμάτων – στις ουκρανικές θέσεις στο Κουρσκ με στόχο την ανακατάληψη όλου του ρωσικού εδάφους που κατέλαβαν οι Ουκρανοί τον Αύγουστο. Το Κίεβο θα μπορούσε τώρα να χρησιμοποιήσει τους πυραύλους ATACMS για να πλήξει ρώσικα και βορειοκορεατικά στρατεύματα, στρατιωτικό εξοπλισμό, κόμβους ανεφοδιασμού και αποθήκες πυρομαχικών βαθιά μέσα στη Ρωσία.

Παρακάτω το explainer του BBC που υπογράφει ο Ido Vock.

Γιατί εγκρίθηκαν τα χτυπήματα με ATACMS μέσα στη Ρωσία;

Η Ουκρανία χρησιμοποιεί πάνω από ένα χρόνο το Τακτικό Πυραυλικό Σύστημα Στρατού – ευρύτερα γνωστό ως ATACMS – για να πλήξει ρωσικούς στόχους σε κατεχόμενα ουκρανικά εδάφη. Ωστόσο οι ΗΠΑ δεν είχαν επιτρέψει μέχρι σήμερα να χρησιμοποιήσει τους πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς για πλήγματα στο εσωτερικό της Ρωσίας.

Οι βαλλιστικοί πύραυλοι της Lockheed Martin είναι από τους ισχυρότερους που έχουν παρασχεθεί μέχρι στιγμής στην Ουκρανία, με δυνατότητα να ταξιδέψουν έως και 300 χιλιόμετρα μακριά. Στο παρελθόν, το καθεστώς του Κιέβου είχε υποστηρίξει ότι το να μην της επιτρέπεται να χρησιμοποιήσει τέτοια όπλα εντός της Ρωσίας ήταν σαν να της ζητείται να πολεμήσει με το ένα χέρι δεμένο πίσω από την πλάτη της.

Η αλλαγή της αμερικανικής στάσης φέρεται να έρχεται ως απάντηση στην πρόσφατη ανάπτυξη βορειοκορεατικών στρατευμάτων για την υποστήριξη της Ρωσίας στη συνοριακή περιοχή του Κουρσκ, όπου η Ουκρανία έχει καταλάβει εδάφη από τον περασμένο Αύγουστο.

Την ίδια ώρα, η επικείμενη επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο εγείρει φόβους για το μέλλον της αμερικανικής υποστήριξης προς την Ουκρανία και ο πρόεδρος Μπάιντεν φαίνεται ότι επιθυμεί να κάνει ό,τι μπορεί για να βοηθήσει στον λίγο χρόνο που του απομένει στην εξουσία.

Η στρατιωτική ενίσχυση της Ουκρανίας – έτσι σκέφτεται ο ίδιος – θα μπορούσε να δώσει στην Ουκρανία μοχλό πίεσης σε οποιεσδήποτε ειρηνευτικές συνομιλίες που μπορεί να βρίσκονται μπροστά μας.

Τι επιπτώσεις θα έχουν οι πύραυλοι στο πεδίο της μάχης;

Η Ουκρανία θα είναι πλέον σε θέση να πλήξει στόχους εντός της Ρωσίας, πιθανότατα αρχικά γύρω από την περιοχή του Κουρσκ, όπου οι ουκρανικές δυνάμεις κατέχουν πάνω από 1.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα εδάφους – κι αυτό ενώ Ουκρανοί και Αμερικανοί αξιωματούχοι αναμένουν μια ρωσική αντεπίθεση για την ανάκτηση εδαφών στην περιοχή.

Η Ουκρανία μπορεί να χρησιμοποιήσει ATACMS για να αμυνθεί κατά της επίθεσης, στοχεύοντας ρωσικές θέσεις, συμπεριλαμβανομένων στρατιωτικών βάσεων, υποδομών και αποθηκών πυρομαχικών.

Η προμήθεια των πυραύλων, ωστόσο, πιθανόν να μην είναι αρκετή για να αντιστρέψει την πορεία του πολέμου.

«Δεν νομίζω ότι θα είναι αποφασιστικής σημασίας», δήλωσε στο BBC δυτικός διπλωμάτης στο Κίεβο, ζητώντας ανωνυμία λόγω της ευαισθησίας του θέματος. «Είναι μια καθυστερημένη συμβολική κίνηση για να αυξηθεί το διακύβευμα και να επιδειχθεί στρατιωτική υποστήριξη στην Ουκρανία», ενώ «μπορεί να αυξήσει το κόστος του πολέμου για τη Ρωσία».

Αξίζει να σημειωθεί πως για την ώρα υπάρχουν ερωτηματικά και για το πόσα πυρομαχικά θα παρασχεθούν. «Το ερώτημα είναι, φυσικά, πόσους πυραύλους έχουν; Έχουμε ακούσει ότι το Πεντάγωνο έχει προειδοποιήσει ότι δεν υπάρχουν πολλοί από αυτούς τους πυραύλους που μπορούν να διαθέσουν στην Ουκρανία», σημειώνει η Έβελιν Φάρκας, η οποία διετέλεσε αναπληρώτρια βοηθός υπουργού Άμυνας στην κυβέρνηση Ομπάμα.

Παρόλα αυτά, όπως προσθέτει, τα ATACMS θα μπορούσαν να έχουν «θετικό ψυχολογικό αντίκτυπο» στην Ουκρανία, εάν χρησιμοποιηθούν για να πλήξουν στόχους όπως η γέφυρα του Κερτς, η οποία συνδέει την Κριμαία με την ηπειρωτική Ρωσία.

Το «πράσινο φως» των ΗΠΑ, τέλος, θα μπορούσε ενδεχομένως να επιτρέψει στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία να χορηγήσουν στην Ουκρανία άδεια προκειμένου να χρησιμοποιήσει πυραύλους Storm Shadow εντός της Ρωσίας [σσ. Ο Storm Shadow είναι ένας γαλλοβρετανικός πύραυλος μεγάλου βεληνεκούς με παρόμοιες δυνατότητες με τον αμερικανικό ATACMS].

Θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κλιμάκωση του πολέμου;

Η κυβέρνηση Μπάιντεν είχε επί μήνες αρνηθεί να επιτρέψει στην Ουκρανία να πλήξει τη Ρωσία με πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς, φοβούμενη την κλιμάκωση της σύγκρουσης.

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει να μην επιτραπεί η χρήση δυτικών όπλων για να χτυπηθεί η Ρωσία, τονίζοντας πως η Μόσχα θα το θεωρούσε ως «άμεση συμμετοχή» των χωρών του ΝΑΤΟ στον πόλεμο στην Ουκρανία.

«Αυτό θα άλλαζε την ίδια την ουσία, τη φύση της σύγκρουσης», είχε δηλώσει ενδεικτικά τον Σεπτέμβριο. «Αυτό θα σημαίνει πως οι χώρες του ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ και τα ευρωπαϊκά κράτη, ξεκινούν τον πόλεμο με τη Ρωσία».

Η Μόσχα έχει θέσει και στο παρελθόν «κόκκινες γραμμές». Ορισμένες, συμπεριλαμβανομένης της παροχής σύγχρονων αρμάτων μάχης και μαχητικών αεροσκαφών στην Ουκρανία, έχουν έκτοτε ξεπεραστεί χωρίς να προκληθεί στρατιωτική σύρραξη μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ.

«Περιορίζοντας το εύρος της χρήσης αμερικανικών όπλων από το Κίεβο, οι ΗΠΑ επέβαλαν αδίκως μονομερείς περιορισμούς στην αυτοάμυνα της Ουκρανίας», σημειώνει ο Κουρτ Φόλκερ, πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ.

Η απόφαση να περιοριστεί η χρήση των ATACMS ήταν «εντελώς αυθαίρετη και έγινε από φόβο μήπως “προκαλέσουμε” τη Ρωσία», ωστόσο «είναι λάθος να δημοσιοποιηθεί μια τέτοια αλλαγή, καθώς δίνει στη Ρωσία εκ των προτέρων ειδοποίηση για πιθανά ουκρανικά πλήγματα».

Πώς θα αντιδράσει ο Ντόναλντ Τραμπ;

Ορισμένοι σύμμαχοι του Τραμπ έχουν ήδη επικρίνει την απόφαση της κυβέρνησης Μπάιντεν που έρχεται μόλις δύο μήνες πριν την αλλαγή σκυτάλης στον Λευκό Οίκο.

Ο 47ος πρόεδρος των ΗΠΑ έχει ήδη δηλώσει πως σκοπεύει να τερματίσει γρήγορα τον πόλεμο στην Ουκρανία – χωρίς να διευκρινίσει πώς σκοπεύει να το κάνει – και επομένως θα μπορούσε να ακυρώσει τη χρήση των πυραύλων μόλις αναλάβει τα καθήκοντά του.

Για την ώρα δεν έχει ακόμη δηλώσει αν θα συνεχίσει την πολιτική αυτή, ωστόσο ο γιος του έχει ήδη υποστηρίξει πως «το στρατιωτικό βιομηχανικό σύμπλεγμα φαίνεται ότι θέλει να βεβαιωθεί ότι θα ξεκινήσει ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος πριν ο πατέρας μου έχει την ευκαιρία να δημιουργήσει ειρήνη και να σώσει ζωές».

Πολλοί από τους κορυφαίους αξιωματούχους του Τραμπ, όπως ο εκλεγμένος αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς, λένε ότι οι ΗΠΑ δεν πρέπει να παράσχουν άλλη στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία, ωστόσο υπάρχουν και κάποιοι με διαφορετική άποψη – όπως ας πούμε ο Μάικλ Γουόλτς, που έχει υποστηρίξει ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να επιταχύνουν τις παραδόσεις όπλων στην Ουκρανία για να αναγκάσουν τη Ρωσία να διαπραγματευτεί.

Το προς τα πού θα κινηθεί ο εκλεγμένος πρόεδρος είναι ασαφές. Αλλά πολλοί στην Ουκρανία φοβούνται ότι θα διακόψει τις παραδόσεις όπλων, συμπεριλαμβανομένων των ATACMS.

«Ανησυχούμε. Ελπίζουμε ότι [ο Τραμπ] δεν θα αντιστρέψει [την απόφαση]», δήλωσε στο BBC ο Ουκρανός βουλευτής Oleksiy Goncharenko.