Το Ισραήλ, η Ελλάδα, το Διεθνές Κέντρο Εκπαίδευσης Πτήσεων στην Καλαμάτα και οι «G to G», το «stealth deal» για τη Λάρισα Θερμοηλεκτρική, η ΕΕΕΠ και το ενοίκιο στην ΕΧΑΕ

Με αφορμή την 77η Επέτειο της Ανεξαρτησίας του Κράτους του Ισραήλ, η στήλη θα ήθελε να αναφερθεί στη μεγαλύτερη «διακρατική» συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών, το «G to G» (Government to Government Contract) που αφορά στη σύμβαση μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ για το Διεθνές Κέντρο Εκπαίδευσης Πτήσεων της Πολεμικής Αεροπορίας στην Καλαμάτα. Να ξεκαθαρίσουμε πως ο σημερινός Πρέσβης του Ισραήλ στην Αθήνα, ο Νόαμ Κατς, ήλθε στην Ελλάδα τον Σεπτέμβριο του 2022 και δεν ενεπλάκη στη συνομολόγηση της εν λόγω σύμβασης, η οποία υπεγράφη στις 16 Απριλίου 2021. Αναφερόμαστε στη σύμβαση μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ, στην οποία ανάδοχος του έργου είναι η Ισραηλινή Elbit Systems Ltd, με αφορμή συγκεκριμένες πληροφορίες που λάβαμε για τις πληρωμές του έργου, το οποίο θα κοστίσει συνολικά στον Έλληνα φορολογούμενο 1,85 δισ. ευρώ έως το 2042. Εξ αυτού του ποσού, τα 550 εκατ. ευρώ έχουν ήδη καταβληθεί. Από εφέτος έως το 2042, η Ελλάδα θα καταβάλει στην Elbit ετήσιες πληρωμές περίπου 45,8 εκατ. ευρώ, που ήδη αναπροσαρμόζονται τιμαριθμικά κατά 2,65% ετησίως. Τα ποσά που προαναφέραμε δεν περιλαμβάνουν «options», που ενεργοποιούνται με επιπρόσθετο κόστος. Οι τιμές αυτών των «options» κυμαίνονται από 120.000 ευρώ έως και 72,5 εκατ. ευρώ. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται συστήματα εκτίναξης καθισμάτων για τα εκπαιδευτικά αεροπλάνα T-6A, επιπλέον εξομοιωτές, κ.α… Είναι δε ενδιαφέρον πως το οικονομικό σκέλος της συμφωνίας προβλέπει επίσης την κάλυψη «έκτακτων αλλαγών» (Over and Above Events) και τροποποιήσεων που ενδέχεται να προκύψουν κατά την πορεία υλοποίησης. Η ανάδοχος του έργου, η Ισραηλινή Elbit πληρώνει ήδη «local partners» (υπεργολάβους) στην Ελλάδα για την υλοποίηση του έργου. Σύμφωνα με πληροφορίες εκκρεμούν και κάποιες πληρωμές με «ουρές» από το 2021 και το 2022 που καθυστέρησαν, διότι οι «local partners» υπέδειξαν την Κύπρο και το Λονδίνο ως τις χώρες καταβολής των χρημάτων. Βλέπετε τα έχουν αυτά οι «G to G»…

Πολύπλοκο πλαίσιο συνεργασίας

Συνολικά, η «διακρατική» σύμβαση μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ για το Διεθνές Κέντρο Εκπαίδευσης Πτήσεων της Πολεμικής Αεροπορίας στην Καλαμάτα συνιστά ένα πολύπλοκο πλαίσιο συνεργασίας, που ενσωματώνει σειρά από θεσμικές ασάφειες και δυνητικούς κινδύνους, τόσο για την οικονομική διαχείριση όσο και για τη λογοδοσία των εμπλεκομένων μερών, κάτι που έχει ήδη αναδειχθεί κατά την εφαρμογή της. Ενδεικτικά, σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται, τα ιταλικά αεροσκάφη τύπου M-346, τα εκπαιδευτικά συστήματα εδάφους (γνωστά ως GBTS), αλλά και τα ανταλλακτικά, παραμένουν, στην κυριότητα της ισραηλινής εταιρείας Elbit Systems Ltd. Η κυριότητα μπορεί να μεταβιβαστεί στην ελληνική πλευρά, μόνο αν καταβληθεί ένα τίμημα εξαγοράς, το οποίο θα οριστεί σε μεταγενέστερο στάδιο. Αυτό σημαίνει πως, παρόλο που η Ελλάδα χρησιμοποιεί και συντηρεί τα αεροσκάφη, δεν της ανήκουν έως ότου καταβληθεί αυτό το επιπλέον ποσό. Παράδοξο είναι το γεγονός ότι ο κίνδυνος για οποιαδήποτε ζημιά ή απώλεια έχει μεταφερθεί στο ελληνικό υπουργείο Εθνικής Άμυνας από τη στιγμή της παράδοσης του εξοπλισμού ( αν και η ιδιοκτησία παραμένει στην Elbit). Δηλαδή, η Ελλάδα έχει αναλάβει όλη την ευθύνη χωρίς να είναι ακόμα ιδιοκτήτης. Αυτή η διευθέτηση ενδέχεται να δημιουργήσει « δυσκολίες», ειδικά σε περιπτώσεις ατυχημάτων ή φθορών (κάτι που απευχόμαστε). Η μίσθωση των συστημάτων και των αεροσκαφών συνδέεται χρονικά με τη διάρκεια της σύμβασης, που είναι 22 χρόνια. Στο διάστημα αυτό, η Elbit είναι υπεύθυνη για την παροχή της υλικοτεχνικής υποστήριξης (logistics), ενώ η ελληνική Πολεμική Αεροπορία έχει την ευθύνη για τη συντήρηση των μέσων. Όπως έχει ήδη φανεί, αυτό το μοντέλο διαχωρισμού ρόλων απαιτεί συνεχή συντονισμό και δημιουργεί εξαρτήσεις, καθώς η διαθεσιμότητα των αεροσκαφών εξαρτάται από την αποτελεσματικότητα και των δύο πλευρών. Όπως προαναφέρθηκε, η χρήση υπεργολάβων από την πλευρά της Elbit μέσω του υπουργείου Άμυνας του Ισραήλ, όπως επίσης και η συμμετοχή «τρίτων εταιρειών», έχει προβλεφθεί στη σύμβαση, αλλά δεν συνοδεύεται από αυστηρές εγγυήσεις διαφάνειας. Η στήλη έχει γίνει αποδέκτης καταγγελιών που μιλούν για «ευνοιοκρατικές πρακτικές» ή ακόμη και «υπερκοστολογήσεις» έργων και προμηθειών, καταγγελίες τις οποίες ωστόσο δεν έχει διερευνήσει και πιθανότατα να αφορούν διαμάχες μεταξύ ανταγωνιστών. Πέρα από τα παραπάνω, το κείμενο της σύμβασης περιλαμβάνει όρους που επιτρέπουν μεγάλες αλλαγές στη συμφωνία, με πολύ ευέλικτους μηχανισμούς. Οποιοδήποτε από τα δύο μέρη μπορεί να προτείνει αλλαγές, είτε λόγω νέων ρυθμίσεων και οδηγιών είτε για τεχνικούς ή λειτουργικούς λόγους. Ωστόσο, εφόσον δεν υπάρχει ξεκάθαρος μηχανισμός ελέγχου και έγκρισης αυτών των αλλαγών, υπάρχει ο κίνδυνος να εισαχθούν τροποποιήσεις που θα επιβαρύνουν υπερβολικά τον έναν από τους δύο συμβαλλόμενους, και ειδικά την Ελλάδα. Τέλος, σε σχέση με την επίλυση διαφορών η σύμβαση προβλέπει πως αν προκύψει διαφωνία, αυτή θα πρέπει να επιλυθεί αποκλειστικά με απευθείας διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο υπουργείων Εθνικής Άμυνας. Η επιλογή αυτή είχε «καταγγελθεί» ήδη από το 2021, καθώς στερεί από την Ελλάδα τη δυνατότητα προσφυγής σε αμερόληπτους θεσμούς, σε περίπτωση σοβαρής σύγκρουσης συμφερόντων.

Επέτειος με απουσίες

Αφήνοντας πίσω την Elbit και τους εν Ελλάδι «υπεργολάβους» της να αναφέρουμε πως η σημερινή εκδήλωση που πραγματοποιεί η πρεσβεία του Ισραήλ για την 77η Επέτειο της Ανεξαρτησίας του Κράτους του Ισραήλ στο Γουδί θα έχει σημαντικές απουσίες, λόγω της αποδοκιμασίας κατά της Κυβέρνησης Νετανιάχου που με τους χειρισμούς της έχει οδηγήσει σε λιμό τον πληθυσμό της Γάζας, που ανέρχεται σε πάνω από 2 εκατομμύρια, προκαλώντας διεθνή κατακραυγή. Η καλή συνάδελφος Ξένια Κουναλάκη με κείμενο της στην Καθημερινή ανέλυσε με πολύ γλαφυρό τρόπο το γιατί δεν θα συμμετάσχει «σε μια γιορτή που νομιμοποιεί την κυβέρνηση του Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ο οποίος δίνει μάχη πολιτικής επιβίωσης πατώντας (κυριολεκτικά όχι μεταφορικά) επί δεκάδων χιλιάδων πτωμάτων». Την επιχειρηματολογία της την ασπάζονται πολλοί φίλοι των Ισραηλινών και του Πρέσβη του Ισραήλ στην Αθήνα, Νόαμ Κατς, που δεν θα παραστούν στην εφετινή εκδήλωση.

Το «stealth deal»

Παραμένουμε ωστόσο στις ελληνο-ισραηλινές σχέσεις, λόγω της χθεσινής συμφωνίας για τη Λάρισα Θερμοηλεκτρική, την εταιρεία που αναπτύσσει μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύση φυσικού αερίου, καθαρής ισχύος 792 MW, στη Βιομηχανική Περιοχή Λάρισας. Χθες έγινε γνωστό πως η ΔΕΠΑ Εμπορίας υπέγραψε σύμβαση μετόχων για την απόκτηση του 35% της μονάδας, που αναπτύσσεται από το 2021 από ελληνο-ισραηλινά συμφέροντα που βρίσκονται πίσω από την κυπριακή εταιρεία Clavenia Ltd και το ενεργειακό fund EUSIF Larissa ΑΕ. Η Volton του Νίκου Μπάκου απέκτησε και αυτή ένα 10% στη Λάρισα Θερμοηλεκτρική και έτσι οι αρχικοί μέτοχοι θα διατηρήσουν το 55%. Πόσο αποτιμήθηκε το 45% δεν το γνωρίζουμε. Το γνωρίζουν ο Κωνσταντίνος Ξιφαράς, Διευθύνων Σύμβουλος ΔΕΠΑ Εμπορίας και ο Νίκος Μπάκος. Εμείς θα το μάθουμε όταν η ΔΕΠΑ εκδώσει τις επόμενες οικονομικές της καταστάσεις. Αυτό που ξέρουμε είναι πως η συνολική επένδυση έχει τοποθετηθεί στα 600 εκατ. ευρώ. Επίσης γνωρίζουμε πως έως το Μάιο του 2021 στο ΔΣ της Λάρισα Θερμοηλεκτρική μετείχε με ενεργό ρόλο και ο γνωστός από την υπόθεση της Energa – Hellas Power επιχειρηματίας Βασίλης Μηλιώνης. Αξίζει πάντως να υπενθυμίσουμε πως αυτό είναι το δεύτερο «stealth deal» που κάνει ο CEO της ΔΕΠΑ Κωνσταντίνος Ξιφαράς. Το πρώτο αφορούσε στην κίνηση της ΔΕΠΑ Εμπορίας να αποκτήσει τις North Solar, North Solar 1 και New Spes Concept που αναπτύσσουν έργα ηλιακής ενέργειας στη Δυτική Μακεδονία από τους αδερφούς Χρήστο και Παναγιώτη Πετρόχειλο (ιδρυτές της Kiefer) και την ελληνο-βρετανική εταιρεία National Energy International.

Alpha Bank και UniCredit

Ούτε μια, ούτε δύο, αλλά εννέα φορές αναφέρθηκε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Alpha Bank Βασίλης Ψάλτης στη στρατηγική συνεργασία της τράπεζας με τη UniCredit κατά τη χθεσινή ετήσια γενική συνέλευση των μετόχων του πιστωτικού ιδρύματος. Το γεγονός δεν πέρασε απαρατήρητο, καθώς οι αναφορές στην UniCredit δεν ήταν επιφανειακές και ερμηνεύθηκαν υπό το πρίσμα των μελλοντικών προσανατολισμών και των προτεραιοτήτων της Alpha Bank. Ο Βασίλης Ψάλτης ανέδειξε αρχικά την πολυεπίπεδη φύση της συνεργασίας των δύο ιδρυμάτων, τονίζοντας πως δεν πρόκειται για μία απλή εμπορική σχέση, αλλά για έναν στρατηγικό συνεταιρισμό με βάθος και μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Έκανε λόγο για «σηματοδότη προς το μέλλον» και χαρακτήρισε τη συνεργασία «έναν από τους ισχυρότερους πυλώνες» της στρατηγικής της Alpha Bank. Η συνεργασία της Alpha Bank με τη UniCredit φαίνεται να έχει ήδη παράξει χειροπιαστά αποτελέσματα. Από την πώληση της θυγατρικής της στη Ρουμανία και τη δημιουργία μιας από τις μεγαλύτερες τοπικές τράπεζες, μέχρι την αξιοποίηση της επενδυτικής πλατφόρμας της UniCredit στον τομέα του Wealth Management και τις κοινές κινήσεις στον χώρο των χρηματιστηριακών και διεθνών συναλλαγών, η παρουσία της ιταλικής τράπεζας στη στρατηγική ατζέντα της Alpha Bank είναι έντονη. Ο Βασίλης Ψάλτης μίλησε για περαιτέρω εμβάθυνση της συνεργασίας, με συν-ανάπτυξη λειτουργικών υποδομών, την από κοινού συμμετοχή σε διεθνείς εκδόσεις και τη διεύρυνση της παρουσίας επενδυτικών προϊόντων στην ευρωπαϊκή αγορά μέσω του δικτύου της UniCredit.

Η ΕΕΕΠ και το ενοίκιο στην ΕΧΑΕ

Στην παράταση της μίσθωσης του κτιρίου όπου στεγάζονται οι υπηρεσίες της Επιτροπής Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων (ΕΕΕΠ) επί της οδού Αχαρνών 17 και Πλατείας Μαυροκορδάτου, ιδιοκτησίας της εταιρείας «Ελληνικά Χρηματιστήρια – Χρηματιστήριο Αθηνών Α.Ε. Συμμετοχών», προχωρά η Ανεξάρτητη Αρχή. Η νέα σύμβαση, εφόσον συμφωνηθεί, θα έχει διάρκεια τριών ετών, έως το 2028. Η απόφαση ελήφθη ενόψει της λήξης της υφιστάμενης μίσθωσης στις 30 Ιουνίου 2025 και λαμβάνοντας υπόψη το υψηλό κόστος ενδεχόμενης μετακόμισης, την επικείμενη –αλλά όχι άμεση– μετεγκατάσταση της Αρχής σε κτίριο του e-ΕΦΚΑ επί της οδού Βουλής και την καταλληλότητα του υφιστάμενου κτιρίου για τη λειτουργία της υπηρεσίας. Το ιστορικό της μίσθωσης ξεκινά το 2013, όταν η ΕΕΕΠ εγκαταστάθηκε στο ακίνητο συνολικής επιφάνειας 3.158,82 τ.μ., με ισόγειο, ημιώροφο, επτά ορόφους και δώμα, καθώς και υπόγειο 417,90 τ.μ. Η αρχική μίσθωση ήταν τριετής, με μηνιαίο μίσθωμα 16.415 ευρώ. Η σύμβαση παρατάθηκε δύο φορές (το 2016 και το 2021) με διατήρηση του ίδιου ποσού. Η τιμή αυτή είναι πολύ καλή, καθώς πρόσφατη(Φεβρουάριος 2025) έκθεση της εταιρείας Solum Property Sοlutions για την ΕΕΕΠ αποτιμά την ετήσια αγοραία αξία μίσθωσης του εν λόγω ακινήτου σε 275.052 ευρώ (αναλογεί σε ενοίκιο 22.921 ευρώ τον μήνα), σημαντικά υψηλότερα από το τρέχον μίσθωμα. Το πόσο θα αυξήσει τελικά το μίσθωμα η ΕΧΑΕ θα το μάθουμε το επόμενο διάστημα.

ΔΕΔΔΗΕ και Vanguard

O Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ) προχώρησε σε δωρεά ύψους 6 εκατ. ευρώ προς το Ελληνικό Δημόσιο, με σκοπό την ενίσχυση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων του Πυροσβεστικού Σώματος κατά την αντιπυρική περίοδο του 2025. Στη βάση αυτή με απόφαση των υπουργείων Οικονομικών και Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, εγκρίθηκε η σύμβαση μεταξύ του Δημοσίου, του ΔΕΔΔΗΕ και της Vanguard Security Μονοπρόσωπη ΙΚΕ, για την παροχή υπηρεσιών εναέριας επιτήρησης μέσω μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) από την τελευταία. Η δωρεά αφορά στη μίσθωση συστημάτων ΣμηΕΑ (Συστήματα μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών) της Vanguard και στην παροχή πτητικού έργου, περιλαμβανομένων των συνοδευτικών εξοπλισμών.

Θανάσης Κουκάκης

dnews.gr