Το Predator τον πρόδωσε και στο δικαστήριο: Δικαιώθηκαν οι δημοσιογράφοι

Με απόφαση που ισορροπεί ανάμεσα στην αυστηρή εφαρμογή του νόμου και τη θεμελιώδη προστασία της ελευθερίας του Τύπου, το αρμόδιο δικαστήριο απεφάνθη επί της αγωγής του Γρηγόρη Δημητριάδη κατά της Εφημερίδας των Συντακτών και της ερευνητικής δημοσιογραφικής ομάδας Reporters United.

Παρότι έγινε εν μέρει δεκτή η αγωγή, το δικαστήριο έκρινε ότι η επίμαχη ερευνητική δουλειά σχετικά με την υπόθεση των υποκλοπών όχι μόνο δεν υπερέβη τα όρια της δημοσιογραφικής δεοντολογίας, αλλά θεμελιώνεται επαρκώς και υπηρετεί με τρόπο ουσιαστικό το δημόσιο συμφέρον.

Ο πρώην Γενικός Γραμματέας του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, και πρόσωπο-κλειδί στην υπόθεση των παρακολουθήσεων, είχε καταθέσει αγωγή εναντίον των δημοσιογραφικών οργανισμών ζητώντας αποζημίωση 950.000 ευρώ για ηθική βλάβη. Ο Δημητριάδης ισχυρίστηκε ότι υπέστη προσβολή της προσωπικότητάς του από τίτλους και ρεπορτάζ που δημοσιεύθηκαν τον Νοέμβριο του 2023, με επίκεντρο το δημοσίευμα της 3ης Νοεμβρίου, υπό τον τίτλο «Predator από το κινητό του Γρηγόρη με …αγάπη». Στο ίδιο ρεπορτάζ περιλαμβάνονταν υπότιτλοι όπως: «Τα δηλητηριασμένα ‘ευχαριστώ’ του κ. Δημητριάδη, την επομένη της γιορτής του, το 2021» και «Πώς παγιδεύτηκαν με το λογισμικό παρακολούθησης 11 πρόσωπα που του ευχήθηκαν ‘χρόνια πολλά’».

Το σκεπτικό του δικαστηρίου

Το δικαστήριο, ωστόσο, απέρριψε τους ισχυρισμούς του ενάγοντος περί ψευδών, ανακριβών ή συκοφαντικών ισχυρισμών. Στο σκεπτικό του, η απόφαση διαχωρίζει με σαφήνεια την αναγκαία δημοσιογραφική υπερβολή και τη σατιρική ή αιχμηρή έκφραση, από την κακόβουλη ή παραπλανητική δημοσίευση. Αναγνωρίζεται έτσι ότι η έρευνα των δημοσιογράφων δεν υπερέβη τα επιτρεπτά όρια κριτικής, αντιθέτως υπηρετεί σκοπούς γενικότερου δημοσίου ενδιαφέροντος – ειδικά όταν αφορά την παρακολούθηση πολιτών και δημόσιων προσώπων από μηχανισμούς κρατικής ή παρακρατικής ισχύος.

Το μοναδικό σημείο στο οποίο το δικαστήριο έκανε δεκτή την αγωγή αφορά έναν μεμονωμένο τίτλο: «Νέο εξώδικο του Γρ. Δημητριάδη κατά της έρευνας για τις υποκλοπές». Σε συνδυασμό με αναφορές σε δηλώσεις διεθνών δημοσιογραφικών οργανισμών, οι οποίες άφηναν να εννοηθεί ότι επιχειρήθηκε παρέμβαση στην ελευθερία του Τύπου, ο τίτλος αυτός κρίθηκε ότι μπορούσε να θεωρηθεί προσβλητικός για την προσωπικότητα του ενάγοντος. Ωστόσο, πρόκειται για ένα δευτερεύον σημείο, που σε καμία περίπτωση δεν αμφισβήτησε την ουσία της ερευνητικής δουλειάς.

Ανατροπή ουσίας

Παρά την τυπική αποδοχή της αγωγής στο παραπάνω σκέλος, η απόφαση δημιουργεί μια πρωτοφανή ανατροπή στο οικονομικό σκέλος της υπόθεσης. Ο ίδιος ο Δημητριάδης, ο οποίος διεκδικούσε σχεδόν ένα εκατομμύριο ευρώ, καλείται τελικά να καταβάλει μεγαλύτερο ποσό για τα δικαστικά έξοδα των εναγόμενων από ό,τι θα εισπράξει ως αποζημίωση. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την απόφαση:

• Ο Γρηγόρης Δημητριάδης υποχρεούται να πληρώσει 4.750 ευρώ για τα δικαστικά έξοδα των δημοσιογράφων.
• Οι εναγόμενοι δημοσιογράφοι και ο φορέας έκδοσης που κρίθηκε υπεύθυνος θα καταβάλουν 3.000 ευρώ και 450 ευρώ αντίστοιχα για τα έξοδα του Δημητριάδη.
• Επιπλέον, η εκδότρια εταιρεία της Εφημερίδας των Συντακτών υποχρεώνεται να αφαιρέσει από την ιστοσελίδα της τον επίμαχο τίτλο και να δημοσιεύσει περίληψη της απόφασης, όπως προβλέπεται από τη νομολογία σε περιπτώσεις μερικής αποδοχής αγωγών περί προσβολής της προσωπικότητας.

Πολιτικές και θεσμικές προεκτάσεις

Η απόφαση αποκτά ιδιαίτερο βάρος, όχι μόνο για την ίδια την υπόθεση των παρακολουθήσεων, αλλά και για την ευρύτερη θεσμική αντιπαράθεση ανάμεσα στην πολιτική εξουσία και τον ανεξάρτητο Τύπο στην Ελλάδα. Σε μια περίοδο κατά την οποία η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με σοβαρές κατηγορίες από διεθνείς οργανισμούς για περιορισμό της ελευθεροτυπίας και αυταρχική μεταχείριση των μέσων ενημέρωσης, η δικαστική επικύρωση της νομιμότητας και της ορθότητας της έρευνας για τις υποκλοπές συνιστά κρίσιμη εξέλιξη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τόσο η Εφημερίδα των Συντακτών όσο και οι Reporters United ήταν ανάμεσα στους ελάχιστους δημοσιογραφικούς οργανισμούς που ανέλαβαν το βάρος να φέρουν στο φως την πολύκροτη υπόθεση του λογισμικού Predator, παρά το γεγονός ότι οι αποκαλύψεις τους προκάλεσαν αντιδράσεις ακόμη και εντός των θεσμών.

Η μερική νομική ικανοποίηση του Δημητριάδη για έναν τίτλο, σε συνδυασμό με την γενική ήττα του ως προς την ουσία, καταγράφεται πλέον ως ένα ακόμη επεισόδιο στη μακρά αντιπαράθεση μεταξύ ισχύος και λογοδοσίας.

neostrategy.gr