Τουρκία – ΗΠΑ: Πίσω από τις κλειστές πόρτες του ΝΑΤΟ οι φωτογραφίες πρόδωσαν το πραγματικό κλίμα

Η σύνοδος του ΝΑΤΟ που ολοκληρώθηκε πριν από λίγες μέρες στις Βρυξέλλες, χαρακτηρίστηκε από πολλούς κομβική για το μέλλον της Συμμαχίας. Η συμφωνία που υπέγραψαν οι ηγέτες των χωρών-μελών μετά το τέλος της συνόδου, περιγράφει αναλυτικά τις προκλήσεις που θα κληθεί να αντιμετωπίσει το ΝΑΤΟ στο προσεχές μέλλον. Το συμφωνηθέν κείμενο τονίζει τη σημασία της συλλογικής άμυνας και της ενότητας των μελών της Συμμαχίας απέναντι σε ένα ευρύ φάσμα απειλών, που συνεχώς εξελίσσονται λόγω της αλματώδους ανάπτυξης της τεχνολογίας. Σε αυτό το πλαίσιο της ενότητας και της σύμπνοιας απόψεων, φάνηκε ότι έλαβαν χώρα και οι διαπροσωπικές συναντήσεις των ηγετών των χωρών-μελών της Συμμαχίας.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όμως είχε η πρώτη συνάντηση του Προέδρου των ΗΠΑ με τον Τούρκο ομόλογο του. Έξι μήνες μετά την ορκωμοσία του πρώτου αυτή ήταν η πρώτη ουσιαστική επικοινωνία που είχαν μεταξύ τους και μπροστά στους φωτογραφικούς φακούς τα χαμόγελα περίσσευαν.

Η γλώσσα του σώματος

Η γλώσσα του σώματος όμως σε συναντήσεις αυτού του επιπέδου μεταξύ ηγετών, πολλές φορές ακούσια αποκαλύπτει πολλά περισσότερα από αυτά, που αφήνουν να διαρρεύσουν στις επίσημες δηλώσεις τους. Έτσι και στη συνάντηση Μπάιντεν – Ερντογάν, όπως αποτυπώθηκε από τις σχετικές φωτογραφίες, το πραγματικό κλίμα που υπήρξε στις μεταξύ τους συζητήσεις μάλλον δεν ήταν τόσο θετικό όσο o φωτογραφικός φακός επιδίωξε να απαθανατίσει.

Σε μία από αυτές, ο Πρόεδρος Ερντογάν έκανε προσπάθειες να αγγίξει τον συνομιλητή του στην πλάτη, μία ενέργεια που σύμφωνα με τη γλώσσα του σώματος δηλώνει επιθυμία του ιδίου να «επιβληθεί» στον Πρόεδρο των ΗΠΑ. Την ίδια στιγμή ο υψωμένος αντίχειρας στο άλλο χέρι του υπονοούσε ανωτερότητα ή ακόμα και επιθετικότητα. Η μετάφραση αυτών των συμπεριφορών αποδεικνύει ότι πίσω από τα ψεύτικα χαμόγελα, ο Τούρκος Πρόεδρος προσπάθησε να έλθει σε πλεονεκτική θέση για τις συνομιλίες που θα ακολουθούσαν. Από την άλλη, ο Πρόεδρος Μπάιντεν έχοντας αυτήν την εμπειρία και γνωρίζοντας ανάλογα τερτίπια, αποτραβιόταν διακριτικά για να μην του δώσει το πλεονέκτημα της «ανωτερότητας».

Επίσης, σε μία άλλη φωτογραφία, που απαθανατίστηκε ως το «χειροφίλημα», είναι χαρακτηριστικό ότι καθώς ο Τούρκος Πρόεδρος σηκώνεται για να χαιρετίσει τον Μπάιντεν, δεν τον κοιτάει στα μάτια, πιθανώς γιατί γνωρίζει την διπροσωπία με την οποία έχει συμπεριφερθεί έως τώρα και δείχνει τη διάθεση «μεταμέλειας» και πιθανής επιστροφής σε μία πιο ορθολογική συμπεριφορά. Συμπερασματικά, ο Πρόεδρος Ερντογάν παριστάνοντας τον χαμογελαστό και ευδιάθετο μπροστά στον Πρόεδρο των ΗΠΑ, μία εικόνα σπάνια γι’ αυτόν, επιχείρησε να κάνει αυτό που γνωρίζει καλά. Να «γοητεύσει» τον συνομιλητή του και να μεταφέρει την κουβέντα σε διαπροσωπικό επίπεδο, εκεί που πιστεύει δηλαδή ότι θα αποκομίσει όσο γίνεται περισσότερα, κάτι όμως που δεν έδειξε να συγκινεί ιδιαίτερα τον Μπάιντεν. Αυτή η ατμόσφαιρα αποτυπώθηκε ξεκάθαρα και στις δηλώσεις που έγιναν μετά τη συνάντηση.

Το «αμερικανικό τάνκερ» έστριψε

Στην πραγματικότητα τίποτα συγκεκριμένο δεν ανακοινώθηκε, τίποτα δε συμφωνήθηκε. Ο Πρόεδρος Μπάιντεν πολύ αόριστα εξέφρασε την εμπιστοσύνη του για την πρόοδο των συζητήσεων μεταξύ των δύο χώρων, ενώ από την άλλη ο Τούρκος Πρόεδρος χωρίς ούτε αυτός να μιλήσει για οποιαδήποτε συμφωνία, περιορίστηκε στο να πει ότι κάλεσε τον Μπάιντεν να επισκεφθεί στην Τουρκία για να λάβει την απάντηση από τον Αμερικανό Πρόεδρο ότι το πρόγραμμα του είναι πολύ φορτωμένο την παρούσα περίοδο. Σε άλλες περιόδους ομαλών σχέσεων των δύο χωρών βέβαια, ο Πρόεδρος Ερντογάν θα είχε πολύ διαφορετική αντιμετώπιση και μάλλον «δεν θα έτρωγε τέτοια πόρτα». Ο λόγος αυτής της εξέλιξης είναι πολύ απλός. Οι ΗΠΑ έχουν ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό και αυτό είναι ότι όταν σε κατονομάσουν ως αναξιόπιστο δεν κάνουν πισωγυρίσματα. Το θέμα με την αγορά των ρωσικών πυραύλων από την Τουρκία όχι απλά δεν μπορεί να παραμεριστεί, αλλά με το τελεσίγραφο των ΗΠΑ για οριστική αποθήκευσή τους και διενέργεια επιθεωρήσεων από τους ίδιους τους Αμερικανούς, δείχνει πόσο έχει υποβαθμίσει τις διμερείς τους σχέσεις, αλλά και κατ’ επέκταση τις σχέσεις και τη συνοχή της Συμμαχίας με την Τουρκία. Και είναι αποφασισμένοι να το πάνε μέχρι τέλους, δηλαδή μέχρι την ουσιαστική και αμετάκλητη απόφαση της Τουρκίας για απενεργοποίηση των πυραύλων.

Η επανεκκίνηση που δεν ήρθε…

Η Σύνοδος των ηγετών του ΝΑΤΟ τελείωσε μαζί με τις ελπίδες του Τούρκου Προέδρου για μία εύκολη επανεκκίνηση των αμερικανοτουρκικών σχέσεων. Γιατί πολύ απλά σήμερα δεν υπάρχει κράτος ή θεσμός που να μην αντιμετωπίζει με πλήρη καχυποψία τον Ερντογάν και να μην περιμένει πράξεις που να αποδεικνύουν τα λεγόμενά του. Έτσι, αν όντως ο Τούρκος Πρόεδρος επιθυμεί να αλλάξει στάση, εκτός από την διαχείριση των τεραστίων εσωτερικών προβλημάτων που έχει δημιουργήσει λόγω της αποτυχημένης οικονομικής διαχείρισης και των συνεχών σκανδάλων που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, θα πρέπει να εξηγήσει στη Συμμαχία και στον λαό του ότι το «νταηλίκι», το «νεο-οθωμανικό μανιφέστο» και η συμπεριφορά του «ταραξία» στην Ανατολική Μεσόγειο δεν μπορεί να συνεχίζεται επ’ αόριστο. Η Τουρκία με την επικίνδυνη τακτική της να ισορροπεί μεταξύ της Δύσης αλλά παράλληλα να κλείνει και το μάτι στη Ρωσία, απέδειξε ότι απειλεί ευθέως την ίδια τη συνοχή της Συμμαχίας. Πλέον μόνο οι απτές πράξεις θα δείξουν αν έχει σκοπό να αλλάξει συμπεριφορά. Η στάση αυτή των Αμερικανών δείχνει να είναι πλέον αμετακίνητη και καθορισμένη πάνω στις αρχές που έχει ήδη διαμηνύσει η Προεδρεία Μπάιντεν και δεν φαίνεται πιθανό να αλλάξει, παρά τις «επιθέσεις γοητείας και υπόκλισης» που επιχειρεί ο «χαμογελαστός Σουλτάνος». Κι εδώ αναδεικνύεται η ιστορική ευκαιρία εδραίωσης της Ελλάδας ως τον μοναδικό αξιόπιστο εταίρο της Δύσης.