Τουρκία και ΗΠΑ έβαλαν κάτω από το χαλί τα προβλήματα τους στην Ουάσινγκτον

Οι σχέσεις μεταξύ της Τουρκίας και των ΗΠΑ δεν περνάνε και την καλύτερη περίοδο από την στιγμή που ο Τζο Μπάιντεν ανέλαβε την Προεδρία, παρόλο που οι δυο πλευρές φροντίζουν να μην τονίζουν τα σοβαρά προβλήματα στις σχέσεις τους.

Σ’ αυτό συνέβαλε τα μέγιστα η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία που ανάγκασε την Ουάσινγκτον να διαφοροποιήσει την μέχρι τότε στάση της έναντι της Άγκυρας, που αν μη τι άλλο διαθέτει το δεύτερο μεγαλύτερο στρατό του ΝΑΤΟ και βρίσκεται πολύ κοντά στη Ρωσία.

Δεν είναι μυστικό ότι από τότε που ο Τζο Μπάιντεν ανέλαβε την προεδρία, οι ανώτεροι πολιτικοί ηγέτες της αμερικανικής κυβέρνησης απέφυγαν προσεκτικά να συναντηθούν με τους Τούρκους ομολόγους τους στην Ουάσιγκτον ή την Άγκυρα.

Έτσι μετά από δυο χρόνια από τότε που ανέλαβε τη διακυβέρνηση ο Μπάιντεν, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου έγινε ο πρώτος Τούρκος Υπουργός που φιλοξενήθηκε από τον Αμερικανό ομόλογό του στην Ουάσιγκτον στη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στις 18 Ιανουαρίου για τον Στρατηγικό Μηχανισμό των δυο χωρών.

Η ατζέντα της συνάντησης μεταξύ των δύο υπουργών περιελάμβανε εξαιρετικά περίπλοκα ζητήματα, με τα κύρια προβλήματα στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις να είναι στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας, τα οποία παραμένουν ακόμη άλυτα, μέσα σ΄ ένα περιβάλλον συνεχιζόμενης δυσπιστίας μεταξύ των δυο χωρών.

Το μεγαλύτερο ζήτημα για την Άγκυρα είναι η πώληση των F-16 που σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, θα μπλοκαριστεί από το Κογκρέσο. Ο Τσαβούσογλου κατά την διάρκεια της συνάντησης πέταξε το μπαλάκι της πώλησης των μαχητικών αεροσκαφών στον ένοικο του Λευκού Οίκου, Τζο Μπάιντεν.

«Παρότι υπάρχουν αντιρρήσεις στο Κογκρέσο, αν η κυβέρνηση Μπάιντεν είναι ισχυρή και αποφασισμένη, αυτό θα λυθεί» δήλωσε μεταξύ άλλων ο Τσαβούσογλου, πετώντας το μπαλάκι στο γήπεδο του Αμερικανού Προέδρου, αξιώνοντας να βάλει το χέρι του ώστε να ξεπεραστεί το ενδεχόμενο πρόβλημα του μπλοκαρίσματος από το Κογκρέσο.

Ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας, η διαδικασία ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ και το συριακό ζήτημα ήταν επίσης στην ημερήσια διάταξη κατά τη διάρκεια της κρίσιμης συνάντησης, μεταξύ Τσαβούσογλου και Μπλίνκεν.

Βέβαια ο Τούρκος Υπουργός, θέλησε να ξεκαθαρίσει, στέλνοντας μήνυμα και στο Κογκρέσο, ότι το ζήτημα των F-16 δεν συνδέεται με την ένταξη στο ΝΑΤΟ της Φινλανδίας και της Σουηδίας, υπενθυμίζοντας ότι τα προβλήματα με τα μαχητικά προήλθαν από την περίοδο Τραμπ, όταν η Τουρκία υπέστη κυρώσεις στο πλαίσιο της CAATSA για τους S-400, τονίζοντας ότι «δεν έχουμε καμιά κρίση με την κυβέρνηση Μπάιντεν».

Θα ήταν αφελές να περίμενε κάποιος ότι η συνάντηση Τσαβούσογλου-Μπλίνκεν θα έφερνε αποτελέσματα που θα επέτρεπαν να μείνει πίσω η τρέχουσα βαθιά κρίση.

Όμως στην προσπάθειά της να αποτρέψουν την πλήρη αποδέσμευση της Τουρκίας από τη Δύση και να διατηρηθούν οι σχέσεις, σ’ αυτή την ευαίσθητη χρονικά στιγμή λόγο της έναρξης της προεκλογικής περιόδου στην Τουρκία, η αμερικανική πλευρά φρόντισε να αναβάλουν όσο το δυνατόν περισσότερο τα ζητήματα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ρήξη των σχέσεων, μη φέρνοντάς τα στο προσκήνιο της ατζέντας πιστεύοντας ότι αυτή ήταν η πιο ενδεδειγμένη πορεία δράσης από την άποψη των δικών της συμφερόντων.

Έτσι οι ΗΠΑ απέφυγαν να τονίσουν έντονα ότι η ανοιχτή υποστήριξή τους προς τις οργανώσεις του YPG/PKK στη Συρία θα αμφισβητηθεί, ενώ αποφεύχθηκαν και οι ερωτήσεις σχετικά με την τύχη των πυραύλων S400.

Στο πλαίσιο αυτό, ενδεχομένως η επίσκεψη του Τσαβούσογλου στις ΗΠΑ οργανώθηκε ως αποτέλεσμα μιας «συνεννόησης» μεταξύ των δύο χωρών.

Πάντως, η επίσκεψη Τσαβούσογλου στην Ουάσιγκτον δεν κατέληξε σε τίποτα περισσότερο από το να κάνουν οι ΗΠΑ κάποιες δηλώσεις για τα F16 και η Τουρκία κάποιες ανούσιες δηλώσεις για την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ. Κοινώς και οι δυο χώρες προσπάθησαν να κερδίσουν χρόνο, καλύπτοντας τα προβλήματα που υπάρχουν στο παρασκήνιο, εξυπηρετώντας η κάθε μια τα δικά της συμφέροντα.

Είναι σαφές ότι η Τουρκία κέρδισε την εκτίμηση της διεθνούς κοινότητας υιοθετώντας πολιτική ουδετερότητας μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και των διαμεσολαβητικών της προσπαθειών. Ωστόσο, δεν κατάφερε να διατηρήσει την ισορροπημένη στάση που είχε επιδείξει τους πρώτους μήνες της κρίσης, καθώς ενήργησε σε πολλές περιπτώσεις με υπερβολική αυτοπεποίθηση.

Η Τουρκία, η οποία ξεκίνησε με στόχο να παίξει τις δύο κυρίαρχες δυνάμεις, τις ΗΠΑ και τη Ρωσία, η μία εναντίον της άλλης, κατέληξε να βρεθεί ανάμεσα στον παγκόσμιο ανταγωνισμό των δύο αυτών χωρών.

Σήμερα, παρατηρείται ότι οι ΗΠΑ προσπαθούν να αποξενώσουν τη Ρωσία και η Ρωσία προσπαθεί να αποξενώσει τις ΗΠΑ από την Τουρκία. Γίνεται κατανοητό ότι ο σημαντικότερος στόχος των ΗΠΑ σε αυτό το πλαίσιο είναι να διατηρήσουν την Τουρκία στο δυτικό στρατόπεδο, ενώ ο στόχος της Ρωσίας είναι να εξασφαλίσει την επιτυχία της σημερινής κυβέρνησης στις τουρκικές εκλογές με κάθε κόστος.

Η κατάσταση αυτή αντικατοπτρίζεται τόσο στις σχέσεις Τουρκίας-Ρωσίας όσο και στις σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ, οι οποίες βρίσκονται επί του παρόντος στην ημερήσια διάταξη.

Και οι δύο χώρες δεν διστάζουν να καταφύγουν σε οποιοδήποτε μέσο για την επίτευξη των στόχων τους, θέτοντας σε προτεραιότητα τα δικά τους συμφέροντα.

Ενδεχομένως ο Τούρκος Πρόεδρος να είναι ο κερδισμένος σ’ αυτό τον ανταγωνισμό ή ο μεγάλος χαμένος, αν δεν μπορέσει να διαχειριστεί το πως να πατήσει «σε δυο βάρκες» ταυτόχρονα.

Σε ότι αφορά τα ελληνοτουρκικά, τόσο τα F-35 όσο και τα F-16 κείτονται μακριά. Κι ας παίζουν όλοι στις δηλώσεις τους, την αλλαγή στις ισορροπίες που θα φέρουν, μετά ποιος ξέρει από πόσα χρόνια, η παράδοση των συγκεκριμένων μαχητικών σε Ελλάδα και Τουρκία.

Πάντως ενδιαφέρον έχει ότι μετά το ταξίδι Τσαβούσογλου στις ΗΠΑ ο Πρωθυπουργός δήλωσε ότι «δεν θα πάμε σε πόλεμο με την Τουρκία», ενώ ανώτερη διπλωματική πηγή απέκλεισε κάθε ενδεχόμενο θερμού επεισοδίου, με το μόνο ερωτηματικό να είναι μήπως σημειωθεί κάποιο ατύχημα.

Ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι ότι η ίδια ανώτερη διπλωματική πηγή, σχολίασε αρνητικά τα όσα γράφονται για την Τουρκία στα ελληνικά μέσα, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι δεν είναι έτσι τα πράγματα…

Σπύρος Σιδέρης

ieidiseis.gr

AP | Eduardo Munoz