Τρικυμία στο ιταλικό διυλιστήριο όπου ενεπλάκη μέλος της οικογένειας Μητσοτάκη

Η υπόθεση του περάσματος των μεγαλύτερων διυλιστηρίων της Ιταλίας στα χέρια του Ελληνα εφοπλιστή, Γιώργο Οικονόμου, στην κυπριακή GOI Energy Ltd, στην οποία είχε συμμετοχή ο Ισραηλινός επιχειρηματίας, Μπένι Στάινμετζ, αλλά και η Αλεξία Μπακογιάννη, έχει προκαλέσει πάμπολλα και σοβαρά ερωτηματικά, στα οποία έως τώρα δεν έχουν δοθεί απαντήσεις. Να σημειωθεί, εκτός των άλλων, ότι ο Μ. Στάινμετζ, για τον οποίο υπάρχει ένταλμα σύλληψης κατόπιν αιτήματος της Ρουμανίας, βρήκε «ασπίδα προστασίας» στην Ελλάδα, και μάλιστα με απόφαση του Αρείου Πάγου.

Η πώληση του διυλιστηρίου, ISAB, στο Πριόλο της Σικελίας, του τρίτου μεγαλύτερου του είδους στην Ευρώπη που ανήκε στη ρωσική Lukoil, έγινε εξαιτίας των ευρωπαϊκών κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας. Εξαρχής, κύκλοι στις ΗΠΑ, μέσω δημοσιευμάτων σε μεγάλα αμερικανικά ΜΜΕ, προσπαθούσαν να προβάλλουν τα αμερικανικά επιχειρηματικά συμφέροντα για το διυλιστήριο, υποσκάπτοντας τους ανταγωνιστές τους. Τώρα, οι Financial Times επανέρχονται, με δημοσίευμά τους, με τίτλο «Το μεγαλύτερο διυλιστήριο της Ιταλίας σε κρίση τρία χρόνια μετά την πώληση από τη ρωσική Lukoil».

Στο μεταξύ, όπως έχει γίνει γνωστό, έγγραφα που κατατέθηκαν στο Επαρχιακό Δικαστήριο της Λευκωσίας στη βάση αγωγής που κατέθεσε η κυπριακή εταιρεία της Αλεξίας Μπακογιάννη Completicos Holdings σε βάρος της GOI Energy, των μετόχων της και διευθυντικών στελεχών της, αποκαλύπτουν πως εκείνος που επένδυσε αρχικά το 90% των συνολικών χρημάτων για την αγορά του διυλιστήριού της ISAB ήταν στην ουσία ο Έλληνας εφοπλιστής Γιώργος Οικονόμου και πως ο Μπένι Στάινμετζ κάλυψε μόλις το 10%.

«Σκάνδαλο»

Μερίδα του ρωσικού Τύπου παρουσιάζει το δημοσίευμα των Financial Times, σχολιάζοντας ότι «Έλληνας δισεκατομμυριούχος και η Trafigura βρίσκονται στο επίκεντρο σκανδάλου για την πρώην περιουσία της Lukoil».

Σημειώνει χαρακτηριστικά πως το μεγαλύτερο διυλιστήριο πετρελαίου της Ιταλίας, ISAB, στο Priolo της Σικελίας, βρίσκεται στο επίκεντρο μιας μεγάλης διαμάχης, τρία χρόνια αφότου η ρωσική Lukoil αναγκάστηκε να το πουλήσει υπό το κράτος των κυρώσεων της ΕΕ. Η συμφωνία, που αρχικά παρουσιάστηκε ως διάσωση μιας στρατηγικής σημασίας υποδομής, έχει πλέον μετατραπεί σε κρίση στην οποία συγκρούστηκαν τα συμφέροντα του Έλληνα δισεκατομμυριούχου, Γεωργίου Οικονόμου, και του κολοσσού εμπορίας ενεργειακών πόρων, Trafigura.

Στάϊνμετζ: Ο «γκρίζος καρδινάλιος»

Σύμφωνα με τους Financial Times, το 2023, το διυλιστήριο ISAB εξαγοράστηκε από μια ελάχιστα γνωστή εταιρεία, την GOI Energy, πίσω από την οποία, όπως αποδείχθηκε αργότερα, βρισκόταν ο ολιγάρχης, Γεώργιος Οικονόμου, γνωστός στις διεθνείς μεταφορές πετρελαίου, συμπεριλαμβανομένων αυτών από τη Ρωσία μετά την εισβολή στην Ουκρανία.

Δραστήριο λόμπινγκ υπέρ της συμφωνίας έκανε ο Ισραηλινο-Γάλλος επιχειρηματίας, Μπένυ Στάϊνμετζ (Beny Steinmetz), ένα πρόσωπο που φέρει τη φήμη του «γκρίζου καρδινάλιου» στον τομέα των ενεργειακών πόρων. Σύμφωνα με τους Financial Times, ο Οικονόμου έχει γίνει πλέον ο βασικός επενδυτής στο fund, Argus, το οποίο συνδέεται με την GOI Energy.

Η διαπραγμάτευση για το κλείσιμο της συμφωνίας διενεργείτο μέσα σε ένα σκηνικό ανταγωνισμού με την ελβετική, Vitol, και το αμερικανικό fund, Crossbridge Energy Partners. Παρ’ ότι η αξία του διυλιστηρίου εκτιμάτο στα 55 εκατομμύρια ευρώ, η GOI Energy το αγόρασε στα περίπου 180 εκατ., ενώ πλήρωσε εκατοντάδες εκατ. ευρώ για τις εναπομείνασες ποσότητες πετρελαίου σε αποθηκευτικούς χώρους.

Όροι της συμφωνίας και κρυφά συμφέροντα

Αν και η συμφωνία εγκρίθηκε από την ιταλική κυβέρνηση βάσει του λεγόμενου «χρυσού κανόνα» (που επιτρέπει στο κράτος να παρέμβει στην πώληση στρατηγικών περιουσιακών στοιχείων), οι λεπτομέρειες της παρέμειναν κρυφές από την κοινή γνώμη για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Στη συνέχεια, Ιταλοί αξιωματούχοι ισχυρίστηκαν ότι η εμπιστοσύνη τους στην αξιοπιστία της GOI βασίστηκε στο ότι στην υπόθεση συμμετείχε η εταιρεία, Trafigura, και του Μάϊκλ Μπομπρόφ (Michael Bobrov), πρώην ανώτατου στελέχους του ομίλου και επενδυτή στο μεγαλύτερο διυλιστήριο του Ισραήλ.

Η Trafigura, σύμφωνα με τη συμφωνία, θα προμήθευε ενεργειακούς πόρους στο εργοστάσιο και θα αγόραζε το τελικό προϊόν του για μια δεκαετία. Για αυτό, η GOI πήρε προκαταβολή 30 εκατομμυρίων ευρώ. Ωστόσο, σύμφωνα με πηγές των Financial Times, αυτή η συμφωνία έχει γίνει πλέον εμπόδιο μεταξύ των συνεταίρων.

Κλιμάκωση της ρήξης

Ο Γεώργιος Οικονόμου επιμένει ότι οι όροι της σύμβασης με την Trafigura ήταν η αιτία που οδήγησαν το εργοστάσιο σε ζημιές. Σε συναντήσεις με τους συνεταίρους του, δήλωσε ανοιχτά ότι η συμφωνία προμήθειας ήταν «υπερβολικά κερδοφόρα» για τον έμπορο, ενώ η ίδια η εταιρεία υπέστη ζημίες. Από τη μεριά της, η Trafigura υποστηρίζει ότι το διυλιστήριο ISAB πρέπει να εκσυγχρονιστεί, διότι το υψηλό κόστος επεξεργασίας καυσίμων, οι τιμές του φυσικού αερίου και οι ποσοστώσεις των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακος (CO₂) το καθιστούν μη ανταγωνιστικό χωρίς πρόσθετες επενδύσεις.

Στο φόντο της κλιμακούμενης σύγκρουσης μεταξύ των επενδυτών, η GOI Energy υπέβαλε αίτηση στις αρχές της Σικελίας το 2024 ζητώντας την έναρξη μιας εξωδικαστικής διαδικασίας «διακανονισμού της επιχειρηματικής κρίσης». Σύμφωνα με τους FT, ο Οικονόμου ελπίζει να χρησιμοποιήσει αυτόν τον μηχανισμό, προκειμένου να επαναδιαπραγματευτεί ή ακόμα και να ακυρώσει τη συμφωνία με την Trafigura.

Κίνδυνοι για την ιταλική οικονομία

Η κατάσταση γύρω από τα διυλιστήρια ISAB προκαλεί ανησυχία, όχι μόνο στους επενδυτές, αλλά και στην ιταλική κυβέρνηση. Το εργοστάσιο καλύπτει έως και το 20% των αναγκών της χώρας σε πετρέλαιο, απασχολεί άμεσα περί τα 1.000 άτομα, ενώ έμμεσα από αυτό εξαρτώνται 8.500 θέσεις εργασίας. Οποιαδήποτε καθυστερήσεις ή διακοπή της λειτουργίας του, θα μπορούσε να έχει σοβαρές συνέπειες για την οικονομία της περιοχής και της χώρας.

Αναλυτές σημειώνουν ότι η ιταλική κυβέρνηση έκανε λάθος επιτρέποντας σε μια εταιρεία που δεν είχε εμπειρία στη διαχείριση διυλιστηρίων να γίνει ιδιοκτήτης του διυλιστηρίου. «Αυτές οι επιχειρήσεις έντασης κεφαλαίου απαιτούν σημαντικές επενδύσεις, αλλά χαρακτηρίζονται επίσης από ασταθείς ταμειακές ροές, επομένως η οικονομική ευρωστία του αγοραστή είναι κρίσιμη», δήλωσε στους FT ο Alan Gelder, αντιπρόεδρος πετρελαϊκών αγορών, χημικών και διύλισης στην εταιρεία συμβούλων, Wood Mackenzie. Και πρόσθεσε: «Κατόπιν εορτής κρίνοντας, οι ιταλικές Αρχές θα έπρεπε να είχαν επιλέξει άλλον αγοραστή».

Ο κρυφός αγώνας για τον έλεγχο

Την κατάσταση περιπλέκουν ακόμη περισσότερο οι εσωτερικές έριδες μεταξύ Οικονόμου, Στάινμετζ και Μπομπρόφ. Ο Οικονόμου παρείχε αρχικά δανεισμό στην GOI Energy για να καλύψει υποχρεώσεις της προς τη Lukoil, αλλά αφότου η εταιρεία δεν τον επέστρεψε, ο δισεκατομμυριούχος μετέτρεψε το χρέος σε ίδια κεφάλαια, συγκεντρώνοντας στα χέρια του σχεδόν τον πλήρη έλεγχο. Σύμφωνα με έγγραφα, ο Οικονόμου, μέσω μιας πολύπλοκης επιχειρηματικής δομής, κατέχει πλέον το 99% της GOI.

Επιπλέον, το 48% του fund, Argus, βρισκόταν στα χέρια επιειρηματικών δομών των οποίων δικαιούχοι, σύμφωνα με τους FT, είναι τα παιδιά του Μπένυ Στάϊνμετζ. Ο ίδιος ο Στάϊνμετζ, όπως έχουν αποκαλύψει οι Financial Times, έπαιξε βασικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις με την ιταλική κυβέρνηση για την πώληση του διυλιστηρίου.

Τι μέλλει γενέσθαι;

Σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν καλά την υπόθεση, ο Οικονόμου εξετάζει -και- το σενάριο της πώλησης του διυλιστηρίου. Ωστόσο, η υπάρχουσα συμφωνία με την Trafigura … τρομάζει τους υποψήφιους αγοραστές. Ετσι, η τύχη του ISAB, που διασώθηκε από το κλείσιμο πριν από τρία χρόνια, αμφισβητείται και πάλι.

Ερωτηθείσα η Trafigura, σε επίσημη δήλωσή της, ανέφερε: «Οι εμπορικές συμφωνίες με την ISAB συνάπτονται με όρους αγοράς, όπως γίνεται με παρόμοιες συμβάσεις σε όλο τον κόσμο. Στις τρέχουσες δύσκολες συνθήκες της αγοράς, το διυλιστήριο χρειάζεται σοβαρό εκσυγχρονισμό και επενδύσεις. Προσφέραμε τη βοήθειά μας στην ISAB και την ιταλική κυβέρνηση για να διασφαλίσουμε ένα βιώσιμο μέλλον για αυτό το σημαντικό περιουσιακό στοιχείο».

Ωστόσο, όπως δείχνουν οι εξελίξεις, αυτό δεν θα βοηθήσει να διορθωθεί η κατάσταση. Η ιστορία του μεγαλύτερου διυλιστηρίου πετρελαίου της Ιταλίας γίνεται ένα ξεκάθαρο παράδειγμα του πώς η γεωπολιτική, τα επιχειρηματικά συμφέροντα και οι πολιτικές αποφάσεις είναι πιθανόν να συγκρουστούν από ένα σημείο και μετά, με απρόβλεπτες συνέπειες.

/neostrategy.gr