Αθήνα προς Αγκυρα: Ναι στη Διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο, αλλά υπό όρους

Ναι στη Διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο, δηλώνει το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, αλλά υπό όρους.

Ως γνωστόν, στη Σύνοδο Κορυφής αποφασίστηκε, όπως αναφέρεται στο κείμενο συμπερασμάτων, «να προωθήσει ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, την πρόταση περί πολυμερούς διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο».

Η πρόταση αυτή έχει υποβληθεί από τον Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος την επαναλαμβάνει συνεχώς, και, από την πρώτη στιγμή βρήκε ευήκοον ους στις Βρυξέλλες.

Τώρα, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του υπουργείου Εξωτερικών, Αλέξανδρο Παπαϊωάννου, ήδη «ο κ.Μπορέλ ετοιμάζει κάποιες προτάσεις».

Να σημειωθεί πως η Τουρκία ζητάει επίμονα να μετάσχουν στη Διάσκεψη τα κατεχόμενα κυπριακά εδάφη. Κάτι που, όπως, εμμέσως πλην σαφώς, είπε ο εκπρόσωπος του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, δεν συζητά η Αθήνα.

Παρ’ ότι οι περισσότερες από τις χώρες που θα κληθούν στη Διάσκεψη έχουν σοβαρές διαφορές με την Τουρκία, όπως και η Αγκυρα μαζί τους, η ΕΕ και περιέλαβε στις αποφάσεις της έναν τέτοιο σχεδιασμό, και, όπως όλα δείχνουν, τον προωθεί.

Να σημειωθεί ότι Ελλάδα, Ισραήλ, Αίγυπτος, Κύπρος και Ιταλία βρίσκονται σε «ενεργειακή συμμαχία» για τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Α.Μεσόγειο, ενώ η Τουρκία, η οποία είναι εκτός, θέλει να κάτσει και αυτή στο τραπέζι του «διαμοιρασμού».

Εκτός των δικών της διεκδικήσεων έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου στις θαλάσσιες περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου, τις οποίες κατέστησε σαφείς με τις κινήσεις του πολεμικού στόλου της, που συνοδεύει τα ερευνητικά σκάφη της, Oruc Reis και Barbaros, εμφανίζεται ως ο «πατερούλης» – προστάτης των Τουρκοκυπρίων.

Είναι εμφανές, και το επαναλαμβάνουν συνεχώς οι Τούρκοι κυβερνητικοί παράγοντες, ότι, μέσω των κατεχομένων, η Αγκυρα επιδιώκει να διεκδικήσει, εκτός των άλλων, και «μερτικό» στον ενεργειακό πλούτο. Γι’ αυτό, άλλωστε, θέλει τη συμμετοχή των κατεχομένων στη Διάσκεψη.

Οι σημερινοί όροι της Αθήνας

«Επί της αρχής δεν έχουμε κάποια αντίρρηση ως προς τη σύγκληση Διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο», ανέφερε ο Α.Παπαϊωάννου, σημειώνοντας, όμως, ότι «από εκεί και πέρα, θα πρέπει να πληρούνται δύο βασικά κριτήρια:

Το ένα κράτος που θα μετέχει να αναγνωρίζει το σύνολο των υπολοίπων συμμετεχόντων κρατών. Δεν είναι δυνατόν ένα κράτος που θέλει να μετάσχει να μην αναγνωρίζει κάποια από όλες τις άλλες μετέχουσες χώρες. Και, βέβαια, να σέβεται την εδαφική κυριαρχία όλων των άλλων κρατών.

Το δεύτερο είναι να σέβονται άπαντες τους βασικούς κανόνες του διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας.

Αν ένα κράτος δεν θέλει να τα σεβαστεί όλα αυτά, αυτό αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για να μετάσχει κάποιος στη Διάσκεψη».

Ως γνωστόν, η Τουρκία δεν αποδέχεται την Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ τα κατεχόμενα κυπριακά εδάφη δεν θεωρούνται κρατική οντότητα και δεν είναι αναγνωρισμένα ως τέτοια.

Με δεδομένες τις μεγάλες διαφορές που υπάρχουν όχι μόνον ανάμεσα στην Ελλάδα και την Κύπρο με την Τουρκία, αλλά και μεταξύ άλλων χωρών με την Τουρκία, είναι απορίας άξιον για ποιους λόγους προωθείται μια περιφερειακή Διάσκεψη στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών είπε, πάντως, ότι για να γίνει μια τέτοια Διάσκεψη, θα πρέπει «κατ’ αρχην να συμφωνηθεί το πλαίσιο. Ποίοι θα συμμετάσχουν και τι θα συζητηθεί».

Η Ελλάδα, όταν παρουσιαστεί το σχέδιο, εξήγησε, «ως κράτος – μέλος της ΕΕ, θα καταθέσει τις απόψεις της», ενώ πρόσθεσε ότι η Διάσκεψη «θα πρέπει να γίνει μόνο μετά από τη συγκατάθεση των κρατών – μελών της ΕΕ, και των κρατών τα οποία θα κληθούν».

Ωστόσο, ανέφερε ότι «ακόμα βρισκόμαστε πολύ μακριά από το να συζητήσουμε την ημερήσια διάταξη (σ.σ. το αντικείμενο της Διάσκεψης) γιατί ακόμα δεν υπάρχει στο τραπέζι ένα συμφωνημένο πλαίσιο για την σύγκληση».

Ως προς το αντικείμενό της, είπε ότι «θα είναι η πολυμερής συνεργασία στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου σε διάφορους τομείς», αν και, όπως υπογράμμισε, «μένει να προσδιοριστεί. Αν δεν μπουν οι βασικοί κανόνες πάνω στους οποίους θα γίνει η συζήτηση».

Πάντως, τόνισε ότι «θα πρέπει να συμφωνήσουν όλοι πως ο,τιδήποτε συζητήσουμε, θα γίνει στη βάση του διεθνούς Δικαίου. Αυτό θα επιτρέψει μετά τη διεύρυνση της συζήτησης».

Να σημειωθεί, πάντως, πως η Τουρκία, εκτός των βλέψεών της στην κυπριακή ΑΟΖ, με το πρόσχημα της «προστασίας» των κατεχομένων, έχει καταστήσει σαφές ότι, μέσω της Διάσκεψης, επιδιώκει να εδραιώσει τη θέση της και τις διεκδικήσεις της στην περιοχή της Α.Μεσογείου.

Ως εκ τούτου, στην περίπτωση που θα γίνει η Διάσκεψη, υπό τους ευρωπαϊκούς σχεδιασμούς, με τις ευλογίες της Αγκυρας, μόνον τυπικό χαρακτήρα δεν θα έχει.

Εμπάργκο όπλων

Για την εμφανή απροθυμία των υπολοίπων Ευρωπαίων εταίρων να ανταποκριθούν στο «αίτημα» της ελληνικής πλευράς για εμπάργκο όπλων στην Τουρκία, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών μετέθεσε το θέμα στην αρμοδιότητα του κάθε κράτους – μέλους της ΕΕ να επιβάλλει η μη εμπάργκο στην Τουρκία.

Ωστόσο, ανέφερε ότι στο παρελθόν, η ΕΕ, με κείμενα και αποφάσεις της παρότρυνε τα μέλη της να εφαρμόσουν εμπάργκο στις πωλήσεις όπλων τους σε χώρες που εμπλέκονταν σε πολέμους, μεταξύ των οποίων και στην Τουρκία.

Μια «παρότρυνση», ωστόσο, που σε αυτή τη Σύνοδο Κορυφής, κάθε άλλο παρά απηύθυνε η ηγεσία της ΕΕ στα κράτη – μέλη της.

Ο Α.Παπαϊωάννου, πάντως, αφού είπε ότι το «θέμα είναι εθνική αρμοδιότητα, και όχι της ΕΕ», ανέφερε ότι «τόσο ο πρωθυπουργός, όσο και ο υπουργός Εξωτερικών το έχουν θέσει και σε πλαίσιο ευρωπαϊκά και διμερώς».

Πρόσθεσε, ακόμα, ότι «η ΕΕ έχει βγάλει μια κοινή θέση το 2008, που ζητούσε από τα κράτη – μέλη να μην δίνουν άδειες για εξαγωγές όπλων σε κράτη που προβαίνουν σε αποσταθεροποιητικές ενέργειες».

Επιπλέον, «υπήρχε η απόφαση του ΕΣ του 2019 αμέσως μετά την εισβολή της Τουρκίας στη Βόρειο Συρία, με την οποία παρότρυνε τα κράτη – μέλη να μην εξάγουν οπλικά συστήματα στην Τουρκία».

Οι απόψεις του ΓΓ του ΝΑΤΟ

Τέλος, σε ερώτηση αν η Αθήνα θα καταδικάσει τις δηλώσεις του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτεμπεργκ, ο οποίος, αναφερόμενος στις αμερικανικές κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας, για τα ρωσικά αντιαεροπορικά συστήματα, S-400, είπε ότι «λυπάται», ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών ανέφερε:

«Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ όταν μιλάει ως γ.γ., δεν δεσμεύει τη Συμμαχία. Αυτά που λέει ως γ.γ. είναι θέσεις του. Αλλά αυτά που είπε, δεν είναι ένα συμφωνημένο κείμενο των Συμμάχων».

Και πρόσθεσε ότι η Ελλάδα, «ως χώρα – μέλος του ΝΑΤΟ, έχουμε ανοικτή επικοινωνία, ανταλλάσσουμε απόψεις, και σε αυτό το πλαίσιο συνεχίζουμε τις συνομιλίες με τον γενικό γραμματέα».

Ως γνωστόν ο Γ.Στόλτεμπεργκ ανέφερε για τις κυρώσεις των ΗΠΑ: «Λυπάμαι που βρισκόμαστε σε μια κατάσταση, που σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ είναι υποχρεωμένοι να επιβάλλουν κυρώσεις ο ένας στον άλλο».