Το «Τσεσμέ» στο Αιγαίο με υποβρύχια, η Ελλάδα στο τραπέζι των διερευνητικών – Νέα μεγάλη τουρκική άσκηση (χάρτες)

Ενώ η Αθήνα προσπαθεί να υποβαθμίσει την έξοδο του πλοίου του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού, «Τσεσμέ», στο Κεντρικό Αιγαίο, προκειμένου να μην ματαιωθεί ο επαναληπτικός γύρος των διερευνητικών συνομιλιών των δύο χωρών που άρχισαν στις 25 Ιανουαρίου 2021, στην Κωνσταντινούπολη, η Τουρκία ανακοινώνει και τη διεξαγωγή μιας μεγάλης ετήσιας άσκησής της, της «Γαλάζιας Πατρίδας».

Η άσκηση δεν θα προκαλούσε ιδιαίτερη ενόχληση εάν δεν συνέπιπτε με την περίοδο που η Αθήνα έχει καλέσει την Τουρκία για επαναληπτικές συνομιλίες, στην αρχή του Μαρτίου, αλλά ακόμη η τουρκική πλευρά δεν έχει απαντήσει. Πολύ περισσότερο, εάν δεν βρισκόταν σε αντίθεση με τους πάγιους ισχυρισμούς της Αγκυρας ότι «επιθυμία» της είναι να υπάρξει μορατόριουμ ασκήσεων στο Αιγαίο, προκειμένου να αποκλιμακωθεί η ένταση.

Πρόκειται για την πάγια, πλην όμως υποκριτική, επωδό της Αγκυρας το τελευταίο διάστημα, η οποία, από τη μια επιρρίπτει ευθύνες στην Ελλάδα καταλογίζοντάς της ότι δεσμεύει συνεχώς περιοχές στο Αιγαίο για στρατιωτικές ασκήσεις, και από την άλλη εμφανίζεται ως υπέρμαχος της αποκλιμάκωσης και της μη διεξαγωγής ασκήσεων.

Παρά ταύτα, την ίδια στιγμή ανακοινώνει τη «Γαλάζια Πατρίδα» (Mavi Vatan), από τις 25 Φεβρουαρίου έως τις 7 Μαρτίου, στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, με τη συμμετοχή, σύμφωνα με τις επίσημες τουρκικές ανακοινώσεις, 87 πλοίων, 27 αεροσκαφών, 20 ελικοπτέρων και πλοίων και της Ακτοφυλακής.

Η τελευταία, ως γνωστόν, υπάγεται στη «σκληροπυρηνική», Στρατοχωροφυλακή, που με τη σειρά της λογοδοτεί στο υπουργείο Εσωτερικών.

Συνομιλίες στο ΝΑΤΟ

Ολα αυτά σημειώνονται σε μια περίοδο, κατά την οποία η Άγκυρα, και ειδικότερα ο υπουργός Αμυνας της γείτονος, Χουλουσί Ακάρ, εμφανίζεται ως «περιστερά της ειρήνης», πλειοδοτώντας υπέρ του «μηχανισμού αποκλιμάκωσης» του ΝΑΤΟ. Στον οποίο, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του, αν και η Τουρκία επιθυμεί διακαώς(!) να μετάσχει σε συνομιλίες, οι Έλληνες αρνούνται, όπως αρέσκεται συχνά να λέγει.

Παρά ταύτα, σύμφωνα με τα ίδια τα τουρκικά Μέσα Ενημέρωσης, ήδη «τρέχει» ο 10ος γύρος τεχνικών συνομιλιών στρατιωτικών αντιπροσωπειών Ελλάδας-Τουρκίας.

Ειδικότερα, όπως ανέφερε πρόσφατα το πρακτορείο, Anadolu, σύμφωνα με ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Άμυνας, πραγματοποιήθηκε στην έδρα του ΝΑΤΟ η 10η τεχνική συνάντηση μεταξύ στρατιωτικών αντιπροσωπειών Ελλάδας και Τουρκίας, όπου συζητήθηκαν οι «διαδικασίες αποφυγής συγκρούσεων».

Να σημειωθεί πως, παρ’ ότι η Αγκυρα συστηματικά ανακοινώνει ή διαρρέει πληροφορίες σχετικά με επαφές στρατιωτικών των δύο πλευρών στο ΝΑΤΟ, η Αθήνα αποφεύγει συστηματικά να προβεί ακόμα και σε κάποιες τυπικές ανανοινώσεις γι’ αυτές. Δίνοντας, έτσι, ως συνήθως, το επικοινωνιακό προβάδισμα στην τουρκική πλευρά.

Το «Τσεσμέ» με υποβρύχια

Την ίδια στιγμή το «Τσεσμέ» πλέει στο Κεντρικό Αιγαίο, και, βάσει της Navtex που εξέδωσε η Τουρκία, μέχρι τις 2 Μαρτίου θα πραγματοποιεί έρευνες.

Να σημειωθεί πως το «Τσεσμέ» είναι πλοίο του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού και, ανεξαρτήτως, αν χαρακτηρίζεται ως «ερευνητικό» σκάφος, δεν παύει να φέρει τη σημαία του Πολεμικού Ναυτικού της γείτονος. Και, όπως επανειλημμένως, κουνώντας το δάκτυλο, λέγει ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, η Τουρκία πρώτα βάζει τη σημαία της και μετά κάθεται να συζητήσει.

Δεν πρόκειται, δηλαδή, καν για περιπτώσεις όπως το Oruc Reis ή το Barbaros, τα δύο ερευνητικά σκάφη, τα οποία ανήκουν στην πετρελαϊκή τουρκική εταιρεία, TPAO. Σκάφη που και αυτά, βέβαια, στις πειρατικές ενέργειές τους που εξυπηρετούσαν γεωπολιτικούς στόχους της Αγκυρας, συνοδεύονταν από τον τουρκικό πολεμικό στόλο.

Επιπλέον, εκτιμάται ότι το «Τσεσμέ» συνοδεύεται από δύο τουρκικά υποβρύχια. Σε αυτή την εκτίμηση καταλήγουν στρατιωτικές πηγές, δεδομένου ότι ταυτόχρονα με την έξοδο του «Τσεσμέ» στο Αιγαίο, «εξαφανίστηκαν» και δύο τουρκικά υποβρύχια, τα οποία βρίσκονταν στο «μικροσκόπιο» των ελληνικών συστημάτων επιτήρησης.

Ως εκ τούτου, η αποστολή του «Τσεσμέ» είναι αμιγώς στρατιωτική, ανεξαρτήτως εάν διεξάγεται σε διεθνή θαλάσσια ύδατα.

Από τη μεριά της, η Αθήνα υποβαθμίζει το θέμα, περιοριζόμενη να χαρακτηρίζει την κίνηση του «Τσεσμέ» ως «αχρείαστη» σε αυτή τη συγκυρία, και τις ενέργειες «παράτυπες» (και όχι παράνομες), δεδομένου ότι κινείται σε διεθνή ύδατα.

Η Αθήνα, σύμφωνα με κύκλους του υπουργείου Εξωτερικών, ακολουθεί αυτή την τακτική, επειδή δεν θέλει να είναι η Ελλάδα που θα φανεί ότι πέφτει στην παγίδα των τουρκικών προβοκατόρικων ενεργειών και παίρνει την ευθύνη για τη ματαίωση του επαναληπτικού γύρου των διερευνητικών επαφών.

Κατ’ αυτό τον τρόπο, όμως, η Αγκυρα και νέα ζητήματα βάζει στο τραπέζι, και η Ελλάδα θα καθίσει στο τραπέζι υπό καθεστώς πίεσης. Να σημειωθεί, πάντως, ότι ακόμα η Αγκυρα δεν έχει απαντήσει στο αίτημα της Αθήνας για συγκεκριμένη ημερομηνία των επαναληπτικών συνομιλιών, αν και εκτιμάται ότι η απάντηση θα είναι θετική. Εξάλλου, με το «Τσεσμέ» στο Αιγαίο και την «Γαλάζι Πατρίδα» σε εξέλιξη, δεν έχει λόγο να αρνηθεί.

Στοχευμένες κινήσεις

Οι προσπάθειες να υποβαθμιστούν οι σημερινές τουρκικές κινήσεις, όπως άλλωστε είχε επιχειρηθεί και κατά τις επιθετικές ενέργειες της γείτονος προ μηνών στην Ανατολική Μεσόγειο, με το «σκεπτικό» ότι οι κινήσεις του τουρκικού πολεμικού στόλου και του Oruc Reis δεν ήταν εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων, χαρακτηρίζονται μάλλον ως ατυχείς.

Οι τουρκικές κινήσεις ουδόλως «αθώες» είναι. Κάτι που φαίνεται από τους χάρτες που παραθέτει σήμερα το Law and Order και δείχνουν τις περιοχές που κατά καιρούς δεσμεύει με Navtex η Τουρκία στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο τόσο για πεδία βολής και στρατιωτικές ασκήσεις της όσο και για την κίνηση υποβρυχίων της με Subnotes.

Κεντρικό – Βόρειο Αιγαίο – Αν. Μεσόγειος

Από τις περιοχές που δεσμεύει η Τουρκία στο Αιγαίο για στρατιωτικές ασκήσεις της και πεδία βολής, για μεγάλα μάλιστα χρονικά διαστήματα, καθώς και για τις κινήσεις των υποβρυχίων της διαφαίνεται σαφώς ότι αποσκοπούν στην αμφισβήτηση:

-Του δικαιώματος της Ελλάδας με βάση το διεθνές Δίκαιο για επέκταση των χωρικών υδάτων της από τα έξι στα δώδεκα ναυτικά μίλια.

Ακρως ενδιαφέρον είναι ότι στις περισσότερες περιπτώσεις, όπως προκύπτει από τους χάρτες, οι περιοχές που δεσμεύει η Τουρκία εφάπτονται της ζώνης των δώδεκα ναυτικών μιλίων, ή εισέρχονται ανοικτά εντός αυτής, αν και δεν «αγγίζουν» τα έξι ναυτικά μίλια. Κάτι που δείχνει ότι η Τουρκία θέλει να δείξει ότι είναι «νόμιμη».

-Του εύρους του ελληνικού εναέριου χώρου των δέκα ναυτικών μιλίων, καθώς και στην έγερση ενστάσεων ως προς τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, τα οποία, κατά την Αγκυρα, πρέπει να είναι αποστρατιωτικοποιημένα.

-Περιοχών που οι ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις διεξάγουν ασκήσεις και έχουν πεδία βολών.

Συνεννοήσεις παρασκηνίου

Τόσο από τους χάρτες στο Κεντρικό και Βόρειο Αιγαίο, όσο και από αυτόν στην Ανατολική Μεσόγειο, είναι εμφανής η προσπάθεια της Τουρκίας να αποκλείσει, ειδικά με Subnotes (περιοχές κίνησης υποβρυχίων της), και να αποκόψει ελληνικά νησιά από την υπόλοιπη Ελλάδα. Κάτι που επίσης εντάσσεται στο αφήγημά της περί «αποστρατιωτικοποίησης» ελληνικών νησιών, αλλά και διεκδικήσεων επί της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ.

Να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με απολύτως ασφαλείς πληροφορίες, το 2013 είχαν γίνει συστηματικές προσπάθειες στο παρασκήνιο ανάμεσα στην Αθήνα και την Αγκυρα να διευθετηθεί «σιωπηλά» το θέμα των Sunotes, με εκατέρωθεν υποχωρήσεις τόσο της ελληνικής όσο και της τουρκικής πλευράς, ούτως ώστε να μην ανακυκλώνεται η τακτική των Subnotes από Αθήνα και Αγκυρα, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η ένταση.

Το ελληνικό ΓΕΕΘΑ, μάλιστα, είχε συμφωνήσει να μην δεσμεύει θαλάσσιες περιοχές, που, κατά τους τουρκικούς ισχυρισμούς, εμπόδιζαν την έξοδο τουρκικών υποβρυχίων από τις ναυτικές βάσεις τους.

Οι συνεννοήσεις γίνονταν σε επίπεδο υπουργείων Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας. Μάλιστα, και το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών εφέρετο να είναι σύμφωνο με κάτι τέτοιο. Σε αντάλλαγμα η Τουρκία επίσης θα έπαυε την έκδοση τέτοιου είδους Subnotes.

Τελικώς, όμως, οι θέσεις του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών ουδόλως εισακούσθηκαν από το τουρκικό υπουργείο Αμυνας, με αποτέλεσμα τα επόμενα χρόνια να συνεχιστεί η πρακτική της δέσμευσης θαλασσίων περιοχών και προσπάθειας αποκλεισμού ελληνικών νησιών από τα τουρκικά υποβρύχια.

Περιοχές έρευνας – διάσωσης

Στο τουρκικό «αφήγημα», σύμφωνα με το οποίο οι Ελληνες θέλουν το Αιγαίο «ελληνική λίμνη», έρχεται να προστεθεί η «απαίτηση» για επέκταση των τουρκικών ορίων έρευνας και διάσωσης στο Πέλαγος. Κοντολογίς, να μοιραστεί το Αιγαίο στα δύο. Ειδικότερα, στο ύψος του 25ου Μεσημβρινού που τέμνει στα δύο το Πέλαγος.

Κάτι που έπραξε το Φθινόπωρο του 2020, μονομερώς και αυθαίρετα η Αγκυρα, ανακοινώνοντας την επέκταση των ορίων έρευνας και διάσωσης στη μέση γραμμή του Αιγαίου. Στη γραμμή που το σχέδιο περί «γαλάζιας πατρίδας» θέλει να είναι τουρκική.

Πρόκειται για μονομερή ενέργεια της Αγκυρας και αποτελεί εξώφθαλμη παραβίαση της Συμφωνίας της Μαδρίτης (1997), η οποία ρητά και κατηγορηματικά προβλέπει ότι Ελλάδα και Τουρκία θα αποφεύγουν τις μονομερείς κινήσεις στο Αιγαίο.

Η Τουρκία, ουσιαστικά, η οποία κατά τα λοιπά επικαλείται τη Συμφωνία της Μαδρίτης, και μάλιστα καταγγέλλει την Ελλάδα ότι την παραβιάζει, είναι η ίδια που την έχει καταστήσει κουρελόπανο.

Οι συνεχείς παραβιάσεις της -διόλου καλής για την Ελλάδα- Συμφωνίας εκ μέρους της Τουρκίας, είναι φυσικό να εγείρει θέμα ως προς το εάν πρέπει πλέον η Ελλάδα να δεσμεύεται από αυτή τη Συμφωνία.