Τα τρία λάθη στο Πέραμα φέρνουν αλλαγές στην ΕΛ.ΑΣ. – Το πόρισμα της Αστυνομίας

Τα όσα συνέβησαν τα μεσάνυχτα της 22ας Οκτωβρίου είναι σε μεγάλο βαθμό σχεδόν καθημερινά γεγονότα, που όμως δεν καταλήγουν σε τραγωδίες. Ισως γιατί κάποιες λεπτομέρειες έπαιξαν τελικά σημαντικό ρόλο και ανέδειξαν την ανάγκη αλλαγών σε βασικά επιχειρησιακά σχέδια. Το «σύνδρομο των μεταδοτικών πυροβολισμών» ή των «πυροβολισμών εκ συμπαθείας» σε συνδυασμό με το «φαινόμενο της πληγωμένης γάτας», όπως ονομάζονται στη γλώσσα της Αστυνομίας, ήταν αυτά που μετέτρεψαν μια καταδίωξη ενός κλεμμένου αυτοκινήτου σε αιματηρό σκηνικό.

Ουσιαστικά, τα δύο αυτά φαινόμενα, δηλαδή το να ακούνε οι αστυνομικοί πυροβολισμούς και αυτομάτως να ανοίγουν πυρ χωρίς να έχουν εικόνα τού ποιος πατάει τη σκανδάλη, σε συνδυασμό με τον εγκλωβισμό κακοποιών χωρίς καμία επιλογή κάνοντάς τους να αντιδρούν ακραία -στη συγκεκριμένη περίπτωση βάζοντας όπισθεν και εμβολίζοντας τις μηχανές των ανδρών της ΔΙ.ΑΣ.- στάθηκαν μοιραία. Οπως δηλαδή ένα πληγωμένο ζώο επιτίθεται στον κυνηγό του μη έχοντας άλλον τρόπο αντίδρασης. Στα υψηλά κλιμάκια του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη εντοπίζονται τρία σοβαρά λάθη στην όλη επιχείρηση. Η αδιανόητη, όπως τη χαρακτηρίζουν, κίνηση του Κέντρου να διατάξει να σταματήσει η καταδίωξη, η έλλειψη συντονισμού δράσεων και φυσικά το θέμα της εκπαίδευσης των αστυνομικών.

Γιατί από τους δέκα αστυνομικούς που ήταν στο ανηφορικό δρομάκι του Περάματος καταδιώκοντας τους τρεις νεαρούς Ρομά με το κλεμμένο Hyundai, σύμφωνα με τη βαλλιστική εξέταση, οι επτά πυροβόλησαν, από τους οποίους οι πέντε μία φορά και οι δύο πολύ περισσότερες. Οι τελευταίοι είχαν και τη μικρότερη εμπειρία αφού προσελήφθησαν τον Ιανουάριο του 2020 με μια υποτυπώδη εκπαίδευση 30 ημερών. Οι πληροφορίες λένε ότι ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Τάκης Θεοδωρικάκος θα ανακοινώσει ριζικές αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας της Αμεσης Δράσης, χωρίς μάλιστα να αποκλείονται αλλαγές και σε πρόσωπα. Οπως χαρακτηριστικά λέει στους συνεργάτες του, θέλει να μετατρέψει μια αρνητική στιγμή της Αστυνομίας σε επανεκκίνηση των μάχιμων υπηρεσιών.

Τα συμπεράσματα

Στην πολιτική και φυσική ηγεσία της ΕΛ.ΑΣ. η υπόθεση «Πέραμα» προκάλεσε αναταράξεις και δημιούργησε την ανάγκη άμεσων αλλαγών. Στα πορίσματα για τα υπηρεσιακά λάθη και τα πειθαρχικά παραπτώματα που ζήτησε ο υπουργός και του παραδόθηκαν εντοπίζονται τρία σημαντικά λάθη. Το πρώτο έχει να κάνει με την εντολή που έδωσε το Κέντρο να σταματήσει η καταδίωξη και όλοι οι σταθμοί να επιστρέψουν στους τομείς τους. Εκτιμάται ότι αυτό ισοδυναμεί με παραίτηση της Αστυνομίας από την αντιμετώπιση του προβλήματος της εγκληματικότητας. Ποτέ, λένε, φυσική και πολιτική ηγεσία της ΕΛ.ΑΣ. δεν έδωσε τέτοια εντολή. Από την πλευρά τους, οι υποστηρικτές της συγκεκριμένης ενέργειας λένε ότι έγινε επειδή οι συνθήκες ήταν τέτοιες που έθεταν σε κίνδυνο τις ζωές αστυνομικών και πολιτών.

Ηταν, λένε χαρακτηριστικά, βράδυ Παρασκευής και οι κλέφτες του οχήματος, που εκτιμούσαν ότι είναι Ρομά, κινούνταν στις λεωφόρους Θηβών και Αθηνών με υψηλές ταχύτητες 140 χιλιομέτρων την ώρα κάνοντας ελιγμούς και παραβιάζοντας ερυθρούς σηματοδότες. Τους τελευταίους μήνες σε παρόμοιες συνθήκες καταδίωξης, ένας μοτοσικλετιστής έχασε τη ζωή του ενώ υπήρξαν και τραυματισμοί ατόμων. Για το ότι οι μηχανές της ΔΙ.ΑΣ. Δυτικής Αττικής δεν υπάκουσαν στις εντολές του Κέντρου φαίνεται να καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι δεν άκουγαν τι διαβίβασε ο εκφωνητής, καθώς οι συνεπιβάτες είχαν τοποθετήσει τους ασυρμάτους στο αλεξίσφαιρο γιλέκο προκειμένου να προστατευτούν από τις υψηλές ταχύτητες και να έχουν την ευχέρεια με το άλλο χέρι να πιάσουν το όπλο.

Ο θόρυβος ήταν μεγάλος και δεν φορούσαν ειδικά ακουστικά μέσα από το κράνος για να έχουν τη δυνατότητα να ακούν τι μεταδίδει ο ασύρματος. Βέβαια, υπάρχουν και αυτοί που λένε πως σε πολλές περιπτώσεις οι μοτοσικλετιστές της ΕΛ.ΑΣ. αγνοούν το Κέντρο προκειμένου «πιάσουν τη σύλληψη» και να καρπωθούν την επιτυχία. Το δεύτερο λάθος έχει να κάνει με την έλλειψη συντονισμού των δράσεων. Είναι αδιανόητο, λένε οι αρμόδιοι αξιωματικοί, το Κέντρο (στην Αθήνα υπάρχουν τρία κέντρα: το Α’ που διαβιβάζει στην Αθήνα, το Β’ για Πειραιά και Δυτική Αττική και το Ε’ που δίνει εντολές σε βόρεια και νότια προάστια) να μη συντονίζει τις δράσεις διαφορετικών υπηρεσιών. Θα έπρεπε να δώσει εντολή και σε περιπολικά να κινηθούν κυκλωτικά προκειμένου να καταφέρουν να μπλοκάρουν το κλεμμένο όχημα.

Οχι μόνο δεν το έκαναν αυτό, αλλά για 20 ολόκληρα λεπτά ασχολούνταν με άλλα συμβάντα, έχοντας την εντύπωση ότι οι ομάδες ΔΙ.ΑΣ. έχουν εγκαταλείψει την καταδίωξη. Μια ματιά βέβαια στο μόνιτορ που είχαν δίπλα τους θα τους έδινε τα στίγματα τουλάχιστον πέντε μηχανών που κινούνταν μαζί με υψηλές ταχύτητες και θα διαπίστωναν ότι δεν περιπολούν η καθεμία στον τομέα της, όπως νόμιζαν στο Κέντρο Επιχειρήσεων. Γιατί, σύμφωνα με το σύστημα επικοινωνιών SEPURA, κάθε ασύρματος δίνει το στίγμα του και έτσι βλέπουν σε πραγματικό χρόνο πού κινούνται οι σταθμοί.

Προβληματική αντίδραση

Το τρίτο λάθος στο οποίο καταλήγουν οι αρμόδιοι αξιωματικοί είναι ότι υπάρχει τεράστιο πρόβλημα στην εκπαίδευση και τον τρόπο αντίδρασης των μονάδων. Εκτιμούν ότι οι ενέργειες των αστυνομικών αποκαλύπτουν έλλειψη εκπαίδευσης. Μάλιστα επισημαίνουν ότι στις συγκεκριμένες υπηρεσίες της Αμεσης Δράσης που φτάνουν πρώτες στα συμβάντα χρειάζεται άμεσα να εκπαιδευτούν επιπλέον οι αστυνομικοί έτσι ώστε να διαχειρίζονται ακραίες καταστάσεις και να αποφεύγουν μοιραία λάθη. Ενα σημείο έντονου προβληματισμού για τους επιτελείς της ΕΛ.ΑΣ. είναι το τι συνέβη στην οδό Ελπίδος στο Πέραμα, όταν ακινητοποιήθηκε το κλεμμένο όχημα με τους τρεις νεαρούς Ρομά.

Οι τουλάχιστον 38 σφαίρες που έπεσαν είναι πολύ μεγάλος αριθμός με εντελώς αρνητικά αποτελέσματα: ένας 18χρονος νεκρός, ένας 16χρονος τραυματίας και ένας 14χρονος που κατάφερε να τους ξεφύγει. Για το αποτέλεσμα, λένε οι μάχιμοι αστυνομικοί, έπαιξαν σημαντικό ρόλο δύο φαινόμενα που στη γλώσσα των υπηρεσιών αποκαλούνται «πληγωμένη γάτα» και «μεταδοτικοί πυροβολισμοί».

Το πρώτο έχει να κάνει με τις ασφυκτικές συνθήκες που δεν πρέπει να δημιουργούνται σε μια καταδίωξη ή σε έναν εγκλωβισμό κακοποιών, καθώς τότε τα άτομα σαν πληγωμένες γάτες που πασχίζουν να ξεφύγουν οδηγούνται σε ακραίες και απρόβλεπτες αντιδράσεις. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, όταν το κλεμμένο Hyundai εγκλωβίστηκε από ένα διερχόμενο λεωφορείο, ο οδηγός, επηρεασμένος από το συγκεκριμένο σύνδρομο, έβαλε όπισθεν και τους εμβόλισε για να διαφύγει. Το φαινόμενο των «μεταδοτικών πυροβολισμών» φαίνεται να επηρέασε τους επτά αστυνομικούς της ομάδας ΔΙ.ΑΣ.

Συγκεκριμένα, όταν μετά από μια καταδίωξη, όπου η αδρεναλίνη και οι σφυγμοί χτυπάνε κόκκινο, οι αστυνομικοί ακούνε πυροβολισμούς αλλά δεν βλέπουν από ποιους προέρχονται αντιδρούν ακαριαία και πατούν τη σκανδάλη, έχοντας την εντύπωση ότι δέχονται επίθεση. Ετσι έγινε και σε αυτή την περίπτωση, με τα στοιχεία να λένε ότι μόνο οι τρεις αστυνομικοί από τους δέκα, οι οποίοι ήταν πιο πίσω βέβαια, δεν έβγαλαν το υπηρεσιακό τους πιστόλι, ενώ οι δύο με τη μικρότερη εμπειρία, αφού είχαν προσληφθεί τον Ιανουάριο του 2020, ήταν αυτοί που έριξαν και τις περισσότερες βολές.

Στόχος η βελτίωση

Στον 7ο όροφο του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη η απόφαση είναι ειλημμένη. Ο κ. Θεοδωρικάκος αναμένεται να ανακοινώσει σειρά αλλαγών σε όλες τις υπηρεσίες της Αμεσης Δράσης. Αλλαγές που έχουν να κάνουν τόσο με τα επιχειρησιακά σχέδια και τη δομή των ομάδων δράσης όσο και με πρόσωπα που φέρονται να έπαιξαν αρνητικό ρόλο στην υπόθεση του Περάματος.

Στόχος είναι να βελτιωθούν άμεσα οι υπηρεσίες σε μια προσπάθεια αποτελεσματικής αντιμετώπισης του εγκλήματος, χωρίς η χώρα να γίνει Τέξας, όπως χαρακτηριστικά λένε. Ο υπουργός δείχνει διατεθειμένος να σταθεί δίπλα στους ένστολους, όπως έγινε την ημέρα της σύλληψής τους, όταν με 39 πυρετό μετέβη στη ΓΑΔΑ για να συνομιλήσει μαζί τους και να έχει εικόνα της κατάστασης.