Δίκη για το Μάτι: «Δεν υπήρχε έγκαιρη εντολή για εναέρια επιτήρηση στην Αττική» κατέθεσε πραγματογνώμονας

Λεπτό προς λεπτό ο πραγματογνώμονας Δημήτρης Λιότσιος περιέγραψε στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο της Αθήνας τις κινήσεις που έγιναν αλλά και εκείνες που δεν έγιναν από την πλευρά του Πυροσβεστικού Σώματος, των εναέριων μέσων κατάσβεσης πυρκαγιών, κ.λπ., την τραγική ημέρα του Ιουλίου του 2018, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα την εξάπλωση της πύρινης λαίλαπας από το Νταού Πεντέλης (Καλλιτεχνούπολη) έως το Μάτι και την απώλεια 104 συνανθρώπων μας. Την ίδια στιγμή είχε εκδηλωθεί πυρκαγιά στην Κινέτα και στην Αττική επικρατούσαν ισχυροί άνεμοι.

Δεν πρέπει να παραληφθεί ότι ο Δημήτρης Λιότσιος είναι εκείνος ο οποίος έχει καταγγείλει ότι δέχθηκε πιέσεις από τον πρώην αρχηγό του Πυροσβεστικού Σώματος και σήμερα κατηγορούμενο στην υπόθεση της δολοφονικής πυρκαγιάς στην Ανατολική Αττική, Βασίλη Ματθαιόπουλο. Οι πιέσεις ασκήθηκαν στον πραγματογνώμονα προκειμένου να μην προχωρήσει στον καταλογισμό ευθυνών για την υπόθεση αυτή.

Η σημερινή ακροαματική διαδικασία στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο ξεκίνησε σε χαμηλούς τόνους, αλλά όταν ο μάρτυρας άρχισε να ξεδιπλώνει την αρνητική εικόνα των γεγονότων και κινήσεων της επίμαχης εκείνης ημέρας, αντέδρασαν οι συνήγοροι υπεράσπισης, επικαλούμενοι δικονομικό θέμα.

Ειδικότερα, η ακροαματική διαδικασία ξεκίνησε σε μία παγωμένη αίθουσα με όλους τους παράγοντες της δίκης και το κοινό να αναγκάζονται να παρακολουθούν τη διαδικασία κάτω από απάνθρωπες πολικές συνθήκες.

Η πρόεδρος της έδρας, ξεκίνησε να διαβάζει τα συμπεράσματα των εκθέσεων του Δημήτρη Λιότσιου τόσο για τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι όσο και για εκείνη την ίδια ημέρα στη Κινέτα. Να σημειωθεί ότι ο πραγματογνώμονας για τις ανάγκες της κατάθεσής του είχε μαζί του φορητό υπολογιστή για την προβολή εγγράφων και φωτογραφιών.

Η συγκλονιστική κατάθεση άρχισε με το τι δεν έγινε πριν ξεσπάσει η φονική πυρκαγιά, εστιάζοντας κυρίως στο ότι δεν δόθηκε εντολή για μεταστάθμευση αεροσκαφών και ελικοπτέρων και στο ότι το Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων (ΕΣΚΕ) δεν έδωσε έγκαιρη εντολή για εναέρια επιτήρηση της Αττικής.

Στο σημείο αυτό τόνισε ο μάρτυρας: «Αυτό που δεν έγινε εκείνη την ημέρα, ούτε την προηγούμενη ημέρα ήταν η μεταστάθμευση αεροσκαφών, ούτε στην Αττική, ούτε στις άλλες περιοχές της χώρας. Όταν έχουμε βαθμό επικινδυνότητας 4 αυξάνονται και οι δυνάμεις μας και η ετοιμότητα. Στην Αττική είχαμε βαθμό επικινδυνότητας 4. Το ότι δεν έγινε η μεταστάθμευση αεροσκαφών, συνέβαλε στην εξάπλωση της πυρκαγιάς. Πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα έγκαιρης μεταστάθμευσης σε κατάλληλα αεροδρόμια».

Πρόεδρος: Η μεταστάθμευσης αφορά τον ανεφοδιασμό;

Μάρτυρας: Όχι. Τα τύπου καναντέρ αεροσκάφη πρέπει να μετασταθμεύουν σε άλλα αεροδρόμια προκειμένου να μην επηρεάζονται από ανέμους.

Πρόεδρος: Για ποιο λόγο προσγειώνονταν στο αεροδρόμιο Ελευσίνας για καύσιμα;

Μάρτυρας: Για ανεφοδιασμό.

Πρόεδρος: Ήταν γνωστό από την προηγούμενη ημέρα ότι το αεροδρόμιο της Ελευσίνας δεν θα μπορούσε να χρησιμεύσει;

Μάρτυρας: Όταν υπάρχει πρόβλεψη για ανέμους, ξέρουμε ότι κάποια αεροσκάφη θα δυσκολευτούν, το ΕΣΚΕ έρχεται σε επικοινωνία και γίνεται μεταστάθμευση αεροσκαφών. Αυτά γίνονται από προηγούμενη εδώ δεν έγινε.

Ακόμη, ο μάρτυρας κατέθεσε ότι το ΕΣΚΕ δεν έδωσε ούτε εντολή για εναέρια επιτήρηση της Αττικής, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Δεν προέβη το ΕΣΚΕ σε εναέρια επιτήρηση της Αττικής. Αναλόγως το βαθμό επικινδυνότητας, κρίνουμε και τι διαδικασία, θα ακολουθήσουμε. Όταν υπάρχει επικινδυνότητα 4, μπορούν να σηκωθούν και καναντέρ προκειμένου να κάνουν επιτήρηση και να προσγειωθούν σε οποιοδήποτε αεροδρόμιο. Υπήρχε καναντέρ στο Πικέρμι. Με τη χρήση της επιτήρησης και την άμεση βολή από το αεροσκάφος αυτό, έχουμε πολλές πιθανότητες να καταστείλουμε άμεσα τη φωτιά (Κινέτα)».

Σύμφωνα, με τον μάρτυρα, την εναέρια επιτήρηση έκανε τελικά ιδιωτική αερολέσχη η οποία δεν εντόπισε καπνό με τον δικηγόρο οικογενειών θυμάτων της φονικής πυρκαγιάς να παρεμβαίνει σημειώνοντας: «Αερολέσχη; Γελάνε και τα ντουβάρια».

Ο μάρτυρας εξήγησε ότι εκείνη την ημέρα στις 23 Ιουλίου το ΕΣΚΕ δεν έστειλε αίτημα για εναέρια επιτήρηση μέχρι τις 8 το πρωί που έπρεπε αλλά το αίτημα απεστάλη 09:59, με αποτέλεσμα να αποδεχθεί τις κλήσεις ιδιωτική αερολέσχη, τα αεροσκάφη της οποίας δεν μπορούν να κάνουν κατάσβεση.

Πρόεδρος: Είπατε δόθηκε εντολή για εναέρια επιτήρηση; Για ποιες περιοχές;

Μάρτυρας: Αττική.

Πρόεδρος: Πόσα αεροσκάφη;

Μάρτυρας: Ένα ήταν διαθέσιμο. Το αίτημα καθυστέρησε και το αποδέχθηκε η ιδιωτική αερολέσχη. Το αίτημα αφού δεν εστάλη την ώρα που έπρεπε δεν μπορούσε να προχωρήσει, καθώς χρειαζόταν τρίωρη διαθεσιμότητα του αεροσκάφους. Η ιδιωτική αερολέσχη αποδέχθηκε το αίτημα. Στις 14:04 πέταξε το πρώτο αεροσκάφος. Το αεροσκάφος δεν αντιλήφθηκε καπνό.

Στις 16:46 εκτέλεσε και πάλι εναέρια πτήση. Δεν αναγράφεται στο ημερολόγιο ότι έγινε πτήση από την αερολέσχη.

Πρόεδρος: Ποιος αποφασίζει πού είναι η μεγαλύτερη επικινδυνότητα; Π.χ. εάν είναι μία έκταση δασική;

Μάρτυρας: Το γενικό πρόσταγμα για όλη Ελλάδα έχει το ΕΣΚΕ. Το ΕΣΚΕ δίνει εντολή για εναέρια επιτήρηση στην Αττική. Για Πελοπόννησο, για παράδειγμα, υπάρχει το ΠΕΣΚΕ για εναέρια επιτήρηση αλλά μπορεί την εντολή να δώσει και το ΕΣΚΕ.

Πρόεδρος: Λέτε εσείς πως εάν είχε γίνει επιτήρηση και είχε εντοπιστεί η πυρκαγιά στα Γεράνια όρη θα είχε περιοστεί η εξάπλωση;

Μάρτυρας: Εάν υπήρχε εναέρια επιτήρηση στην Κινέτα θα μπορούσε να κατασταλεί η φωτιά εν τη γέννηση της. Είκοσι λεπτά είναι καθοριστικά για μετέπειτα πορεία της πυρκαγιάς. Σε συνδυασμό με ανέμους που επικρατούσαν πήρε μεγάλες διαστάσεις.

Πρόεδρος: Με drones μπορούσε να γίνει επιτήρηση;

Μάρτυρας: Βεβαίως. Δεν υπήρχαν τόσο δυναμικοί άνεμοι στις αρχικές ώρες της ημέρας, οι ριπές ήταν αυξημένες, όχι οι άνεμοι. Οι άνεμοι στην Κινέτα ήταν 6 με 7 μποφόρ. Η απομάκρυνση έγινε άμεσα.

Η φωτιά στο Νταού Πεντέλης – Ν. Βουτζά

Σε λεπτομερή αναφορά προέβη ο κ. Λιότσιος στο ιστορικό της πυρκαγιάς από την έναρξή της 16.41 στην περιοχή Νταού Πεντέλης, η οποία ωστόσο διεκόπη εν μέσω αντιδράσεων από τους δικηγόρους υπεράσπισης καθώς ο μάρτυρας διάβαζε τις σημειώσεις του.

Τα στοιχεία τα οποία επικαλέστηκε ο κ. Λιότσιος προέρχονται από τον έλεγχο των καταγεγραμμένων συνομιλιών, των ημερολογίων καταγραφής ενεργειών και των τηλεφωνικών κλήσεων.

Η φωτιά όπως ανέφερε ο πραγματογνώμονας, τα πρώτα κρίσιμα λεπτά και συγκεκριμένα μέχρι τις 16:55 καίει ανενόχλητη ενώ 10 λεπτά πριν, στις 16:45, έχει ενημερωθεί το ΕΣΚΕ από αξιωματικό του συντονιστικού ελικοπτέρου πως είναι ορατή από το Μαρκόπουλο.

Το πρώτο όχημα πυρόσβεσης, έφτασε στις 17.04. Μέχρι τις 17.15 είχαν φτάσει και είχαν ξεκινήσει την κατάσβεση 8 υδροφόρα οχήματα, 3 βοηθητικά και 6 εθελοντικά, ενώ συνδράμει μόνο ένα ελικόπτερο. Ο κ. Λιότσιος επικαλούμενος τα στοιχεία που προέκυψαν από τις συνομιλίες μεταξύ των αξιωματικών της πυροσβεστικής επισήμανε ότι 16:55 φαίνεται το κέντρο ΕΣΚΕ γνώριζε τη πορεία της πυρκαγιάς και την επικινδυνότητα, πως είναι κοντά σε σπίτια. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όλοι γνώριζαν» ανέφερε ο μάρτυρας.

Στις 16:59, σύμφωνα με τον μάρτυρα, η φωτιά λόγω της μη επιχείρησης εναέριων μέσων διασπάστηκε σε δύο μέτωπα, προς Καλλιτεχνούπολη και Νέο Βουτζά. Στις 17:10 φτάνει το πρώτο εναέριο μέσο (Έριξον) στην πυρκαγιά. Είναι το μοναδικό πτητικό μέσο μέχρι 18:20 και δεν μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση της πυρκαγιάς σύμφωνα με τον πραγματογνώμονα.

Στο σημείο αυτό επισήμανε ο κ. Λιότσιος: «Ο πιλότος του μόνου εναέριου μέσου στις 17.15 ζητά ενισχύσεις και η τηλεφωνήτρια του λέει ότι μπορεί να είναι δύσκολη η επιχείρηση λόγω της κατοικημένης περιοχής κι εκείνος ζητά ενίσχυση από κάτω, εννοώντας επίγεια μέσα», ανέφερε ο κ. Λιότσιος, ενώ στις 17.30 ο χειριστής του ελικοπτέρου ενημερώνει το ΕΣΚΕ ότι η φωτιά στην περιοχή του Νέου Βουτζά μπαίνει σε σπίτια. «Η συνδρομή μόνο ενός πτητικού μέσου μέχρι τις 18.20 κρίνεται επιχειρησιακά ανεπαρκής. Στις 17.30, πενήντα λεπτά από την αναγγελία της πυρκαγιάς, η πυρκαγιά είναι κοντά σε σπίτια και τα απειλεί και μόνο ένα εναέριο μέσο επιχειρεί. Αν είχαν στείλει τρία εναέρια μέσα η πυρκαγιά ίσως να ήταν ελεγχόμενη και δίνοντας εντολή εκκένωσης των οικισμών πολιτών θα ήταν πιθανό να μην είχαμε θρηνήσει τόσα θύματα».

Η κατάθεση του πραγματογνώμονα διεκόπη για την προσεχή Πέμπτη εν μέσω έντασης καθώς η υπεράσπιση ζήτησε από το δικαστήριο να μην του επιτρέπει να καταθέτει διαβάζοντας τις σημειώσεις του.

Δικηγόρος υπεράσπισης: Διαβάζει ένα κείμενο που δεν ξέρουμε ποιος το έχει γράψει…

Μάρτυρας: Είναι στοιχεία τα δικογραφίας.

Δικηγόρος υπεράσπισης: Επικαλείται στοιχεία της δικογραφίας αφού είχε ολοκληρώσει το έργο του. Προκαλείται ακυρότητα της διαδικασίας.

Πρόεδρος: Εξετάζεστε ως πραγματογνώμονας. Είπατε ότι θέλετε να δώσετε ένα σύντομο ιστορικό. Να διαβάζετε τις σημειώσεις σας δε γίνεται. (…) Για να έχουμε μία σωστή απόφαση πρέπει να εφαρμόζετε η Δικονομία για μα μην έχουμε ακυρότητες.