Ουκρανία: Ποιες είναι οι διαφορές των ATACMS από τα HIMARS και γιατί η Ρωσία επιμένει πως υπάρχει άμεση αμερικανική εμπλοκή

Η απόφαση του Τζο Μπάιντεν να δώσει το πράσινο φως για χρήση όπλων μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς στο Κίεβο έχει φέρει, όπως ήταν αναμενόμενο, ταχύτατες εξελίξεις στον πόλεμο που συμπλήρωσε εχθές 1000 ημέρες.

Από την μία η Ρωσία «αναδιάρθρωσε», με διάταγμα Πούτιν, το αμυντικό της δόγμα – μία κίνηση για την οποία το Κρεμλίνο έχει ενημερώσει εδώ και τουλάχιστον έναν χρόνο – τονίζοντας πως τα πλήγματα με πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς από τις ΗΠΑ υπάγονται πλέον στην γενικότερη «απειλή κατά της Ρωσίας» και είναι πλέον στην σφαίρα των ενεργειών οι οποίες είναι δυνατό να ανοίξουν τις πόρτες των πυρηνικών όπλων της Μόσχας και από την άλλη το Κίεβο. Λίγο πριν τις υπογραφές Πούτιν χτύπησε με ATACMS εγκαταστάσεις του Ρωσικού στρατού στο Μπριάνσκ με το Ρωσικό Υπουργείο Άμυνας να κάνει λόγο για έξι πυραύλους από τους οποίους αναχαιτίστηκαν οι 5 και το Κίεβο να μην δίνει κανένα στοιχείο αναφορικά με το συγκεκριμένο χτύπημα.

Τα χτυπήματα εντός της ρωσικής επικράτειας όμως δεν είναι κάτι καινούργιο. Οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν στην διάθεσή τους, τους τελευταίους τουλάχιστον 18 μήνες, οπλικά συστήματα HIMARS με τα οποία έχουν πλήξει δεκάδες στόχους στα ρωσικά εδάφη. Τα πιο πρόσφατα από τα συγκεκριμένα χτυπήματα έχουν καταγραφεί στο Κουρσκ, την νοτιοδυτική ρωσική επαρχία στην οποία τα ουκρανικά στρατεύματα έχουν εισβάλει αιφνιδιαστικά από τον περασμένο Αύγουστο. Με τα HIMARS η Ουκρανία έχει χτυπήσει επίσης δεκάδες στόχους τόσο στα ανατολικά του Ντονμπάς όσο και στην κατεχόμενη από το 2014 χερσόνησο της Κριμαίας, ειδικά το κομβικό για τον ρωσικό στόλο λιμάνι της Σεβαστούπολης. Με τα παραπάνω ως δεδομένα και καταγεγραμμένα, τι αλλάζουν τα συστήματα ATACAMS και γιατί σήμερα οι Ουκρανοί έχουν ένα εξόχως σημαντικό, επιπλέον, όπλο στα χέρια τους;

Το βεληνεκές είναι ένα από τα στοιχεία που αλλάζουν τους συσχετισμούς καθώς από τα 77 χιλιόμετρα του ωφέλιμου βεληνεκούς σήμερα αυτή η απόσταση σχεδόν τετραπλασιάζεται. Με δεδομένο πως τα συστήματα ATACMS έχουν τοποθετηθεί σε θέσεις κοντά στα σύνορα με τη Ρωσία το Κίεβο φαίνεται πως «μειώνει» τις αποστάσεις από τη Μόσχα και αυτό από μόνο του είναι ζήτημα για το Κρεμλίνο. Μπορεί κανένας σήμερα να μην δηλώνει ανοιχτά πως τα δυτικά εξελιγμένα όπλα θα βάλουν στο στόχαστρο την κόκκινη πλατεία αλλά ποιος μπορεί να το αποκλείσει ειδικά εάν οι ρωσικές δυνάμεις αρχίσουν και πάλι να χτυπούν μαζικά με drones και πυραύλους το Κίεβο;

Ένα ακόμη από τα δεδομένα που αλλάζουν σημαντικά είναι πως για την χρήση των συγκεκριμένων συστημάτων, ειδικά αυτών αμερικανικής κατασκευής, δεν απαιτούνται νέοι εκτοξευτήρες. Οι ΗΠΑ έχουν ήδη δώσει στους Ουκρανούς εκτοξευτήρες για τα HIMARS που έχουν τη δυνατότητα να στείλουν στα ρωσικά εδάφη και ATACMS. Τέτοιοι μάλιστα εκτοξευτήρες γνωρίζουμε πως έχουν τοποθετηθεί από τις δυνάμεις της Ουκρανίας τόσο στο Χάρκοβο όσο και πολύ κοντά στα ανατολικά της χώρας και στο σημείο εισβολής στο Κουρσκ. Από αυτές τις θέσεις που μέχρι τώρα στοχεύουν με κάθε τρόπο αλλά με πενιχρά αποτελέσματα οι Ρώσοι οι Ουκρανοί πρακτικά εκτός από τα ρωσικά εδάφη απειλούν τόσο το Ντονμπάς όσο και το νότιο τμήμα της κοιλάδας, την Μαριούπολη… Η Κριμαία παραμένει «σταθερά» στο ουκρανικό στόχαστρο και πλέον η Μόσχα θα πρέπει να βρει τρόπο εκτός από την επίθεση σε όλα τα πεδία να αμυνθεί και ενάντια σε εξελιγμένα συστήματα.

Ακόμη μία παράμετρος που δεν έχει αναλυθεί λεπτομερώς, είναι οι κεφαλές των συγκεκριμένων οπλικών συστημάτων. Με βάση τα όσα γνωρίζουμε από τον κατασκευαστή τους, την Lockheed Martin, οι κεφαλές των συγκεκριμένων πυραύλων είναι δύο τύπων – διασποράς και μη, και η «standard έκδοση» είναι των 170 κιλών. Επίσημα οι ΗΠΑ ανέπτυξαν την πρώτη γενιά των συγκεκριμένων οπλικών συστημάτων την δεκαετία του 80 και έχουν σταματήσει να χρησιμοποιούν – άγνωστο εάν ακόμη παράγουν – κεφαλές διασποράς από το 2003. Συστήματα ATACMS χρησιμοποιήθηκαν από τις ΗΠΑ τόσο στην επιχείρηση «Καταιγίδα της Ερήμου» το 1991 (30 πύραυλοι τέτοιο τύπου χτύπησαν το Ιράκ) όσο και στην επιχείρηση «Iraqi Freedom» (περισσότεροι από 400 πυραύλους τέτοιου τύπου χρησιμοποιήθηκαν). Φυσικά «επτασφράγιστο»μυστικό παραμένει πόσους πυραύλους έχει σήμερα το Κίεβο όπως αντίστοιχα πόσους αντίστοιχου τύπου (για παράδειγμα Iskander) έχει στο οπλοστάσιό της η Μόσχα.

Το μεγάλο ερωτηματικό με τον χειρισμό των ATACMS

Ένα από τα σημεία που παραμένουν «θολά» σήμερα εκτός από τους απόλυτους αριθμούς είναι το ποιος χειρίζεται τα ATACMS προκειμένου αφενός να «κλειδωθεί» ένας στόχος και αφετέρου να δοθεί εντολή εκτόξευσής του. Οι ΗΠΑ δεν έχουν ακόμη απαντήσει εάν τον χειρισμό και τον έλεγχο έχουν αποκλειστικά αυτές ή εάν στα πλαίσια της τεράστιας βοήθειας που έχουν προσφέρει στο Κίεβο από την αρχή του πολέμου έχουν εκπαιδεύσει και ουκρανικά κλιμάκια εκχωρώντας του σημαντικό κομμάτι στρατιωτικής και τεχνολογικής γνώσης.